Rośliny chronione w Polsce - lista gatunków będących pod ochroną

Rośliny chronione w Polsce – najważniejsze informacje

Rośliny chronione w Polsce – podstawa prawna

Próby wprowadzenia ochrony gatunkowej w Polsce sięgają już XI wieku! W tym czasie powzięto pierwsze próby regulacji polowań na bobry. Jednak przez całe stulecia tak naprawdę nikt się tym nie zajął na poważnie. Pierwsza ustawa, która nakładała obowiązek ochrony niektórych gatunków roślin i drzew pojawiła się w połowie lat trzydziestych ubiegłego stulecia.

Ustaw tego rodzaju w polskiej historii było co najmniej kilka. Obecnie prawnie reguluje sprawę Ustawa o ochronie przyrody z 2004 roku. Powstała ona, by zapewnić przetrwanie i zachowanie właściwej ochrony dziko występujących roślin, grzybów i zwierząt oraz ich siedlisk. Ustawa roztacza ochronę na gatunki rzadko występujące, podatne na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem. Bierze pod uwagę także gatunki, które muszą zostać objęte ścisłą ochroną ze względu na umowy międzynarodowe.

Gatunki, które znajdują się na liście chronionych prawnie określa rozporządzenie Ministra Środowiska. Takich rozporządzeń wyszło kilka, obecnie obowiązującym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 roku. W tym dokumencie znajduje się dokładna lista, które gatunki roślin, zwierząt i grzybów znajdują się pod ochroną. Obecnie jest na niej około 400 gatunków zwierząt, 213 gatunków roślin oraz 265 gatunków grzybów.

Co ciekawe, zasady ochrony mogą być zmieniane na terenie danego województwa przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Może on ustalić dodatkowe gatunki, które na tym terenie są objęte ochroną lub wyznaczyć odstępstwa od zakazów. W praktyce oznacza to, że w niektórych częściach nasze kraju niektóre z ściśle lub częściowo chronionych roślin mogą być zbierane na przykład w celach leczniczych lub w określonej ilości.

Rośliny pozostające pod ochroną całkowitą lub częściową

Istnieją dwa rodzaje ochrony, którymi mogą pozostać objęte rośliny: ochrona całkowita i częściowa. Ochrona całkowita (ścisła) oznacza, że bezwzględnie nie można niszczyć ani zmniejszać populacji roślin. Pod karą grzywny zabronione jest niszczenie, zrywanie i uszkadzanie, niszczenie siedlisk, zbiór, przetrzymywanie i przenoszenie (także przesadzanie do własnego ogródka), a także oczywiście sprzedaż i wywożenie za granicę.

Ochrona częściowa może mieć różny zakres. Najczęściej oznacza, że rośliny są ściśle chronione tylko w niektórych częściach kraju lub w wyznaczonych strefach ochronnych lub ostojach (stanowiskach, z których naturalnie pochodzą). Sprawdź także ten artykuł o kwiatach pod ochroną w Polsce.

Jakie rośliny są chronione w Polsce

Rośliny chronione w Polsce – lista

Polskie rośliny objęte ochroną w Polsce to ponad 200 gatunków! Duża część z nich rzadko występuje lub tylko w określonych warunkach. Są to na przykład kwiaty i krzewy leśne lub górskie, które występują na znacznych wysokościach albo gatunki pojawiające się tylko w parkach narodowych, w których niszczenie wszystkich roślin i tak jest zabronione. Dlatego przedstawiamy listę tych gatunków, na które najłatwiej się natknąć i które mogą cię kusić swoją dekoracyjnością. Pamiętaj, że te kwiaty, krzewinki i drzewa należą do chronionych i nie mogą być pozyskiwane nawet do przesadzenia do ogrodu. Część z nich możesz jednak znaleźć w sklepie ogrodniczym lub udać się po nie do szkółki drzewek owocowych u ozdobnych.

Lista roślin objętych całkowitą ochroną:

• brzoza karłowata,
• długosz królewski,
• paprotnik kolczasty,
• paprotnik Brauna,
• języcznik zwyczajny,
• dzwonek brodaty,
• zanokcica ciemna,
• zanokcica klinowata,
• mikołajek nadmorski,
• goryczka wąskolistna,
• goździk siny,
• goździk lśniący,
• grążel błotny,
• miłek wiosenny,
• powojnik prosty,
• pełnik alpejski,
• sasanki (alpejska i wiosenna),
• kosaciec syberyjski (sadzonki do kupienia w sklepach ogrodniczych),
• lilia złotogłów,
• szafirek miękkolistny,
• cyklamen purpurowy,
• rosiczka,
• dyptam jesionolistny (szkółki drzewek owocowych i ozdobnych prowadzą sprzedaż jego sadzonek),
• szachownica kostkowata,
• jarząb szwedzki,
• cyklamen purpurowy,
• szarotka alpejska,
• wielosił błękitny,
• wilczomlecz,
• macierzanka,
• storczyk błotny.

Lista roślin chronionych częściowo:

• śnieżyczka, czyli przebiśnieg,
• pióropusznik strusi,
• cis pospolity,
• grzybień biały,
• goździk postrzępiony,
• goździk skupiony,
• pluskwica europejska,
• rokitnik zwyczajny,
• czosnek niedźwiedzi,
• wawrzynek wilczełyko,
• bagno zwyczajne,
• kosodrzewina

Najważniejsze rośliny chronione ściśle lub częściowo – nazwy i opis

Lista gatunków znajdujących się pod ochroną jest tak długa, że nie ma sensu opisywać wszystkich roślin. Z opisem przedstawimy tylko te najważniejsze, które możesz spotkać na swojej drodze, ponieważ porastają polskie łąki w większej części kraju. Oto nazwy i opis roślin, których lepiej nie zrywaj:

Grzybień biały – chociaż nazwa ta nie jest znana, wystarczy spojrzeć na zdjęcia, by wiedzieć o jaką roślinę chodzi! To lilia wodna, roślina o pięknych białych kwiatach, które unoszą się na tafli wody. Nazywana jest także nenufarem. Jej kwiaty są zachwycające, ale zrywanie ich z jeziora to błąd! Sadzonki można kupić w sklepie ogrodniczym!

Czosnek niedźwiedzi – leśne i łąkowe czosnki są wykorzystywane w kulinariach i w celach leczniczych. Należą jednak do roślin chronionych, więc ich pozyskiwanie na własną rękę jest zabronione. Czosnek niedźwiedzi łatwo jest rozpoznać, gatunek ma ładne, ostro pachnące liście i główkowate kwiatostany w białym kolorze.

Rokitnik zwyczajny – to kolejna roślina znana ze swoich właściwości leczniczych. I jej także nie można samodzielnie pozyskiwać ani zbierać. Rokitnik to krzew z rodziny oliwnikowatych, o ciemnych, zielonych liściach i charakterystycznych, czerwonych owocach. Naturalnie występuje tylko nad Bałtykiem, ale można uprawiać go w ogrodzie.

Lilia złotogłów – w Polsce jest dość rzadka, ale jej piękne kwiaty naprawdę kuszą. Mają typowy liliowaty kształt – daleko odgięte płatki, które ukazują wyraźne pylniki. Roślina z reguły ma różowy kolor i często bywa wykopywana by przesadzić ją do ogrodu.

Śnieżyczka przebiśnieg – pojawienie się tej rośliny co roku budzi ogromny entuzjazm. W końcu to jedna z pierwszych roślin wiosennych, której wegetacja rusza bardzo wcześnie, wcześniej niż pierwiosnków. Delikatne białe kwiaty na tle zielonych liści i drobny pokrój. Wystarczy spojrzeć na zdjęcia, by zakochać się w przebiśniegach na zabój! Jednak niszczenie ich siedlisk jest zabronione.