Rozmnażanie wegetatywne roślin i jego sposoby

Proces rozmnażania wegetatywnego roślin

Jakie są zasady rozmnażania wegetatywnego? Proces ten polega na reprodukcji roślin przy pomocy ich części, jakimi są np. pędy, korzenie czy też liście. Wyróżniamy trzy przykłady tego sposobu. Są nimi: rozmnażanie roślin przez podział, rozmnażanie przez specjalne organy wegetatywne oraz rozmnażanie z wykorzystaniem zdolności restytucyjnych. Należy pamiętać, że rośliny nasienne mogą rozmnażać się wegetatywnie.

Taki rodzaj produkcji nowych roślin przynosi za sobą wiele zalet. Pierwszą z nich jest to, że cechy genetyczne roślin matecznych są ściśle przekazywane ich potomstwu. Dodatkowo w znacznie krótszym czasie możliwe jest otrzymanie roślin potomnych, co szczególnie istotne jest dla drzew i krzewów. Proces przebiega znacznie szybciej niż w przypadku rozmnażania generatywnego. Bardzo ważną zaletą jest możliwość otrzymania dużej ilości jednorodnego pod względem genetycznym materiału genetycznego w krótkim czasie.

Podział roślin polega na rozerwaniu lub rozcięciu rośliny matczynej na kilka bądź kilkanaście części. Do pojemników lub na stałe miejsce uprawy wysadza się każdą część roślin, której korzenie są skrócone, a część nadziemna przycięta. Terminy podziału są różne i uzależnione od gatunków oraz pór kwitnienia. A może zainteresuje cię także artykuł o rozmnażaniu pelargonii.

Rozmnażanie przez specjalne organy wegetatywne

Rozmnażanie przez specjalne organy wegetatywne jest możliwe dzięki wykorzystaniu do tego cebul, bulw, kłączy czy rozłóg. Ten sposób ma na celu przede wszystkim rozmnażanie wegetatywne roślin wieloletnich bylin, które wytwarzają właśnie te charakterystyczne organy, magazynujące materiały zapasowe.

Rozmnażanie bezpłciowe z wykorzystaniem właściwości restytucyjnych to odtwarzanie całego organizmu przy użyciu jego komórek, tkanek lub organów. W tym przypadku wykorzystywane są sadzonki oraz odkłady. Stosuje się szczepienia i okulizacje oraz metodę in vitro.

Warto jest pamiętać o doborze właściwej rośliny i gatunku do przeprowadzenia odpowiedniego rozmnażania, ponieważ nie u wszystkich roślin występują te same właściwości i możliwości przystosowania. Rozmnażanie wegetatywne borówki amerykańskiej może różnić się od wykonywania tego zabiegu w stosunku do pelargonii, forsycji, grzybów, bukszpanu, tui, berberysów czy iglaków. W przypadku grzybów jest to fragmentacja.

Rozmnażanie roślin przez podział

Wykorzystując podział roślin, rozmnaża się bardzo wiele gatunków bylin, roślin doniczkowych, roślin szklarniowych, a także niektóre krzewy. Należy zwrócić uwagę na możliwość wykonywania tego zabiegu w przypadku różnych roślin. Chodzi tu głównie o termin, w którym należy przystąpić do wykonywania tego procesu.

Jakie jeszcze rośliny dzieli się za pomocą rozmnażania wegetatywnego? Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych, którymi są byliny, zależy od gatunku, a także pory kwitnienia. Byliny, które kwitną wiosną i wczesnym latem, dzieli się wczesną jesienią. Rośliny, u których kwitnienie występuje późnym latem i jesienią, i nie rosną już one w danym sezonie wegetacyjnym, powinno dzielić się na wiosnę. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jak rozmnożyć tuje.

Roślinami takimi są np. tawułka 'Astilbe', aster 'Aster', rudbekia 'Rudbeckia', floks wiechowaty 'Phlox paniculata'. Jeśli zaś chodzi o kosaćce ogrodowe 'Phlox paniculata', najkorzystniejszym dla nich terminem na podział jest okres około sześciu tygodniu po kwitnieniu. Natomiast u piwonii 'Paeonia', których korzeń jest zgrubiały i marchwiasty, najlepszy termin jest między 10 sierpnia a 10 września.

Rozmnażanie roślin przez podział u krzewów ozdobnych, wykonywane powinno być w momencie, gdy rośliny są w okresie spoczynku. Wyróżniamy tutaj między innymi bukszpan wiecznie zielony 'Buxus sempervirens', wrzosiec 'Calluna', żylistek 'Deutzia' a także wrzos 'Erica'.

Reprodukcję w przypadku roślin doniczkowych, jakimi są na przykład paprocie - nefrolepisy 'Nephrolepis' oraz bilbergie 'Bilbergia', wykonuje się zazwyczaj w okresie wiosennego przesadzania roślin. Jest to najlepszy dla nich czas, w którym panują sprzyjające dla nich warunki do wzrostu.

Rozmnażanie wegetatywne roślin w ten sposób z pewnością jest najprostszym sposobem, dzięki któremu, w bardzo szybki sposób możemy uzyskać rośliny o takiej samej genetyce, jak roślina mateczna. A nawet rośliny nasienne mogą rozmnażać się wegetatywnie, co da nam niesamowity oraz szybki efekt wzrostu.

Rozmnażanie przez specjalne organy wegetatywne

Cebulka jako organ, który służy do przetrwania i pełni rolę spichrza, nadaje się idealnie do rozmnażania. Morfologicznie jest zmodyfikowanym, zwykle podziemnym pędem, składającym się z piętki i mięsistych łusek, magazynujących substancje zapasowe. Wewnątrz cebul powstają cebule potomne, które są zdolne do rozwoju w następnym sezonie wegetacyjnym. Z piętki wyrastają korzenie przybyszowe, a na szczycie łodygi wyrasta pęd nadziemny.

W zależności od budowy oraz długości życia wyróżniamy cebule: osłonięte- pokryte są suchymi łuskami osłaniającymi przed wysychaniem i uszkodzeniami mechanicznymi; nieosłonięte- nie posiadają suchych łusek, przez co należy je chronić przed wysychaniem; wieloletnie- każdego roku od środka przyrastają nowe łuski, dzięki czemu zwiększa się wielkość cebuli; oraz jednoroczne- które powstają co roku z pąków znajdujących się w obumierających łuskach.

Rozmnażanie wegetatywne roślin cebulowych przebiega z wykorzystaniem cebul lub ich łusek. Dla niektórych roślin odejmowanie cebul przybyszowych to podstawowy sposób rozmnażania. Świetne przykłady to np. tulipany 'Tulipa' oraz narcyzy 'Narcisus' oraz szafirki 'Muscari'. Rozmnażanie bezpłciowe można wykonać też sposobem sadzonkowania łusek. W zależności od gatunku używa się do tego od 1 do 4 łusek albo sadzonki z fragmentów łusek i umieszcza się w wilgotnej mieszance torfu wysokiego z piaskiem.

Sadzonki rosnące w ziemi
Rozmnażanie wegetatywne - jak to działa dla różnych roślin?

Rozmnażanie wegetatywne roślin ozdobnych można przeprowadzać przy pomocy bulwy. Wyróżnia się ich trzy rodzaje. Pierwsze są to bulwy pędowe, które powstają w wyniku zgrubienia dolnej części pędu. Z reguły są one jednoroczne, a nowe bulwy tworzą się nad lub u boku starej. Natomiast w wyniku zgrubienia części podliścieniowej pędu powstają bulwy hypokotylowe, które są wieloletnie. Rośliny bulwiaste można rozmnażać przez bulwy przybyszowe i następcze oraz przez podział bulw, w zależności od gatunku.

Kolejnym organem służącym do tego typu rozmnażania są kłącza- zmodyfikowane pędy podziemne. Wyróżniamy kłącza pachymofriczne, których wzrost kończy się po wydaniu kwiatu oraz leptomorficzne, które cały czas przyrastają na długość. Reprodukcja polega na podziale kłączy po zakończeniu wegetacji w okresie wczesnej wiosny lub jesienią.

Wyróżnia się jeszcze dwa typy organów. Są nimi rozłogi oraz odrosty korzeniowe. W przypadku pierwszej grupy z pąków śpiących, znajdujących się u podstawy, powstają młode rośliny. Natomiast rozmnażanie roślin przez podział korzeni w okresie spoczynku to druga grupa.

Rozmnażanie wegetatywne z wykorzystaniem zdolności restytucyjnych

Rozmnażanie restytucyjne

Sadzonkowanie to rozmnażanie wegetatywne roślin należące do jednej z najważniejszych metod, używane w przypadku drzew oraz krzewów ozdobnych. Polega na odcięciu od rośliny matecznej liści, korzeni lub części pędów i umieszczeniu ich w odpowiednich warunkach, dzięki czemu możliwy jest rozwój nowej rośliny. Wyróżnia się sadzonki pędowe, liściowe i korzeniowe.

Sadzonki pędowe dzielą się na: zielne - pobiera się w okresie wegetacji, np. od pelargonii; półzdrewniałe ulistnione - pobierane pod koniec wegetacji, idealne przykłady reprodukcji w przypadku berberysów oraz bukszpanu; zdrewniałe nieulistnione - pobiera się w okresie spoczynku u roślin zrzucających liście na zimę, dotyczy to np. forsycji; zdrewniałe ulistnione - pobierane od końca sierpnia do zimy od iglaków.

Do sadzonek liściowych używa się całych liści wraz z ogonkiem lub ich fragmentów, które umieszcza się w odpowiednim podłożu. Natomiast sadzonki korzeniowe wykorzystujemy, gdy nie ma możliwości wykonania innego sadzonkowania. Do tego procesu potrzebne są młode, dobrze ukształtowane korzenie, które umieszcza się w podłożu pionowo lub poziomo, w zależności od grubości korzeni.

Proces rozmnażania bezpłciowego

Rozmnażanie bezpłciowe przez odkłady polega na ukorzenieniu pędów bez rozdzielania z rośliną mateczną. Wyróżnia się odkłady zwykłe- na wczesną wiosnę; powtarzane- do roślin o długich pędach; powietrzne- najdłuższy proces dla roślin o grubych i sztywnych pędach, które ciężko się ukorzeniają. Rozmnażanie wegetatywne borówki amerykańskiej można wykonać w ten sposób.

Rozmnażanie wegetatywne roślin przez szczepienie polega na zrośnięciu się dwóch roślin lub ich części. W zależności od gatunku rośliny oraz grubości zrazu i podkładki. Wyróżnia się szczepienie: przez stosowanie, w klin, za korę, na przystawkę boczną, w szparę boczną oraz przez zbliżenie (ablaktacja). Ten proces nadaje się do reprodukcji tui.

Co to jest rozmnażanie wegetatywne przez okulizację? Wykorzystywane jest w szkółkarstwie ozdobnym. Przy jego rozmnażaniu wykorzystuje się jeden pąk z małym fragmentem kory i drewna. Można wykorzystać pąki żywe lub śpiące (śpiące oczko) - co jest bardziej praktykowane. Wykonuje się od połowy VII do IX.

Rozmnażanie in vitro jest metodą, która ma na celu odtworzenie roślin z ich fragmentów za pomocą kultur tkankowych. Rozwój roślin potomnych odbywa się na sterylnych pożywkach w warunkach laboratoryjnych. Przyspiesza to rozwój roślin, które będą wolne od chorób i szkodników. Jak widać, wegetatywne rozmnażania, to bardzo złożone i interesujące zagadnienie.

ikona podziel się Przekaż dalej