Owoc kaki - uprawa doniczkowa w Polsce krok po kroku

Opis i charakterystyka gatunku owocu kaki

Owoc kaki – opis

Owoc kaki to przypominający pomidor owoc egzotyczny, który do Europy przywędrował z Chin. W czasach starożytnej Grecji owoc ten nazywano „ogniem Zeusa” lub „owocem bogów”. Owoc persymona znany jest również pod nazwą „jabłka Orientu”. Współcześnie jednak funkcjonuje kilka określeń, są to m.in.: owoc persymona, owoc szarona, hurma, szaron czy też hebanowiec. Nazwy te pochodzą z kolei od nazwy rośliny, na której wyrastają wspomniane owoce. Drzewo charakterystyczne dla strefy międzyzwrotnikowej zwane jest Persymoną, Sharon, Hurmą lub Szaronem. Niezwykłe właściwości oraz wartości odżywcze, jakimi odznaczają się owoce kaki spowodowały, że są one coraz powszechniej wykorzystywane w różnych dziedzinach życia. Świadczą o tym, chociażby liczne przepisy oraz porady jak jeść owoce szarona.

Charakterystyka kaki

Owoc kaki rośnie na drzewie z okrągłą koroną, o wysokości sięgającej 4-8 metrów, a niektóre odmiany nawet do 18 m wysokości. Charakterystyczne dla tej rośliny jest gubienie liści w trakcie dojrzewania owoców, gęsty system korzeniowy oraz silne gałęzie pokryte gładkimi i dużymi liśćmi (osiągają do 25 cm długości oraz do 10 cm szerokości) o eliptycznym lub jajowatym kształcie. Drzewa kaki kwitną w marcu niewielkimi, otoczonymi zielonymi rurkami kielicha kwiatami. Działki kielicha rosną wraz z rozwojem owocu, a płatki korony charakteryzują się zwinięciem do tyłu. Ponadto drzewa kaki są dwupienne, a zatem na jednym drzewie rozwijają się tylko kwiaty męskie, a na innym tylko kwiaty żeńskie. Jeśli interesuje cię także uprawa moreli, przeczytaj ten artykuł.

Owoc kaki należy do owoców egzotycznych, które wywodzą się ze wschodniej Azji i stanowią najdłużej uprawiany owoc w Chinach Północnych, Japonii i Korei Południowej. To właśnie z Chin, przez Japonię dotarł, aż do Kalifornii a obecnie jest uprawiany w południowej Europie. Współczesna technologia oraz nowoczesne sposoby uprawy umożliwiają uprawę kaki również w innych strefach klimatycznych, np. w Polsce, w tym również w warunkach domowych. Owoc szarona kształtem oraz kolorem przypomina pomidor, dlatego określany jest często pomidorem o smaku śliwki. Zwykle na surowo spożywana jest środkowa część owoców, miękka skóra, przypominająca skórę pomidora, z łatwością jest usuwalna.

Odmiany kaki

Istnieje wiele odmian owocu szarona, jednak można je ogólnie podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa to owoce zawierające dużo tanin, których poziom spada wraz z dojrzewaniem owoców, tak że na koniec jedynie skórka zawiera jeszcze spore ilości tej substancji. Do drugiej grupy należą te odmiany, głównie bezpestkowe, które mają zmniejszony poziom tanin również w niedojrzałych owocach i skórce. Dzięki temu są smaczniejsze i to właśnie te odmiany są najczęściej sprzedawane w polskich sklepach.

Do najczęściej spotykanych odmian owocu kaki, który jest jadalny należą:

• Czarna hurma – owoce tego gatunku są zielone, ale w trakcie dojrzewania stają się czarne.
• Hurma wschodnia – pochodzi z Chin i to właśnie ta odmiana jest najczęściej dostępna w polskich sklepach.
• Hurma kaukaska – inaczej zwana Diospyros, starożytni Grecy nazywali ją Dios pyros, „owocem bogów”.
• Hurma amerykańska – ta odmiana wydaje owoce, które jadalne stają się dopiero, kiedy całkowicie dojrzeją.

Jak uprawiać kaki?

Uprawa kaki nie jest zbyt skomplikowana, chociaż wymaga troski i dbania o sadzonki. Obecnie roślina ta hodowana jest w Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Brazylii oraz Bułgarii, Izraelu i Kalifornii. Uprawa doniczkowa jest nieco łatwiejsza od uprawy w ogrodzie. Owoce kaki lubią raczej jasne i osłonięte od wiatru stanowiska oraz odpowiednio wysoką temperaturę. Dopiero starsze rośliny potrafią przetrwać niewielkie mrozy. Należy pamiętać o odpowiednim nawożeniu kaki, wiosną powinno się nawozić roślinę raz w tygodniu, latem zaś raz w miesiącu. Zimą trzeba rośliny odpowiednio zabezpieczyć np. przestawić w chłodne miejsce, ograniczając przy tym podlewanie. Uprawa doniczkowa kaki wymaga również odpowiednio dużej doniczki, ze względu na szybko rozrastający się system korzeniowy. Jeśli interesuje cię także uprawa malin w ogrodzie, porady znajdziesz w tym artykule.

Uprawa doniczkowa krok po kroku

Czy kaki w doniczce na parapecie jest możliwe? Oczywiście, że tak. Wystarczy odpowiednio zaprawić nasiona i zadbać o utrzymanie niezbędnych do ich wzrostu warunków. Nasiona do uprawy kaki można dostać na rynku ogrodniczym lub pozyskać z zakupionego owocu. Sezon na owoce szarona zaczyna się zwykle we wrześniu, ale odmiany z nasionami można dostać w sklepach w okolicach Bożego Narodzenia. Powinny to być bardzo dojrzałe owoce o wodnistej, ciemnopomarańczowej skórce, w dotyku przypominające pomidora. Z takiego owocu pozyskuje się nasiona, które należy dokładnie umyć i oczyścić z pozostałości miąższu.

Następnym krokiem jest pobudzenie nasion do kiełkowania. W tym celu należy zawinąć nasiona kaki w namoczony ręcznik papierowy oraz umieścić je w woreczku strunowym lub foliowej torebce i szczelnie zamknąć. Tak powstały pakunek trzeba przechowywać w lodówce przez 3 miesiące, sprawdzając regularnie czy ręcznik papierowy jest nadal wilgotny, w razie potrzeby ponownie go namaczając.

Po 3 miesiącach nasiona można wysiewać. W tym celu wypełnione torfem doniczki trzeba obficie podlać wodą, a następnie uważając, aby nasiona nie były pokryte pleśnią, wcisnąć je w ziemię na ok. 2,5 cm głębokości. Kolejnym krokiem jest zawinięcie doniczki w folię spożywczą oraz umieszczenie jej w jasnym miejscu o temperaturze 20-25°C. Dzięki temu nasiona kaki po 2-3 tygodniach zaczną kiełkować. Trzeba przy tym pamiętać, aby utrzymać stałe nawilgocenie podłoża. Kiedy nasiona zaczną kiełkować, można zdjąć folię z doniczek i ustawić je na południowym parapecie, w razie konieczności doświetlając lampą. Przesadzanie tak powstałych sadzonek do większych doniczek powinno się dokonywać w momencie, gdy rośliny będą miały rozwinięte po cztery liście.

Można również pominąć etap chłodzenia nasion w lodówce. W tym wypadku pozyskane siewki umieszcza się na 24 godziny w ciepłej wodzie, następnie tak namoczone nasiona umieszcza się w torfowym, wilgotnym podłożu na ok 1 cm głębokości. Doniczki zawija się folią i ustawia w jasnym miejscu. Kiełkowanie w tym wypadku rozpoczyna się po około 30-90 dniach, a przez cały okres kiełkowania powinno się utrzymać temperaturę pomieszczenia powyżej 24°C. W obu przypadkach należy pamiętać o utrzymaniu odpowiedniej temperatury, wilgotności podłoża oraz o tym, że młode rośliny nie są odporne na mróz. A może interesuje cię także temat, jak zasadzić awokado?

Najważniejsze wartości odżywcze zawarte w owocu kaki

Owoc kaki jest ceniony głównie ze względu na swoje liczne wartości odżywcze. Owoc persymona to istna bomba witaminowa. Zarówno miąższ, jak i skórka, a nawet liście kaki zawierają wiele wartościowych składników odżywczych, są to m.in. takie witaminy, jak: witamina C, B6 A, E, K, a także tiamina, ryboflamina, niacyna, kwas foliowy oraz minerały żelazo, wapń, magnez, fosfor, sód, cynk, potas. Posiada również spore ilości błonnika oraz przeciwutleniaczy (karotenoidy, polifenole zawarte głównie w skórce kaki).

Zawartość tych składników spowodowała, że owoce kaki znalazły szerokie zastosowanie już w dawnej medycynie chińskiej, która wykorzystuje persymonę do okładów na podrażnioną skórę lub na miejsce ukąszenia węża. Liście kaki stosowane są do sporządzania napoju obniżającego ciśnienie, leczącego nowotwory czy zmniejszającego krzepliwość krwi. Współczesne badania zaś wykazują, że wyciąg z kaki może zahamować rozwój złośliwych komórek w przypadku białaczki oraz uszkadzać komórki nowotworowe, przyczyniając się do ich obumierania. Ponadto kaki obniża poziom cholesterolu oraz nadtlenków lipidowych i trójglicerydów. Warto zatem rozważyć włączenie tego niesamowitego owocu do codziennego jadłospisu oraz możliwość posiadania kaki w doniczce na własnym parapecie.