Charakterystyka i odmiany pasternaka

Pasternak - charakterystyka

Pasternak zwyczajny należy rodziny selerowatych. Formy dzikie pasternaka występują na terenach Azji, Australii, Nowej Zelandii oraz Europy. Pasternak znano już w starożytności, jednak od kilkunastu lat mało słyszy się o nim w Polsce. Pasternak jest wykorzystywany głównie jako pasza dla zwierząt, można go jednak znaleźć także w warzywniakach oraz lokalnych targach. Ponieważ jednak jest tam okazem rzadkim i trudnym do zdobycia, własna uprawa warzywa jest dobrym pomysłem. Pasternak zwyczajny (pastinaca sativa) w Polsce jest uznawany za warzywo podobne do pietruszki. Aby nie paść ofiarą pomyłki lub nieuczciwych sprzedawców, należy umieć rozwiązać dylemat: pasternak a pietruszka. Warto pamiętać o tym, że liście pasternaka to nie są liście jadalne. Przepisy na dania, ale również napary i inne lecznicze wyciągi z jego wykorzystaniem uwolnią nas od wielu problemów zdrowotnych. Sprawdź także warzywa ciepłolubne.

Odmiany pasternaka

Pasternak zwyczajny (pastinaca sativa) wywodzi się z rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae). Istnieje wiele odmian pasternaka w Polsce, a wymienione poniżej to tylko kilka z nich. Pasternak półdługi biały to odmiana o okresie wegetacji wynoszącym około 210 dni, która jest polecana do uprawy na potrzeby rynku warzyw świeżych oraz jako surowiec do produkcji suszu. Jego stożkowate korzenie o białym miąższu osiągają długość do ok. 25 cm. Rośliny te mogą zimować w polu. Pasternak okrągły biały jest odmianą wczesną, uprawianą na sprzęt w lecie. Ma prawie kulisty korzeń. White Gem jest odmianą średniowczesną, również przeznaczoną do zaopatrzenia rynku warzyw świeżych oraz produkcji suszu. Tworzy stożkowe korzenie osiągające długość 25-30 cm i średnicę u nasady około 5 cm. Korzenie te mają białokremową skórkę i nieciemniejący, biały miąższ.

Prawidłowa uprawa pasternaka

Jak uprawiać pasternak? Uprawa pasternaka nie należy do skomplikowanych. Jedynym problemem może okazać się długie wschodzenie nasion oraz krótka zdolność kiełkowania (to roślina dwuletnia). Siew pasternaka wykonuje się od razu do gruntu, w rzędach w odstępach 20-40cm (stosowniejsza będzie górna granica, gdyż pasternak rozrasta się i jest dużym warzywem). Uprawa w donicach jest pomysłem, z którego należy zrezygnować. Pasternak zwyczajny preferuje gleby próchnicze, żyzne o sporej wilgotności i obojętnym odczynie – pH7. Sieje się go płytko na głębokość 0,5-1,5cm (maksymalnie 3cm). Najodpowiedniej jest siać pasternak w drugim roku po oborniku, jednak jeżeli takowego nie ma – uprawa również nie okaże się niemożliwa. Należy wówczas zasilić ziemię kompostem. Warzywo dobrze znosi niskie temperatury, a nawet przymrozki. Najbardziej optymalną temperaturą do dobrego rozwoju będzie jednak od 16 do 18 st. C.

Odpowiedni okres zasiewu to późna jesień i zima oraz początek wiosny (listopad, grudzień, luty, marzec, II połowa kwietnia). Kiedy nasiona zaczynają kiełkować i pojawiają się pierwsze liście (już po 14-28 dniach), dokonuje się przerywki, pozostawiając rośliny co 7-8cm. W czasie upałów, w okresie od lipca do września, należy obficie nawadniać glebę, aby korzenie mogły swobodnie zwiększać swoją objętość. Uprawa przyniesie zbiory pod koniec października lub w pierwszej połowie kwietnia. Plony można przechowywać przez około pół roku w temperaturze 0 st. C oraz wilgotności względnej powietrza wynoszącej 95 proc. Jeśli interesuje cię także uprawa kapusty w ogrodzie, porady znajdziesz w tym artykule.

Właściwości pasternaka

Pasternak jest warzywem bogatym w witaminy i minerały. Warto wprowadzić go do swojej diety ze względu na jego wyjątkowe właściwości lecznicze. Pasternak zawiera niezwykle cenne dla zdrowia związki kumarynowe, które pozytywnie wpływają na trawienie. Furanokumaryny, w tym ksynatoksyna i bargapten poprawiają gospodarkę trawienną.
Pasternak jest bogatym źródłem błonnika i potasu. Jest również znany z wysokiej ilości witaminy C oraz witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego. Warzywo ma działanie moczopędne, przeciwzapalne, a także rozkurczające. Pasternak ceni się również za wysoką zawartość olejków eterycznych, tłuszczów roślinnych, glikozydów flawonoidowych oraz cukrów.

Pasternak a dieta

Jak pasternak może realnie wpłynąć na nasze zdrowie? Jedną z jego właściwości jest poprawa apetytu. Dzieje się tak za sprawą furanokumaryn, które pobudzają łaknienie oraz wydzielanie soków żołądkowych przed zjedzeniem posiłku. Pasternak poprawia również przemianę materii. Dodatkowo pasternak zapewnia uczucie sytości na długi czas po zjedzeniu oraz zawiera niewiele kalorii, a to może pomóc w utracie nadwagi.

Warzywo będzie także zbawiennym suplementem diety dla osób cierpiących na podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Pasternak obniża je, a także zmniejsza groźbę nadwagi i miażdżycy. Korzeń pasternaka zapobiega niekorzystnym zmianom w naczyniach krwionośnych.

Właściwości zdrowotne pasternaka

Moczopędne i przeciwzapalne działanie pasternaka pomogą oczyścić nerki i drogi moczowe z zalegających w nich złogów. To zaś wesprze przy dolegliwościach spowodowanych kamicą nerkową.

Pasternak to warzywo, które docenią przede wszystkim kobiety. Dzięki swojemu rozkurczowemu działaniu pomoże złagodzić bolesne bóle miesiączkowe. Ukoi również stres, napięcie nerwowe i pomoże w kłopotach z zasypianiem.

Pasternak może również pomóc nam w walce z przeziębieniem. To działanie warzywo zawdzięcza niczemu innemu jak witaminie C, która pozytywnie wpływa na układ odpornościowy. Pasternak będzie więc świetnym dodatkiem do diety w miesiącach zimowych, tuż obok cytryny i imbiru. Można wykorzystać go do tego celu również w formie naturalnej maści. Pomoże on zwalczyć infekcję oraz pozbyć się kaszlu i bólu mięśni.

Warto sięgnąć po przepisy na dania z wykorzystaniem pasternaka, który pozytywnie wpłynie na nasze zdrowie przy wielu dolegliwościach. A może zainteresuje cię także biała rzepa w ogrodzie?

Pasternak a pietruszka

Jak odróżnić pasternak od pietruszki? Warzywo to jest podobne do pietruszki, bywa więc, że pasternak jest z nią mylony. Są bowiem na tyle do siebie podobne, że aby rozwiązać dylemat pasternak a pietruszka, należy zwrócić uwagę na konkretne ich właściwości. Korzeń pasternaka jest bardziej miękki od pietruszki oraz bardziej zaokrąglony na końcu. Obie rośliny wywodzą się z rośliny selerowatych. Mają liście odziemne oraz biały korzeń spichrzowy. Ich kwiatostany są baldachowate i pojawiają się w drugim roku życia rośliny.

Jedną z różnic jest fakt, iż pietruszka kwitnie na biało, natomiast pasternak na żółto. Ich liście zupełnie się od siebie różnią. Pasternak posiada spore, pojedynczo pierzaste liście o ząbkowanych brzegach, zaś listki pietruszki są o wiele bardziej pierzaste oraz podwójnie lub potrójnie porozgałęziane. Ich ogonki liściowe rozszerzają się u nasady. Liście jadalne to liście pietruszki, natomiast jedzenie liści pasternaka jest odradzane, gdyż mogą one wywołać podrażnienia na skutek obecności fototoksycznych pochodnych kumaryny. Ponieważ jednak kupując warzywo w sklepie, otrzymujemy zazwyczaj pozbawiony liści korzeń, gdyż nie są to liście jadalne, rozróżnienie ich niekoniecznie pomoże nam w uniknięciu pomyłki. Należy zwrócić uwagę na miejsce, z którego liście wyrastają – pasternak posiada zagłębienie z ciemną obwódką, którego nie ma pietruszka. Liście pietruszki są również szersze u nasady. A może zainteresuje cię także kalarepa w ogrodzie?

Pasternak i pietruszka różnią się, co istotne, smakiem. Pietruszka jest warzywem ostrzejszym w smaku. Pasternak zawiera w sobie więcej cukrów, jest więc słodszy i łagodniejszy w smaku. Różnicę można wyczuć również w zapachu – pietruszka posiada aromat nieco przypominający orzechowy, natomiast pasternak – słodkawy, bardziej zbliżony do marchewki, z którą jest spokrewniony. W smaku jednak również wyróżnia się nieco orzechowym posmakiem. Niektórzy określają go za koperkowo-anyżowy. Oba warzywa zawierają podobną zawartość składników odżywczych –między innymi zarówno pasternak zwyczajny, jak i pietruszka, zawierają sporo potasu. W pietruszce znajdziemy jednak więcej witaminy C i kwasu foliowego. Mówi się, że pietruszka posiada właściwości rozjaśniające i moczopędne, a pasternak uspokajające.

ikona podziel się Przekaż dalej