Rośliny trujące w Polsce - przegląd najczęściej spotykanych gatunków

Zazwyczaj rośliny trujące dla człowieka kojarzą się z egzotycznymi krajami. Tymczasem w Polsce występuje kilka niebezpiecznych gatunków. Wiele z nich rozwija się naturalnie, w lasach i na łąkach. Inne z kolei uprawia się w ogrodach z uwagi na walory dekoracyjne. Czasem ciężko określić czy dane okazy to szkodliwe rośliny. By uniknąć poważnego zagrożenia warto wiedzieć jakie są najbardziej trujące rośliny w Polsce.

Niebezpieczne rośliny w naturze

Najbardziej trujące rośliny zawierają w niektórych częściach lub w całym organizmie substancje niebezpieczne dla człowieka. Te substancje to najczęściej alkaloidy i glikozydy. W naszym kraju występuje kilka niebezpiecznych gatunków reprezentujących tę grupę. Toksyczne związki mają za zadanie chronić roślinę przed zwierzętami roślinożernymi i pasożytami. Niektóre zwierzęta są uodpornione na działanie tych toksyn. Trujące rośliny często, choć nie zawsze, rozpoznaje się po nieprzyjemnym zapachu lub piekącym smaku.

Toksyczne rośliny występujące w Polsce można podzielić na kilka kategorii. Najważniejszym kryterium podziału jest siła trucizny w nich zawartej. Istnieją bowiem gatunki, których toksyny powodują wyłącznie wsypkę, zaczerwienienia i pieczenie. Nie stanowią więc zagrożenia dla życia. Z kolei inne szkodliwe rośliny wywołują znacznie poważniejsze objawy. Mogą powodować duszności, zawały serca, a w skrajnych przypadkach nawet zgon.

Człowiek czy też zwierze najczęściej zatruwa się w wyniku zjedzenia owoców lub innych części rośliny. Toksyny dostają się do układu pokarmowego i stamtąd atakują organizm. Nie jest to jednak żelazną regułą. W przypadku niektórych gatunków, zatrucie może spowodować kontakt ze skórą zdarza się też, że zapach wydzielany przez kwiaty czy krzewy jest niebezpieczny. Na szczęście, w większości trujące rośliny w Polsce nie posiadają takich właściwości.

Szkodliwe rośliny rosnące w naturalnym środowisku

Najbardziej trujące rośliny w naszym kraju są reprezentowane przez kilka gatunków. Jednym z nich jest bez wątpienia pokrzyk wilcza jagoda. Ten krzew można spotkać w lasach, parkach i przestrzeni miejskiej. Wyglądem przypomina borówkę amerykańską. Wytwarza zwarte gałązki i owalne, szpiczaste liście. Owoce wilczej jagody są czarne, przypominają nieco czarną porzeczkę lub jagodę leśną. Pod żadnym pozorem nie można spożywać owoców tego krzewu. Powodują one ostre zatrucie, zaburzenia układu nerwowego oraz śmierć.

Kolejne toksyczne i szalenie niebezpieczne rośliny to ciemiężyce zielone. Rośną na polach, łąkach i w lasach. Bardzo dużo okazów można napotkać w Bieszczadach. Ciemiężyca ma grubą łodygę i podłużne, zielone liście wyrastające od dołu. Zakwita na początku lipca, wtedy też pojawiają się zielonkawe kwiaty, które zmieniają się w owoce. Każda część ciemiężycy jest silnie trująca. Zjedzenie większej ilości liści czy łodygi wywołuje ostre zatrucie. W najgorszych przypadkach dochodzi do zgonu.

Występujące w Polsce okazy tojadu mocnego to bardzo niebezpieczne, kwiaty trujące. Najczęściej rosną na terenach górzystych oraz nad brzegami nawet niewielkich zbiorników wodnych. Tojad składa się z grubej łodygi i promienistych liści. Jego ozdobą są też niebieskie lub fioletowe, podłużne kwiatostany. Najbardziej trujący jest bulwiasty korzeń tojadu. Warto też wiedzieć, że spożywanie, dotykanie a nawet wąchanie stanowi zagrożenie. Toksyny zawarte w tojadzie trwale uszkadzają układ nerwowy. Powodują też zawały serca, paraliż i zgon.

Rośliny trujące dla człowieka reprezentuje też barszcz Sosnowskiego. Wstępuje w zasadzie na terenie całego kraju. Nie jest to rodzimy gatunek, sprowadzono go z byłego Związku Radzieckiego. Miał być wykorzystywany jako pasza dla zwierząt. Szybko okazało się, że jest silnie trujący. Najbardziej niebezpieczny dla człowieka jest w okresie kwitnienia od czerwca do sierpnia.

Barszcz Sosnowskiego wywołuje oparzenia na nieosłoniętej skórze. Pojawiają się bardzo bolesne pęcherze, które mogą doprowadzić do śmierci. Barszcze Sosnowskiego dorastają do dwóch metrów wysokości. Mają strzępiaste liście i kwiatostany przypominające koper. Są to niebezpieczne rośliny, do których nie należy się zbliżać.

Równie szkodliwe roślin to szczawóły plamiste. Wyglądem przypominają nać pietruszki. Dorastają do dwóch metrów wysokości, mają długą łodygę i postrzępione liście. Szczawół kwitnie od czerwca do sierpnia. Wtedy w górnej części rośliny pojawiają się białe kwiatostany. Te kwiaty trujące zawierają toksyny uszkadzające układ nerwowy. Porażają końcówki nerwowe i prowadzą do zawałów serca i paraliżu mięśni. Duże dawki trucizny mogą doprowadzić do śmierci.

Ogrodowe, trujące rośliny w Polsce i ich nazwy

Toksyczne rośliny występujące w Polsce nie rozwijają się wyłącznie w lasach i na łąkach. Najbardziej trujące okazy są hodowane w ogrodach lub przydomowych ogródkach. Ich nazwy są powszechnie znane. Najlepszym tego przykładem są konwalie majowe. Te kwiaty trujące kwitną wczesną wiosną. Mają duże, ciemnozielone liście i drobne, dzwonkowate kwiatuszki. Obsypują się niewielkimi owocami wielkości leśnej jagody. Wszystkie opisane części konwalii są silnie toksyczne. Ich spożycie skutkuje poważnym zatruciem lub w skrajnych przypadkach śmiercią.

Nie ma chyba osoby, która nie słyszałaby nazwy cis pospolity. Ten iglak ma bardzo ładny pokrój, proste i podłużne igły. Może dorastać do 15 metrów wysokości. W okresie kwitnienia cis wytwarza owoce o czerwonym kolorze. Ma w zasadzie jedną wadę, reprezentuje szkodliwe rośliny. Cisy pospolite to rośliny trujące dla człowieka. Spożycie nawet niewielkiej ilości owoców może doprowadzić do niewydolności układu oddechowego. W wielu przypadkach zatruta osoba umiera. Warto też wiedzieć, że to całe drzewko jest toksyczne.

W ogrodach licznie rozwijają się kwiaty trujące. Spośród nich najbardziej niebezpieczne dla zdrowia skutki wywołuje bieluń. Ma szerokie liście i dzwonkowate kwiaty. Spożywanie nasion bielunia ma opłakane skutki. Pojawiają się halucynacje a następnie zostaje uszkodzony układ nerwowy. Mogą wystąpić też zaburzenia wzroku i słuchu.

Pozostałe występujące w Polsce kwiaty ogrodowe a właściwie niektóre z nich to również rośliny trujące dla człowieka. Można zaryzykować stwierdzenie, że każdy słyszał ich nazwy. Te kwiaty to między innymi hiacynty, irysy, zawilce wiosenne, sasanki i śnieżyczki.