Pelargonie

Pelargonie - opis, uprawa, cięcie, rozmnażanie, ciekawostki

Pelargonie (Pelargonium) trafiły do Europy w XVIII wieku, z Afryki Południowej. Dzięki długoletnim zabiegom hodowlanym, otrzymano piękne formy uprawne, które zostały ujęte w cztery grupy roślin: pelargonie pasiaste (rabatowe), bluszczolistne, wielkokwiatowe oraz pelargonie o pachnących liściach. Rośliny chętnie uprawiane są w ogrodzie, na balkonie i  w mieszkaniu. Cenione za piękne kwiaty i dekoracyjne soczyście zielone liście, przez długi czas dekorują otoczenie. Przeczytaj, jak dbać o efektowne pelargonie.

Pelargonium -  efektowne kwiaty w ogrodzie i na balkonie

Grupa pelargonii pasiastych (Pelargonium x hortorum) -  określana jest także mianem pelargonie rabatowe oraz pelargonie stojące. Byliny wyróżniają się krzaczastym pokrojem i wzniesionymi pędami, na których tworzone są długoogonkowe miękko omszone liście, o falistych brzegach, z pasiastym naznaczeniem na blaszce liściowej. Liście i pędy wydzielają swoisty zapach. Różnobarwne kwiaty, pojedyncze lub pełne, ujęte są w baldachy. Roślina dorasta do około 80 cm wysokości. Pelargonie rabatowe w ogrodzie są efektownymi roślinami okrywowymi. Często sadzone są w przestrzeni publicznej. Preferują słoneczne stanowisko, ale równie dobrze rosną w miejscach lekko zacienionych. Odporne są na podmuchy wiatru i znoszą krótkotrwałe okresy suszy. Pelargonie pasiaste to także powszechnie stosowane rośliny balkonowe, sadzone samodzielnie lub tworzące ciekawe kompozycje z roślinami jednorocznymi.

Cenne odmiany  Pelargonium x hortorum tworzą różnobarwne kwiaty:

• pelargonie czerwone – ‘Irene’, Dietzmanns Diamont’, ‘Drezdner Rubin’,
• pelargonie różowe – ‘Pico’, ‘Zorbig’, Rosa Karl Dietzmann’,
• pelargonie łososiowe – ‘Erfolog’, ‘Salmon Irene’, ‘Lachs’,
• pelargonie białe – ‘Moreton White’, ‘Blutenschnee’, ‘Weiss’,
• pelargonie pomarańczowoczerwone – polskie odmiany: pełnokwiatowa ‘Jubileuszowa’ oraz odmiana o kwiatach pojedynczych ‘Maryla’,
• pelargonie czerwonoróżowe – polska odmiana o kwiatach pojedynczych ‘Ania’.

Pelargonie bluszczolistne, zwisające (Pelargonium peltatum hybrids) obejmują grupę bylin o płożących się pędach i mięsistych błyszczących liściach, swoim kształtem przypominających liście bluszczu. Brzegi blaszki liściowej mogą być wybarwiona na biało, niektóre odmiany wyróżniają się jaśniejszym  wybarwieniem unerwienia. Pojedyncze lub pełne kwiaty zebrane są w baldachy, zawierające 5 – 10 sztuk kwiatów, o płatkach białych, różowych, purpurowych, fioletowych oraz liliowych. Pelargonie kwitną od maja do pierwszych przymrozków.

Wśród pelargonii znajdują się okazy półwiszące i wiszące. Dzięki wysiłkom hodowców,  stare wiszące  odmiany, o bardzo długich i łamliwych pędach, zostały zastąpione odmianami o łodygach krótszych, odporniejszych na silne podmuchy wiatru. Zwisające pędy pokrywają latem liczne pojedyncze kwiaty. Pelargonie o kwiatach pełnych i półpełnych bardziej się rozkrzewiają i tworzą krótsze pędy. Do efektownych odmian Pelargonium peltatum hybrids należą:

• pelargonia lilioworóżowa ‘Amethyst’,
• pelargonia łososiowa ‘Ville de Paris’,
• karminowoczerwona ‘El Gaucho’, ‘Sukces Smolic’,
• różowa ‘Holstein’.

Pelargonie bluszczolistne znajdują zastosowanie jako rośliny balkonowe, pięknie prezentujące się w podwieszanych pojemnikach i w skrzynkach.

Pelargonia wielkokwiatowa  oraz geranium – kwiaty uprawiane w doniczkach 

Pelargonium x grandiflorum, czyli pelargonia wielkokwiatowa, znana również jako pelargonia angielska, to bylina doniczkowa, tworząca od maja do października efektowne duże kwiaty. Rośliny wyróżniają wzniesione pędy, o krzaczastym pokroju. Pelargonia dorasta do około 1 m wysokości. Duże 5-klapowe omszone liście, na brzegach ząbkowane, osiągają do 8 cm długości. Prawdziwą ozdobą rośliny są barwne okazałe kwiaty, o średnicy do 7 cm, ujęte w baldachy. Ich płatki mają gładkie, faliste lub kędzierzawe obrzeżenia. Często zdobią je kontrastowo wybarwione smugi i plamy.

Pelargonia wielkokwiatowa od bardzo dawna uprawiana jest w doniczkach, dekorując mieszkania. Latem możemy ustawić pelargonie na zewnętrz pomieszczenia. Pamiętajmy, że roślina jest wrażliwa na niekorzystne warunki atmosferyczne, więc warto zadbać, by doniczki ustawiać w miejscach zacisznych i osłoniętych przed deszczem i wiatrem – w loggi lub na lekko zadaszonych tarasach. Efektowne odmiany pelargonii wielkokwiatowej to:

• odmiana różowa ‘Country Girl’,
• pelargonia biała ‘Destiny’,
• pelargonia lilioworóżowa ‘Lavendel Grand Slam’.

Pelargonia pachnąca (Pelargonium graveolens) –  to zimozielony gatunek,znany także jako geranium oraz anginka. Zielone liście są owłosione i ząbkowane. W zależności od gatunku i odmiany, wydzielają przyjemny zapach:

• różanomiętowy – charakterystyczny dlaPelargonium graveolens,  odmiany ‘Variegatum’,
• zapach kadzidła – w przypadku gatunku Pelargonium guercifolium,
• aromat różanocytrynowy – wydzielany przez gatunek Pelargonium radens,
• zapach pomarańczowy – cechujący gatunek Pelargonium Crispum ‘Prince of Orange’,
• aromat sosnowomuszkatołowy – wydzielany przez gatunek Pelargonium x fragrans,
• zapach jabłkowy – w przypadku gatunku Pelargonium odoratissimum.

Od lata do jesieni pelargonia o pachnących liściach tworzy niepozorne pachnące kwiaty, wybarwione na biało lub na różowo. Omszona łodyga od dołu drewnieje. Wieloletnia roślina osiąga wysokość około 1 m wysokości. Przed kwitnieniem geranium obrywa się pachnące liście, które, w postaci suszu, można bezpiecznie przechowywać. Suszone liście bardzo dobrze zachowują swój aromat. Suszone aromatyczne liście geranium można dodawać do potpourri oraz do pachnących poduszek. Kwiaty i świeże liście możemy wykorzystać w kuchni, jako dodatek do sałatek, galaretek, kremów i naparów. Liście pachnącej pelargonii stosowane są w aromaterapii.

Jak dbać o pelargonie? – uprawa i pielęgnacja ozdobnych roślin

Uprawa roślin nie jest trudna. Pelargonie preferują słoneczne lub lekko zacienione stanowisko, o obojętnym i lekko kwaśnym odczynie pH gleby (6 -7). Rośliny balkonowe, posadzone na wiosnę do świeżej, zasobnej ziemi, będą obficie kwitnąć. Najlepiej zastosować specjalną ziemię do pelargonii, która produkowana jest z ziemi humusowej, przyspieszającej wzrost kwiatów. W ciągu pierwszych tygodni rozwoju pelargonie zasilamy nawozem o przedłużonym działaniu, który mieszamy z ziemią. Rynek ogrodniczy oferuje specjalny płynny nawóz do pelargonii, do stosowania 1 -2 razy w tygodniu, w ciągu całego okresu wegetacji.

Pielęgnacja roślin polega na usuwaniu przekwitłych kwiatów i liści oraz na właściwym dostarczaniu wody. Podlewanie pelargonii powinno odbywać się regularnie, nawet dwa razy w ciągu dnia, rano i wieczorem. Kwiaty dobrze rosną w stale wilgotnym podłożu. Po wystąpieniu pierwszych przymrozków, pelargonie przenosimy do jasnego pomieszczenia, o temperaturze około 10 stopni Celsjusza. W czasie zimowania podlewanie roślin należy ograniczyć do minimum. W marcu przycinamy pędy i umieszczamy rośliny w doniczkach. Ustawiamy je w nasłonecznionym miejscu, przy oknie, gdzie wytworzą nowe pędy. W połowie maja, gdy minie zagrożenie wiosennymi przymrozkami, wysadzamy kwiaty do skrzynek balkonowych, z warstwą drenażową na dnie pojemników.

 Uwaga! Przelanie roślin oraz zmoczenie liści są przyczyną chorób grzybowych – szarej pleśni oraz rdzy pelargonii.

Rozmnażanie pelargonii z sadzonek można przeprowadzić samodzielnie w sierpniu, poprzez cięcie górnej część pędów, o długości około 10 cm. Możliwe jest również wykorzystanie środkowych fragmentów łodygi, po usunięciu najniższych liści i kwiatów. Sadzonki dobrze ukorzeniają się w mieszance  torfu i piasku (1:1), w ciągu 2 – 3 tygodni. Zwróćmy uwagę, by pobrać je ze zdrowych roślin. Pelargonia pasiasta może być rozmnażana z nasion, wysiewanych pojedynczo w styczniu, do pojemników wypełnionych piaszczystym podłożem. Rośliny kiełkują w temperaturze około 18 stopni Celsjusza.

Ciekawostka

Pelargonie wielkokwiatowe  należą do roślin tzw. termoindukcyjnych, które do obfitego kwitnienia wymagają traktowania niższą temperaturą. Przez dwa tygodnie, po skończonym kwitnieniu,  utrzymujemy temperaturę około 10 – 15 stopni Celsjusza, co zapewni roślinie ponowne tworzenie kwiatów, po trzech miesiącach.

Pelargonie, niezależnie od tego, na jakie ich rodzaje padnie wybór, mają podobne wymagania co do stanowiska i rodzaju podłoża. Najlepiej rosną w miejscach silnie nasłonecznionych czy wręcz w pełnym słońcu. Wyjątkiem jest pelargonia bluszczolistna, która poradzi sobie także w lekkim półcieniu. Jeśli więc nie mamy możliwości zapewnienia nasłonecznionego stanowiska, warto zdecydować się na ten gatunek.

Pelargonie najlepiej będą rosły na tarasach i balkonach o ekspozycji południowej. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na to, czy stanowisko nie jest zbytnio wystawione na działanie wiatru. W sezonie kwitnienia mogłoby to doprowadzić do łamania pędów i strat na atrakcyjności rośliny.

Pelargonie uprawiane są głównie jako kwiaty w donicach, ale spotkać można również pelargonie rabatowe. Warto zwrócić uwagę, że do prawidłowego wzrostu potrzebują ich sporych rozmiarów, a dokładniej pojemników o średnicy około 20-25 cm. Jeśli chodzi o podłoże, najlepiej rosną w ziemi przepuszczalnej o sporej zawartości próchnicy. Do uprawy pelargonii można użyć torfu. Jeśli zdecydujemy się na posadzenie tych kwiatów w skrzynkach zamiast w donicach, nie należy sadzić ich zbyt gęsto, by pelargonie miały miejsce na swobodny rozrost.

Uprawa pelargonii stojącej

Popularne rodzaje pelargonii, to te uprawiane w donicach, jak pelargonie bluszczolistne, domowe wielkokwiatowe czy pelargonie o pachnących liściach. Te ostatnie nadają się także do sadzenia w ogrodzie, podobnie jak często spotykane tam pelargonie rabatowe.

Uprawa pelargonii stojącej zaczyna się od posadzenia. Znany jest już rozmiar doniczki i podłoże, więc pozostaje dodać, że pH gleby powinno oscylować w granicach 6,2-7,2. Na dnie pojemnika należy usypać warstwę drenażu, która skutecznie będzie odprowadzała nadmiar wody. Do tego celu nadadzą się kamyczki lub keramzyt. W sklepie ogrodniczym można także nabyć specjalne podłoże dla roślin balkonowych.

Pelargonie w donicach wymagają częstego i obfitego podlewania. Technika polega na tym, by przelać kwiat w taki sposób, aby woda przesączyła się przez warstwę drenażu. Latem trzeba to robić nawet dwa razy dziennie, jeśli słońce i susza dają się we znaki. Oczywiście w porach porannych i wieczornych, kiedy nie jest zbyt gorąco. Znakiem, że należy podlać roślinę poza okresem suszy jest moment, kiedy wierzchnia warstwa ziemi podeschnie.

Nawożenie pelargonii jest niezwykle ważne dla tego, by roślina pięknie kwitła i zachwycała zdrowym wyglądem. Warto zakupić płynny nawóz do pelargonii i połączyć ten zabieg z podlewaniem. Nawożenie pelargonii należy przeprowadzić po raz pierwszy po około 2-3 tygodniach od momentu posadzenia, a następnie powtarzać go co tydzień-półtora. Na rynku dostępne są także suche nawozy w formie granulek, jednak płyny do roślin kwitnących wydają się wygodniejszym rozwiązaniem.

Okres kwitnienia pelargonii przypada na czas od maja do października lub nawet nieco dłużej, jeśli nie wystąpią pierwsze przymrozki. Po tym czasie pelargonie zamierają. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest wówczas usunięcie starych kwiatostanów, by na ich miejsce mogły pojawić się nowe. Warto to robić przez cały sezon, gdyż roślina szybko się regeneruje i w ten sposób można stymulować kwitnienie. Na zimę pelargonie należy przenieść do pomieszczenia, w którym temperatura nie powinna być wyższa niż 14 stopni Celsjusza.