Pysznogłówki

Pysznogłówki - gatunki, wymagania, uprawa, pielęgnacja, ciekawostki

Szukasz pięknych, wysokich kwiatów, które nie tylko pięknie wyglądają na rabacie, lecz także będą przyciągały oko i podkreślały szczególnie atrakcyjny punkt ogrodu. Zwróć uwagę na pysznogłówki w intensywnych czerwonych, fioletowych i różowych kolorach. Jest to roślina nie tylko atrakcyjna, lecz także łatwa w uprawie. Przedstawiamy ciekawe odmiany i gatunki tej rośliny i doradzamy jak stworzyć dla niej sprzyjające warunki w ogrodzie.

Pysznogłówki - zastosowanie na rabacie ogrodowej, gatunki i odmiany

Pysznogłówki - popularne gatunki i odmiany

Pysznogłówka (monarda) należy do rodziny jasnotowatych. Kwiat ten nazywany jest także monardą, a powodu intensywnego zapachu także bergamotką. W naturze rośnie w Ameryce Północnej i Środkowej, gdzie występuje kilkanaście gatunków tej rośliny. Istnieją także odmiany wyselekcjonowane przez botaników, na przykład pysznogłówka ogrodowa. Najczęściej znajdujemy je w lasach, na preriach czy na suchych polach. Niektóre gatunki są uprawiane przez człowieka, jako rośliny ozdobne lub przemysłowe. Roślina ta uważana jest za ekspansywną. Warto wiedzieć, że pysznogłówka jest rośliną miododajną.

Wśród pysznogłówek znajdujemy byliny rozrastające się przez kłącza i rośliny jednoroczne. Pysznogłówki tworzą kępy, z których wyrastają wysokie łodygi zakończone kwiatami. Kwiat pysznogłówki ma dość skomplikowaną budowę i składa się z kwiatów zebranych w główkowatą okółkę otoczoną podsadkami. Kwiat przyjmuje kolor czerwony, fioletowy lub różowy. Pysznogłówki nie tylko pięknie wyglądają. Ich liście wydzielają piękny zapach, który przypomina zapachy bergamotki, cyryny lub pomarańczy.

Monarda, którą najczęściej widzimy w parkach i ogrodach jest wielogatunkowym mieszańcem o nazwie pysznogłówka ogrodowa. Jest ona bardzo popularna ze względu na okazałe kwiaty. Prócz niej na rabacie ogrodowej możemy spotkać pysznogłówkę szkarłatną lub dętą.

Najpopularniejsze gatunki i odmiany pysznogłówek:

• pysznogłówka ogrodowa,
• pysznogłówka dęta,
• pysznogłówka szkarłatna,
• pysznogłówka miętolistna,
• pysznogłówka cytrynowa.

Pysznogłówka ogrodowa została wyselekcjonowana przez botaników, dlatego też nie występuje w stanie naturalnym. Kwitnie od końca czerwca do września. Wyhodowano liczne odmiany o kwiatach w kolorach: różowym, czerwonym i fioletowym. Monarda dęta ma wyższe łodygi i kwiaty w kolorze lawendowym. Kwitnie od czerwca do lipca. Pysznogłówka cytrynowa wydaje bogate kwiatostany w odcieniach różu i fioletu. Pysznogłówka szkarłatna jest ekspansywną byliną o dużych czerwonych kwiatach. Najczęściej sadzi się ją na obrzeżach oczek wodnych.

Zastosowanie pysznogłówki w ogrodzie

Pysznogłówka ogrodowa świetnie nadaje się na kwiat sadzony na rabacie bylinowej. Są to kwiaty wysokie, dlatego też stanowią idealny środek i najważniejszy punkt rabaty. Wspaniale wyglądają w ogrodach w stylu romantycznym i naturalistycznym. Czerwone pysznogłówki stworzą punkt przyciągający oko w ogrodzie, dlatego warto je wykorzystać do podkreślenia szczególnie ładnego zakątka. Monardy szczególnie pięknie komponują się z innymi wysokimi kwiatami jak ostróżki, liliowce, jeżówki, czy rudbekie.

Pysznogłówki są roślinami miododajnymi, dlatego też warto je mieć w ogrodzie, gdyż przyciągają pszczoły. Roślina ta stanowi także schronienie dla pożytecznych owadów. Najlepiej sadzić je w grupach, tak aby tworzyły duże kępy. Warto jednak pamiętać, że w sprzyjających warunkach uprawowych mogą stać się rośliną ekspansywną. Monarda sprawdzi się do obsadzania brzegów oczka wodnego oraz do uprawy w pojemnikach. Sprawdzi się jako kwiat cięty, który długo postoi w wazonie. Można ją także ususzyć i zrobić piękny suchy bukiet.

Co ciekawe, monarda jest także rośliną prozdrowotną, która stanowi surowiec zielarski. Jako roślinę leczniczą zaczęli ją wykorzystywać już rdzenni mieszkańcy Ameryki. Stosowali oni głównie pysznogłówkę cytrynową, którą stosowali na infekcje jamy ustnej, gardła, ból zębów, a także na dolegliwości trawienne, zaś zewnętrznie na skaleczenia. Obecnie jako surowiec zielarski wykorzystuje się głównie pysznogłówkę szkarłatną. Ziele pysznogłówki stosuje się na trawienie, na nerwy lub dla relaksu. Ma ona działanie rozkurczające, dlatego pomaga przy skurczach jelit i bolesnych miesiączkach. Pije się ją także, aby oczyścić organizm z drobnoustrojów.

Susz monardy dodaje się także do herbaty jako aromatyczny dodatek. Na przykład dodana do herbaty czarnej tworzy aromat earl grey. W czasach kryzysowych może zastąpić herbatę. Warto jednak wiedzieć, że ziele pysznogłówki jest gorzkie. Dlatego też herbatkę należy pażyć 5 minut, a następnie przecedzić. Warto ją posłodzić syropem owocowym, miodem lub ksylitolem.

Uprawa pysznogłówek - stanowisko, podlewanie, rozmnażanie

Pysznogłówka szkarłatna - uprawa i wymagania

Uprawa pysznogłówek w ogrodzie jest łatwa i nie stwarza trudności. Najlepiej rośnie w słońcu, lecz poradzi sobie także w półcieniu. Warto wiedzieć, że dobre warunki mogą skutkować nadmierną ekspansywnością rośliny.

Cechy charakterystyczne pysznogłówki:

• roślina miododajna,
• roślina ekspansywna,
• nie w pełni mrozoodporna i wymaga ściółkowania na zimę,
• odporna na szkodniki,
• wrażliwa na choroby grzybowe.

Wymagania uprawowe pysznogłówek:

• stanowisko słoneczne,
• gleba zasobna, żyzna i próchnicza,
• podłoże umiarkowanie wilgotne,
• wymaga podlewania w czasie upałów.

Pielęgnacja pysznogłówek polega na nawożeniu, najlepiej organicznym. Rośliny te lubią wilgotne podłoże, dlatego też w czasie suszy należy je podlewać. Dobrym rozwiązaniem jest ściółkowanie, które nie tylko zapobiega szybkiemu wysychaniu gleby, lecz także ogranicza ilość chwastów. Warto również usuwać przekwitnięte kwiatostany, co przedłuża kwitnienie rośliny. Po przekwitnięciu dobrze jest przyciąć pysznogłówki, gdyż może się zdarzyć, że roślina ponownie zakwitnie na jesieni.

Mrozoodporność monardy zależy od gatunku lub odmiany. Większość odmian znosi dobrze zimy w naszym klimacie i nie wymagają zabezpieczania na zimę. Inne zaś należy ściółkować na zimę.

Rozmnażanie monardy

Rozmnażanie pysznogłówek wykonujemy przez podział kęp lub z nasion. Rozmnażanie z nasion wymaga przechłodzenia nasion w lodówce. Warto przy tym wysiać nasiona do inspektów lub pojemników w pomieszczeniu, a następnie przesadzić do ogrodu wiosną lub jesienią. Należy pamiętać, że pysznogłówki wyhodowane z nasion nie zawsze powtarzają cechy roślin macierzystych. Ponadto kwitną dopiero na drugi rok od posadzenia.

Warto pamiętać, że pysznogłówka jest rośliną ekspansywną i potrafi się sama wysiewać i rozrastać. Jeśli zależy nam na zwartym układzie roślin na rabacie, należy kontrolować jej rozrost. Ten rozrost kęp najlepiej jest wykorzystać do rozmnażania rośliny przez podział kęp lub z odrostów korzeniowych. Co kilka lat, należy roślinę odmłodzić, gdyż liczne rozłogi sprawiają, że roślina traci ładny pokrój.

Pysznogłówka jest wysoką rośliną ozdobną o pięknych, kolorowych kwiatach, które idealnie sprawdzą się na rabacie bylinowej jako jej punkt centralny. Jest łatwa w uprawie i niewymagająca. Pielęgnacja polega na odpowiednim podlewaniu, ściółkowaniu i usuwaniu przekwitłych kwiatostanów.

Pysznogłówka to interesująca roślina, która może świetnie komponować się w naszych ogrodach. Warto jednak wiedzieć, że nie są to jedynie rośliny ozdobne, ale mają szersze zastosowanie. Zanim zdecydujemy się jednak na zakup tej rośliny, powinniśmy dowiedzieć się, jak wygląda jej uprawa, pielęgnacja i rozmnażanie, a także jakie krzewy liściaste tego gatunku cieszą się największą popularnością.

Skąd pochodzi pysznogłówka i jakie są jej podstawowe odmiany

Pysznogłówka jest to bardzo interesująca roślina, która należy do rodziny jasnotowatych, nazywanej też wargowymi - Lamiaceae. Do tej rodziny należy ponad 7000 gatunków roślin, które pochodzą z około 236 rodzajów. Rośliny te rozprzestrzenione są na całym świecie, nie licząc jedynie bardzo mroźnych obszarów.

Rodzaj pysznogłówka - Monarda obejmuje około 12-16 gatunków, przy czym w niektórych obliczeniach są to aż 22 gatunki. Wszystkie te rośliny rozmieszczone są na terenach Ameryki Północnej, od Kanady aż po Meksyk. Dziko rosną one na preriach, suchych polach i lasach. Wiele z tych gatunków jest dostępnych w uprawie, a nawet w Polsce. Do takich roślin należy między innymi pysznogłówka szkarłatna i pysznogłówka ogrodowa.

Poza pysznogłówkami ogrodowymi i pysznogłówkami szkarłatnymi uprawiane są również inne gatunki tych roślin. Do tych gatunków należą między innymi: pysznogłówka Bradburyego - Monarda bradburiana, pysznogłówka cytrynowa - Monarda citriodora, pysznogłówka dęta - Monarda fistulosa, a również pysznogłówka grzebieniasta - Monarda pectinata. Poza tym w sprzedaży dostępne są również Monarda barllettii, Monardaclinopodia, Monarda clinopoides, Monarda eplingiana, Monarda fruticulosa, Monarda humilis, Monarda lindheimeri, Monarda maritima, Monarda media, Monarda punctata, Monarda seabra i wiele innych.

Pysznogłówka - cechy charakterystyczne

Pysznogłówka ogrodowa, pysznogłówka szkarłatna i inne gatunki tego rodzaju to byliny lub rośliny jednoroczne, które są miododajne. Osiągają one do około 1,2 m długości, a ich kłącza są płożące. Jeśli chodzi natomiast o liście, ułożone są one naprzeciwlegle, a pojedyncze liście są ogonkowe i karbowane, ale mogą być też ząbkowane.

Kwiaty pysznogłówek ułożone są w górnej, a właściwie szczytowej części pędu i zebrane są one w okółki. Między poszczególnymi okółkami znajdują się dość długie międzywęźla. Okółki zazwyczaj podpierane są przysadkami liściowymi, które mogą mieć również barwne zabarwienie.

Kielich kwiatowy jest zrosłodziałkowy, a korona może mieć różne zabarwienia. Kwiaty wybarwiają się na biało, żółto, fioletowo, różowo lub czerwono, a pojedyncze zrośnięte u dołu płatki stwarzają rurkę, która rozszerza się ku górze. Gardziel natomiast zakończona jest dwiema wargami, z czego górna, stworzona z dwóch łatek jest wzniesiona do góry, kapturkowata lub równowąska. Dolna warga złożona jest z trzech łatek, z których środkowa jest większa niż boczne łatki.

Kolejnym elementem rośliny są owoce, w których to właśnie znajdują się nasiona. Owocami tymi są czterodzielne rozłupnie, które w trakcie dojrzewania rozpadają się na cztery rozłupki. W każdej z rozłupek znajdują się nasiona. Jednym ze sposobów rozmnażania jest właśnie rozmnażanie z nasion.

Jak wygląda uprawa, pielęgnacja i rozmnażanie oraz gdzie stosowana jest pysznogłówka Monarda

Niezmiernie ważnym elementem w hodowli każdej rośliny jest sposób jej uprawy. Istotne jest to, jakie wymagania dotyczące stanowiska ma roślina, jakich zabiegów dotyczących pielęgnacji potrzebuje, a także warto wiedzieć, jak przebiega jej rozmnażanie. Te właśnie informacje są równie ważne przy uprawie pysznogłówki Monarda. Bez tej podstawowej wiedzy nasza uprawa może nie zaowocować w wyczekiwane plony, a nasza praca pójdzie na marne. Dowiedzmy się zatem, czego potrzebuje pysznogłówka, by jej hodowla przyniosła oczekiwane skutki.

Pierwszym i zdecydowanie podstawowym elementem jest dobór odpowiedniego stanowiska oraz gleby pod uprawę tej rośliny. Pysznogłówki to rośliny, które nie mają wielkich wymagań co do gleby, natomiast należy zapewnić im odpowiednio wilgotne i żyzne podłoże. Kolejnym aspektem jest nasłonecznienie, ponieważ ta roślina miododajna nadaje się na stanowiska nasłonecznione lub ewentualnie półcieniste, ale z kolei na stanowiskach cienistych jej rozwój będzie zaburzony, a kwiaty, na których najbardziej nam zależy, nie będą tak dużych rozmiarów i o takim zabarwieniu, jak być powinny.

Co się tyczy odpowiedniej uprawy, istotna jest również pielęgnacja, a przede wszystkim przycinanie i podlewanie. Bardzo ważne jest to, by w okresach suszy regularnie podlewać nasze kwiaty, głównie przez wzgląd na płytko rozmieszczone pod powierzchnią gleby korzenie, które mogą ulec wyschnięciu, a w niektórych przypadkach nawet poparzeniu. Musimy też pamiętać, że im płytszy jest system korzeniowy, tym jego możliwość wychwytywania wody z większych głębokości podłoża jest mniejsza. Co się natomiast tyczy przycinania, powinniśmy je wykonywać od razu po pierwszym kwitnieniu. Zabieg ten spowoduje, że nasze kwiaty będą powtarzały kwitnienie już jesienią.

Jeśli chcemy poszerzyć swoją hodowlę pysznogłówek szkarłatnych lub innych gatunków, warto dowiedzieć się, jak przebiega rozmnażanie tych pięknych kwiatów. Otóż w tym zabiegu nie ma nic trudnego, a dodatkowo pysznogłówka jest bardzo podatna na nie. W okresie wiosny, ale i jesieni wykonuje się podział roślin, które następnie pozostawione są do ukorzenienia. Już na jesień można sadzonkować nasze rośliny.

Pysznogłówka to roślina o wielu, często nieznanych zastosowaniach. Pierwszą kwestią jest to, że jest to roślina ozdobna, szczególnie jeśli chodzi o polecany gatunek pysznogłówka szkarłatna, cieszący się bardzo dobrą opinią. Można ją sadzić w ogrodach przydomowych i parkach. Niesamowite jest również to, że wykorzystywana jest ona do robienia aromatycznych herbat, ale także w ziołolecznictwie. Gatunki takie jak pysznogłówka dęta, pysznogłówka szkarłatna i pysznogłówka cytrynowa, mogą stać się bardzo aromatyczną i ciekawą w smaku przyprawą kuchenną. Jak widać, pysznogłówka w naszym ogrodzie może odegrać nie tylko ozdobną funkcję, ale również być częścią naszych kuchennych przypraw.