Rdest

Rdest - opis, odmiany, sadzenie, wymagania, cięcie, porady

Rodzaj rdestów jest tak zróżnicowany, że botanicy ciągle zmieniają ich klasyfikację. Co ciekawe, występują wśród nich tak różne rośliny, że spotykamy w tej grupie rośliny dekoracyjne, pospolite chwasty, rośliny lecznicze oraz groźne gatunki inwazyjne. Dowiedz się jakie gatunki rdestu warto uprawiać w ogrodzie, a które są zabronione. Przedstawiamy też cenne wartości lecznicze rdestu i doradzamy na co stosować ziele lecznicze.

Rdest - występowanie i zastosowanie

Występowanie i gatunki rdestu - ozdobne, uciążliwe chwasty i rośliny inwazyjne

Do rdestów należą głównie rośliny zielne jednoroczne. Rzadziej spotyka się byliny lub rośliny zdrewniałe. Rdesty mają wzniesione lub płożące łodygi i skrętoległe liście oraz niepozorne kwiaty. Botanicy spierają się co do tego jak zaklasyfikować rdesty, dlatego też można powiedzieć, że do grupy tej należy od 20 do 200 gatunków. Rośliny te występują w klimacie umiarkowanym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Co ciekawe, do rdestowców należy także szczaw, gryka i rabarbar. W Polsce występuje około 20 gatunków rdestu.

Roślina ta sprawia kłopoty ogrodnikom, gdyż wśród rdestów znajdują się zarówno rośliny ozdobne o dekoracyjnych kwiatostanach, uciążliwe chwasty, jak również rośliny inwazyjne, których uprawiać nie wolno.

Niektóre gatunki rdestu stanowią uciążliwe chwasty:

• rdest ptasi,
• rdest plamisty.

Niebezpieczne i zabronione rośliny inwazyjne:

• rdestowiec japoński,
• rdestowiec czeski,
• rdestowiec sachaliński.

Rdest japoński, czyli rdestowiec ostrokończysty, jest również niebezpieczną rośliną inwazyjną, której nie wolno uprawiać w ogrodzie. Wygląda dekoracyjnie, gdyż ma ciemnozielone, sercowate liście i atrakcyjne białe kwiaty. Jednak rośnie bardzo szybko i może zdominować inne rośliny w ogrodzie. Roślina ta dorasta do kilku metrów. W krótkim czasie zarasta cały ogród wypierając wszystkie inne rośliny. Pozbycie się jej wymaga stosowania bardzo silnych środków chemicznych. Zabronione jest wprowadzanie tej rośliny do środowiska naturalnego, dlatego też na jego uprawę trzeba mieć zezwolenie. Uprawa bez zezwolenia grozi grzywną pieniężną.

Występowanie rdestu jako uciążliwego chwastu

Chwastem uciążliwym w ogrodach i na polach uprawnych jest rdest plamisty, który w naturze porasta przydroża, miedze i łąki. Jest to niepozorna roślina o białych kwiatostanach. Lubi ciężkie, zasobne gleby o odczynie kwaśnym. Na polach jest zwalczany przy pomocy środków chwastobójczych. Jest to także roślina lecznicza.

Za uciążliwy chwast uważany jest także rdest ptasi, pospolity znany również jako rdest świński. Jego nazwa pochodzi stąd, że często zjadają go ptaki domowe. Nazwa “świński” powstała dlatego, że roślina ta jest chętnie zjadana przez świnie. Jest to mała roślinka o drobnych listkach i drobnych biało-różowych kwiatkach. Rdest ptasi jest bardzo wytrzymały i ma małe wymagania, dlatego też rośnie praktycznie wszędzie. W miastach często spotyka się go w szczelinach pomiędzy płytami chodnikowymi. Najlepszym, ekologicznym sposobem pozbycia się rdestu ptasiego, jest wyrwanie go. Ponadto warto zadbać o żyzność gleby w ogrodzie, gdyż rdest wybiera gleby jałowe i wypiera stamtąd inne rośliny. Warto pamiętać, aby wyrwanego rdestu ptasiego i plamistego nie wyrzucać na kompost, gdyż roślina zostawi swoje nasiona, które się rozsieją.

Rdest jako roślina lecznicza i ozdobna

Rdest jako roślina ozdobna do ogrodu

Niektóre gatunki rdestu są uprawiane jako rośliny ozdobne, inne zaś mają działanie lecznicze i są wykorzystywane jako ziele. W ogrodach, jako rośliny ozdobne uprawiane są następujące gatunki:

• rdest wężownik,
• rdest pokrewny,
• rdest himalajski.
• rdest Auberta.
• rdestówka bucharska.

Są to rośliny zielne, które rosną tworząc nieduże kępy podłużnych liści. Ich cechą ozdobną są długie, dekoracyjne kwiatostany. Ich uprawa jest łatwa, gdyż wymagają jedynie wilgotnego podłoża i ciężkiej, zbitej ziemi. Rdesty są odporne na szkodniki, nie wymagają nawożenia, tolerują zarówno stanowisko słoneczne jak i półcieniste.

Rdest wężownik jest rodzimą rośliną występującą w Polsce. Od maja do lipca wydaje kwiatostany w kolorach od białego do różowego. Jest to bylina, która w naturze porasta brzegi zbiorników wodnych oraz wilgotne łąki i polany. W ogrodzie wykorzystuje się ja do obsadzania oczek wodnych oraz wilgotnych rabat. Wyhodowano również dekoracyjne odmiany o bardziej okazałych kwiatostanach. Rdest wężownik ma również działanie lecznicze.

Bardzo podobny jest rdest pokrewny, który dłużej kwitnie i ma kwiatostany w kolorach od różowego do bordowego. Jego lancetowate liście na jesieni przebarwiają się na czerwono. Jest to również mrozoodporna bylina. Rdest pokrewny jest rośliną ekspansywną, która szybko się rozrasta, dlatego też należy przygotować jej dużo miejsca. Najlepiej sprawdza się jako roślina okrywowa, na przykład do wypełnianie miejsca między krzewami. Nadaje się także do obsadzania oczek wodnych lub skalniaków.

Ciekawą rośliną do ogrodu jest również rdest himalajski, który naturalnie występuje w Chinach. Bylina wydaje duże, jajowate liście omszone od spodu. Kwitnie całe lato, wydając piękne, czerwone kwiatostany. Wyhodowano liczne odmiany o różnych kolorach kwiatów, jak biały, czy różowy. Jest to roślina mrozoodporna i łatwa w uprawie. Warto wiedzieć, że rdest himalajski bardzo się rozrasta tworząc okazałe kępy. Musi mieć dużo miejsca na rabacie kwiatowej. Można go wykorzystać jako roślinę okrywową, gdyż rośnie zarówno w słońcu, jak i w cieniu. Tworzy piękne kępy przy oczku wodnym.

Często spotykaną rośliną jest rdest Auberta, zwany też rdestówką Auberta. Jest to ozdobne pnącze o drobnych, białych kwiatkach zebranych w dekoracyjne kwiatostany. Bardzo szybko rośnie i obficie kwitnie od sierpnia, aż do nastania mrozów. Jest to roślina niewymagająca, łatwa w uprawie, która znosi różne warunki. Najlepiej jednak rośnie w słońcu, w wilgotnej glebie. Można ją dowolnie przycinać. Podobną rośliną jest rdestówka bucharska. Pnącze świetnie nadaje się do zakrywania brzydkich elementów ogrodu lub osłaniania parkanów przez niepożądanymi spojrzeniami. Sprawdzi się również do dekoracji altan, trejaży, kratek i pergoli. Nadaje się również do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach. Jest to pnącze mrozoodporne, które odbija z korzeni, jeśli przemarznie.

Jakie gatunki rdestu stosuje się jako ziele lecznicze

Niektóre gatunki rdestu wykorzystywane są jako surowiec zielarski:rdest pospolity, ptasi - ziele,

• rdest wężownik - kłącze,
• rdest plamisty - ziele,
• rdest ostrogorzki.

Surowcem zielarskim rdestu wężownika jest wysuszone kłącze. Ma ono działanie ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwbiegunkowo. Wewnętrznie stosowany jest na choroby układu pokarmowego. Długie stosowanie może wywołać niepożądane skutki. Zewnętrznie stosuje się jako płukanki jamy ustnej, na trudno gojące się rany, oparzenia, owrzodzenia oraz przy czyrakach, trądziku, hemoroidach lub opryszczce. Działanie lecznicze ma także ziele rdestu plamistego. W medycynie ludowej wykorzystywany był w leczeniu hemoroidów.

Szczególnie duże zstosowanie lecznicze ma rdest ptaki, świński. Zawiera on krzemionkę, flawonoidy, garbniki i sole mineralne. Głównie stosowany jest na schorzenia nerek, płuc, układu krążenia, układu pokarmowego oraz na krwawiące, trudno gojące się rany. Flawonoidy w rdeście ptasim wzmacniają naczynia krwionośne, mają działanie moczopędne, przeciwzapalne i przeciwutleniające. Kwas kawowy działa przeciwzapalnie i wzmacnia odporność. Garbniki działają przeciwzapalnie. Krzemionka odmładza komórki. Rdest pospolity uważany jest za ziele młodości. Ponadto usuwa złogi z układu moczowego. Pomaga na choroby stawów i dnę moczanową.

Rdest stanowi grupę roślin, w której znajdujemy zarówno piękne rośliny dekoracyjne, pospolite chwasty, jak również rośliny inwazyjne, prawnie zakazane. Rdesty ozdobne są łatwe w uprawie i szczególnie nadają się na rośliny zadarniające. Chwasty mają cenne działanie lecznicze.

Rdestowiec to rodzaj okazałych bylin zaliczanych do rodziny rdestowatych. Trzy rośliny należące do tego rodzaju wykazują cenne właściwości lecznicze. Choć powszechnie są uznawane za chwasty. Do tej samej rodziny zalicza się rdest Auberta, popularne dekoracyjne pnącze. W tym artykule opisujemy i rośliny lecznicze i dekoracyjne. Sprawdzamy, jakie jest ich zastosowanie i jak wygląda uprawa.

Rdestowiec, ostrokończysty i jego charakterystyka

Rdestowiec to właściwie grupa spokrewnionych ze sobą roślin zaliczanych do rodziny rdestowatych. Należy do niej pięć gatunków występujących we florze Europy Środkowej. Są to okazałe byliny pochodzące z innych części świata dorastające przeważnie do 3 metrów wysokości. Mają nagie i puste w środku łodygi. Ich liście są duże, pojedyncze i skrętoległe. Kwiaty drobne, zebrane w rozgałęzione kwiatostany. Warto wiedzieć, że rdestowiec plamisty, ptasi i wężownik są znanymi roślinami leczniczymi. Zanim do nich przejdziemy skupimy się jednak na gatunku typowym. Jest nim rdestowiec ostrokończysty znany też, jako japoński.

Jak już sugeruje nazwa rdestowiec japoński pochodzi z Azji. Do Europy trafił w latach 20-tych XIX wieku za sprawą holenderskiego botanika Siebolda. Jest to bardzo ekspansywna bylina osiągająca 2-3 metry wysokości. Porasta brzegi rzek, pola i nieużytki rolne. Pojawia się również w ogrodach, choć nie jest w nich mile widziana, bowiem potrafi zagłuszyć inne gatunki. Rdestowiec japoński silnie się rozgałęzia, jego łodygi są wzniesione i łukowato wygięte. Liście eliptyczne, jasnozielone osiągające długość 5-15 cm. Ta roślina miododajna kwitnie od sierpnia do września. Objawia się to wykształceniem drobnych, zielonkawobiałych kwiatów zebranych w wiechowate kwiatostany.

Uprawa rdestu Auberta

Właściwie prawidłowa nazwa opisywanej teraz rośliny to rdestówka Auberta. Nie ma wiele wspólnego z rdestowcem poza tym, że należy do tej samej rodziny. Choć jest to pnącze osiągające 8-12 metrów długości bywa nazywane rdestem. Wspina się na altany i inne podpory, może być uprawiane na balkonach w pojemnikach. Roślin ma czerwone pędy, na których rozwijają się sercowate liście na krótkich ogonkach. Są zielone i utrzymują się do późnej jesieni, opadają wraz z pojawieniem się pierwszych przymrozków. Rdestówka kwitnie od sierpnia do października. Wykształca wtedy drobne białe kwiaty układające się w wiechowate kwiatostany.

Rdest Auberta sprzedawany jest w postaci sadzonek w plastikowych pojemnikach. Rośliny wysadza się na stałe miejsce wczesną wiosną tuż po ustaniu przymrozków. Najczęściej końcem marca, początkiem kwietnia. Dołek, w którym się znajdą należy lekko zaprawić nawozem wieloskładnikowym. Rdestówka preferuje stanowiska nasłonecznione, ale rozwinie się również w półcieniu i miejscu z rozproszonym światłem. Ma małe wymagania względem gleby. Oczywiście najlepiej rośnie na żyznej, ale znosi praktycznie każdą ziemię ogrodową. Byleby była lekko kwaśna i stale umiarkowanie wilgotna.

Rdest Aubera nie jest bardzo wymagający w kwestii pielęgnacji. Podstawa to zapewnienie mu wilgotnego podłoża. Podlewanie przeprowadza się w upalne, suche dni. Nawożenie jest równie ważne. Wieloskładnikowe nawozy mineralne można podawać w małych dawkach, co dwa tygodnie. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie dużych porcji mieszanek o przedłużonym działaniu. Wtedy wystarczy zasilić roślinę dwa razy w roku. Pędy pnącza należy przycinać, co zahamuje ich bujny rozrost. Rdstówka dobrze reaguje na cięcie. I to tyle, jeśli chodzi o pielęgnację.

Rdest wężownik i inne gatunki lecznicze

Wracamy do właściwych rdestów, reprezentowanych przez wężownik. Może być uprawiany w ogrodach, jest spotykany w parkach i na brzegach zbiorników wodnych. Lubi półcieniste lub nasłonecznione, wilgotne stanowiska. Może tam dorastać do 75 cm wysokości, wykształca różowe, kłosowate kwiatostany. Rdest wężownik a właściwie jego kłącze i ziele wykazuje właściwości lecznicze. Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i ściągająco. Potrafi zapobiegać biegunkom i krwotokom. Ten rdest jest stosowany w leczeniu schorzeń układu pokarmowego.

Kolejna bylina stosowana w ziołolecznictwie to rdestowiec ptasi. Osiąga 50 cm wysokości, ma sinozieloną łodygę oraz drobne, eliptyczne lub równowąskie liście. Okres kwitnienia rośliny trwa od czerwca do października. Pojawiające się kwity są biało zielone lub czerwono zielone. Rdestowiec ptasi jest pozyskiwany na susz. Napary powstające na jego bazie mają działanie moczopędne, przeciwzapalne i ściągające. Stosuje się je, więc przy leczeniu schorzeń układu moczowego, nadciśnieniu i chorobach reumatycznych.

Ostatni w naszym spisie rdest plamisty to w przeciwieństwie do poprzedników roślina jednoroczna. Osiąga 10-60 cm wysokości, ma podnosząca się lub wyprostowaną łodygę. Liście rozwijają się na krótkich ogonkach, są lancetowate lub równowąskie i ostro zakończone. Na wierzchu, w centralnym punkcie blaszki liściowej mają wyraźną, ciemną plamkę. Ta miododajna roślina kwitnie od lipca do października. Jej właściwości lecznicze są podobne do tych oferowanych przez odmianę ptasią. I to wszystko, co warto wiedzieć o rdestowcu i gatunkach wchodzących w skład tego rodzaju.