Rudbekia

Rudbekia - charakterystyka, stanowisko, pielęgnacja, porady

W prostocie siła. Tą tezę udowadnia właśnie rudbekia. To jeden z najskromniejszych, najprostszych kwiatów ogrodowych. A jednak rudbekia jest bardzo popularna i można ją spotkać niemal na każdej słonecznej rabacie. Dowiedz się, jak pielęgnować tę wyjątkową roślinę i jakie ma wymagania.

Rudbekia – popularny kwiat do ogrodu

Rudbekia to rodzaj obejmujący około 15 gatunków. Większość z nich nadaje się do uprawy w ogrodzie, ponieważ ich pielęgnacja nie jest wymagająca. Na dodatek kwitnienie rudbekii jest długie, a kwiaty efektowne. Nic więc dziwnego, że rudbekia cieszy się niegasnącym zainteresowaniem od lat. Jest to kwiat typowy dla naszych warunków klimatycznych, dobrze znoszący niskie temperatury polskich zim. W naszym kraju pojawiają się naturalnie tylko dwa gatunki – rudbekia naga i rudbekia owłosiona. Oba w zasadzie są ucienikierami z upraw, to znaczy najpierw pojawiły się w naszych ogrodach, a stamtąd przedostały się na łąki. To najlepszy dowód na to, że wymagania rudbekii są naprawdę niewielkie. Bardzo często w uprawie można spotkać rudbekię błyskotliwą i rudbekię lśniącą.

Ta wieloletnia roślina (najczęściej, zdarzają się także gatunki jednoroczne), składa się z kępy wzniesionych pędów, które mogą osiągać wysokość nawet 3 m! Najczęściej są jednak niższe, mają około 1 m długości. Na ich szczycie pojawiają się koszyczki kwiatostanowe, złożone z wewnętrznego oczka kwiatów rurkowatych i zewnętrznych kwiatów języczkowych. Te ostatnie są duże i mają jaskrawe kolory, najczęściej żółty lub pomarańczowy. Wewnętrzne kwiaty mają kolor zielony, rdzawy, purpurowy lub czarny. Liście rudbekii nie mają większego znaczenia dekoracyjnego. Roślina kwitnie od lipca do wystąpienia pierwszych przymrozków.

Rudbekia – gatunki i odmiany

Rudbekie można podzielić ze względu na cykl życiowy. Wśród uprawianych gatunków dekoracyjnych jednoroczna jest tylko rudbekia owłosiona. Ta pochodząca z Ameryki Północnej roślina czasami kwitnie na pomarańczowo lub rdzawo, co dodaje jej dużo uroku. Wiele osób myśli, że jest wieloletnia, ponieważ jej nasiona same wysiewają się na miejscu i rudbekie odnawiają się co roku.

Jednak do bylinowych gatunków zaliczyć możemy tylko rudbekię nagą, lśniącą i błyskotliwą. Dwie ostatnie najczęściej pojawiają się w naszych ogrodach. Rudbekia błyskotliwa jest niższa, ma około 7 cm, a jej kępy nie są tak wielkie. Rudbekia lśniąca zdecydowanie bardziej wpada w oko, ponieważ ma bardzo wysokie łodygi i duże, zwracające na siebie uwagę kwiaty. Jedną z najwyższych odmian rudbekii błyskotliwej jest ‘Juligold’. To odmiana o jasnozielonych liściach i zielonym środków kwiatów. Bardzo duże kwiaty ma odmiana ‘Goldstrum’. Kwiat może mieć około 12 centymetrów średnicy. Zwraca uwagę niemal całkowicie czarnym oczkiem. Na uwagę zasługują wszelkie odmiany pełne i półpełne. Ich kwiatostany wyglądają jak miękkie kuleczki. Jedną z najpiękniejszych jest ‘Dopplete Freude’, czyli ‘Podwójna Radość’.

W sklepach trudno znaleźć odmiany rudbekii. To znaczy trudno o ich nazwy. Nasiona czasami są opisane nazwą, ale często mają tylko przymiotnik określający kolor płatków lub wysokość. Na dodatek czasami sprzedaje się mieszanki nasion różnych odmian. A jest ich naprawdę mnóstwo i nie ma większych problemów ze stworzeniem wyjątkowej, barwnej kompozycji w ogrodzie.

Wymagania rudbekii – stanowisko

Rudbekia nie ma dużych wymagań siedliskowych. Aby jednak zapewnić obfite i ładne kwitnienie, należy zagwarantować jej słoneczne stanowisko. Przyjmuje się, że powinna mieć bezpośrednie nasłonecznienie przez sześć godzin w ciągu dnia. Warto także, by uprawa była prowadzona w zacisznym i osłoniętym przed wiatrem miejscu. Inaczej długie łodygi rudbekii owłosionej mogą się łamać i plątać.

Podłoże dla rudbekii powinno być przepuszczalne i zasobne w składniki odżywcze. Równomierne zaopatrzenie w minerały to podstawa. Przed wysianiem warto dodać trochę nawozu do gleby. Może to być preparat mineralny, kompost lub nawóz naturalny. Ziemia dla rudbekii nie może być zanadto sucha. Roślina nie urośnie na piasku, ale glina i podmokłe tereny także nie będą dla niej korzystne. Standardowa gleba ogrodowa, dość przepuszczalna i lekka, sprawdza się najlepiej.

Uprawa rudbekii z nasion

Rudbekię uprawia się z nasion, zazwyczaj są one sprzedawane w mieszankach wielu odmian, czasami są pojedyncze. Przesadzanie rudbekii wyhodowanej w innym miejscu oczywiście jest możliwe, ale roślina bardzo szybko kiełkuje i wyrasta, błyskawicznie się przyjmuje. I błyskawicznie także gubi nasiona pod koniec sezonu, by na wiosnę znów wykiełkować. Dlatego rudbekie są bardzo ekspansywne i trzeba uważać, by w krótkim czasie nie zdominowały całego ogrodu.

Wczesną wiosną kupuje się nasiona i wysiewa się je od razu na stałe miejsce. Można to zrobić w wyznaczonych grządkach, by rośliny rozkładały się niemal równo. Rozstawa jest różna, w zależności od docelowej wysokości roślin. Nasiona można także zebrać z roślin jesienią. Przechowuje się je w chłodnym i suchym miejscu. Powinny mieć zdolność do kiełkowania przez trzy kolejne lata.

Czasami w sklepach ogrodniczych można znaleźć sadzonki rudbekii. Przygotowuje się je także samodzielnie w domu, poprzez wysiewanie nasion do doniczek. Sadzonki wysadza się na stałe miejsce w maju. Jest to dobre rozwiązanie, ponieważ w ten sposób można mieć większą kontrolę nad rozrastaniem się roślin i zadbać o odpowiednią rozstawę. Przesadzanie kęp jest możliwe i nie powinno wpływać na rozwój roślin.

Pielęgnacja rudbekii w ogrodzie

Ponieważ rudbekia ma niewielkie wymagania pielęgnacyjne, najważniejszym zabiegiem jest przycinanie. A w zasadzie obrywanie przekwitłych koszyczków kwiatostanowych. Jest to ważne nie tylko ze względów estetycznych. Usuwanie koszyczków sprawia, że rudbekia może wytworzyć nowe kwiaty. Tym sposobem zachowamy ją w pełnej krasie aż do jesieni.

Dodatkowo warto pamiętać o podlewaniu, zwłaszcza w czasie suszy. Rudbekia raczej poradzi sobie z przejściowymi niedoborami wody, ale nie będzie już tak ładna, a jej kwiatostany będą zaschnięte i smutne. Dlatego warto pomyśleć o niewielkich chociaż dostawach wody, kiedy tylko ziemia się przesuszy. Codzienne podlewanie nie jest konieczne.

Na kondycję roślin dobrze wpłynie regularne, ale niezbyt intensywne nawożenie. Wystarczy standardowy nawóz mineralny do roślin kwitnących, sprawdzi się także kompost. Rudbekia raczej nie choruje i opryski nie są konieczne.

Rudbekia w ogrodzie – inspiracje

Rudbekie są piękne i zwracają uwagę swoimi intensywnymi, kolorowymi kwiatami. Jednak warto zastanowić się chwilę, zanim podejmiesz decyzję o wysianiu jej nasion. Rudbekie są bardzo ekspansywne i czasami trudno je ograniczyć. Na dodatek nie wszędzie pasują. Koszyczkowate, typowe dla astrowatych roślin kwiaty najbardziej odnajdują się w stylizacjach wiejskich, rustykalnych i sielskich. Tam wyglądają najpiękniej, zwłaszcza w połączeniu z niebieskimi ostróżkami, kolorowymi kwiatami mieczyków i oczywiście nieśmiertelnymi malwami. Rudbekia może być wspaniałym tłem dla paproci i roślin ozdobnych z liści, czy kęp astrów.

Warto wykorzystać to, że rudbekie kwitną aż do przymrozków. Latem mogą być przyćmione przez inne wspaniałe rośliny, ale jesień to ich czas. Są bardziej wyraziste niż marcinki i astry, na tle czerwonych i złocistych drzew wyglądają po prostu wspaniale. Rudbekii nie może zabraknąć na łąkach kwietnych i zakątach naturalistycznych przyjaznych dla pszczół. Są bowiem miododajne i przyciągają latające stworzenia swoim zapachem.

W nowoczesnym, minimalistycznym ogrodzie także znajdzie się miejsce dla rudbekii. Może być wspaniałym kontrastem dla uporządkowanych ścieżek i dodawać trochę zamętu i koloru na jednobarwnych lub zielonych rabatach. Rudbekia nadaje się na bukiety, długo stoi w wazonie i dość dobrze się zasusza.

Rudbekia to jedna z najbardziej znanych roślin ogrodowych. Jej urocze, stokrotowate w kształcie kwiaty zwrócą na siebie uwagę każdego, czy to w ogrodzie, czy w wazonie, dlatego coraz częściej można ją spotkać. Zanim jednak zdecydujesz się na uprawę tej wyjątkowej rośliny, dowiedz się, jak się ją uprawia, a przede wszystkim poznaj jej gatunki i odmiany. Jest ich naprawdę bardzo wiele, więc masz w czym wybierać.

Rudbekia a jeżówka – kilka słów o gatunku

Jeżówka echinacea to inna nazwa tej rośliny. Warto jednak wiedzieć, że w zasadzie nazwa jeżówka purpurowa obejmuje tylko jeden gatunek z ogromnej rodziny rudbekii. Jest to rudbekia purpurowa, zgoła najbardziej znana odmiana, która poza wspaniałymi, słonecznikowatymi kwiatami, jest ceniona także ze względu na swoje szerokie właściwości lecznicze. W zasadzie genetycznie jedna i druga roślina mają ze sobą niewiele wspólnego, jednak są do siebie bardzo podobne. Dlatego często łączy się je, a jeżówka zyskała swoją drugą nazwę.

Jak wygląda rudbekia purpurowa?

Rudbekia purpurowa, czyli jeżówka purpurowa (echinacea purpurea) to roślina o wyjątkowych kwiatach. Jak sama nazwa na to wskazuje – są purpurowe, chociaż czasami zdarzają się także ciemnoczerwone, białe lub fioletowe. Wszystkie mają typowy, stokrotkowy kształt – składają się z wewnętrznego ciemnego „oczka” rurkowatych kwiatów, które są otoczone języczkowatymi, długimi kwiatami – „płatkami”. Kwiaty te rosną na szczycie wzniesionych łodyg i świetnie sprawdzają się w każdym ogrodzie. Jeżówka, czyli rudbekia purpurowa, ma około 150 cm wysokości i utrzymuje się na jednym stanowisku przez wiele lat. Kwiaty jeżówki purpurowej nadają się na kwiat cięty.

Rudbekia w ogrodzie i jej odmiany

Pozostałe rudbekie – odmiany i gatunki właściwe, jak rudbekia wieloletnia czy rudbekia błyskotliwa to byliny, które niezwykle długo mogą zostać na jednym miejscu. Inne gatunki to rośliny jednoroczne, jak na przykład rudbekia owłosiona. Ich kępy są po prostu prześliczne, bardzo wysokie i bardzo gęste. Cechą charakterystyczną dla wszystkich rudbekii jest to, że kwitną w lipcu. Jeżówka natomiast zakwita dopiero w sierpniu albo później. Oba gatunki utrzymują kwiaty bardzo długo, rudbekia purpurowa czasami zrzuca je dopiero po pojawieniu się pierwszych przymrozków.

Rudbekia fulgida: rudbekia błyskotliwa, rudbekia lśniąca

Rudbekia fulgida, czyli rudbekia błyskotliwa to zdecydowanie jedna z najbardziej popularnych rudbekii. Można znaleźć ją w ogrodzie niemal każdego miłośnika kwiatów. Rudbeckia fulgida to bylina o typowym, pokroju. W zależności od odmiany może mieć różną wysokość – od 30 nawet do 70 cm, jednak tendencje są takie, że jest coraz wyższa. Rudbekia błyskotliwa najczęściej sadzona jest na wysokich rabatach bylinowych, bywa traktowana także jak tło dla niższych roślin. Bardzo ładnie się wtedy prezentuje, ponieważ jej piękne kwiaty górują nad wszystkimi roślinami.

Rudbekia błyskotliwa nazywana także rudbekia lśniąca swoje miano zawdzięcza właśnie połyskowi jej kwiatów. Są one typowe – jest to rudbekia słonecznikowata w typie, wytwarza bardzo długie kwiaty języczkowate, które układają się wokół ciemnego „oczka” kwiatów rurkowatych. Rudbekia błyskotliwa wytwarza kwiaty o błyszczącej powierzchni, intensywnie żółte. To ciekawy aspekt kolorystyczny każdej rabaty. Jest bardzo wytrzymała, kwitnie nieprzerwanie od lipca do pierwszych przymrozków. Rudbekia błyskotliwa przez cały okres kwitnienia wytwarza nowe koszyczki kwiatostanowe, dzięki czemu jest najbardziej wytrwałą dekoracją w ogrodzie.

Rudbekia owłosiona w ogrodzie

Kolejny gatunek to Rudbekia hirta, czyli rudbekia owłosiona. Nie jest to rudbekia wieloletnia, to w zasadzie gatunek dwuletni, który jednak w naszych warunkach atmosferycznych uprawiany jest jako jednoroczny. Rudbekia owłosiona (rudbeckia hirta) wytwarza nasiona, które później można samodzielnie wysiewać. Jest to roślina także pełna uroku i bardzo powszechna.

Rudbekia owłosiona - charakterystyka

Największym atutem tej rośliny jest to, że jej odmiany są bardzo zróżnicowane. To sprawia, że rudbekia owłosiona może mieć nawet prawie 1 metr wysokości i idealnie prezentować się na tyle rabaty, jak i kilkadziesiąt centymetrów i świetnie sprawdzać się na obwódkach. Rudbekia owłosiona, jak sama nazwa mówi spośród innych gatunków wyróżnia się przede wszystkim owłosieniem. Zarówno liście, jak i łodygi są pokryte szczeciniasty, widocznym meszkiem. Liście mają nawet 10 cm długości, są wyraźne i żywo zielone. One także wpływają na ładny pokrój rośliny, jednak to jej kwiaty najbardziej zwracają uwagę.

Jak wygląda rudbekia owłosiona?

Odmiany rudbekii w ogrodzie same mogą stworzyć wyjątkową rabatę. Mają złociste, albo żółte kwiaty, bardzo podobne do tych, które oferuje rudbekia błyskotliwa. Jednak ich koszyczki kwiatowe są znacznie większe, prawie ogromne. Mogą mieć nawet 10-15 cm średnicy, co sprawia, że wyglądają jak słoneczniki na cienkich nóżkach. Rudbekia owłosiona często pojawia się także uprawach zakrojonych na handel, jest bowiem bardzo interesująca w bukietach i wazonach.

Jednoroczna rudbekia dwubarwna

Rudbekia dwubarwna Rudbekia hirta var. pulcherrima – to gatunek, którego podstawą była opisana wcześniej rudbekia owłosiona. Jeśli wierzyć łacińskiej nazwie, rudbekia dwubarwna ma być piękniejsza niż rudbekia owłosiona, jednak między tymi gatunkami nie ma zbyt wielkich różnic w wyglądzie. Ze względu na bliskie pokrewieństwo, jej łodygi i liście są pokryte charakterystycznym meszkiem. Jednak wiele osób wybiera właśnie ją ze względu na ciekawsze kwiaty. Uważa się także, że rudbekia dwubarwna jest łatwiejsza w uprawie niż rudbekia owłosiona.

Rudbekia dwubarwna - sadzenie

To także nie jest rudbekia wieloletnia. Jest to roślina jednoroczna, dobrze przystosowana do naszych warunków pogodowych. Jej nasiona wysiewa się bezpośrednio do podłoża, bardzo szybko wytwarza łodygę i kwiaty. Kwitnienie utrzymuje się aż do później jesieni i w tym czasie rudbekia dwubarwna bez reszty króluje w ogrodzie. Jej kwiaty mają charakterystyczny kolor – przechodzą od żółtego, poprzez pomarańczowy, aż do ciekawej czerwieni. Otaczają oczywiście typowe ciemne „oczko” kwiatów rurkowatych. Koszyczki kwiatostanowe są bardzo duże i wyraziste, idealnie więc prezentują się na rabacie.

Rudbekia dwubarwna - z czym sadzić?

Rudbekia dwubarwna jest bardzo atrakcyjna i często bywa uprawiana z innymi roślinami w tym typie. Dobrym towarzystwem dla niej będzie urocza purpurowa jeżówka, ale rabata, na której rządzi wyłącznie rudbekia także jest świetnym pomysłem. Ponieważ wszystkie gatunki mają podobne wymagania, możesz je wymieszać na jednej rabacie. Jeśli jednak taka słoneczna plama żółci w ogrodzie nie przypadła ci do gustu, zdecyduj się na rabaty mieszane. Rudbekia świetnie znosi konkurencję i dobrze czuje się w pobliżu innych roślin, nie konkurując z nimi o wodę czy składniki odżywcze.

Sadzonki czy nasiona? Uprawa rudbekii

Rudbekia wieloletnia może być uprawiana za pomocą sadzonki. Jej nasiona można wysiewać do inspektu i potem wysadzać na wskazane miejsce. Dzięki temu będzie się trochę szybciej rozwijała. Jedną z roślin, które właśnie w ten sposób powinny być uprawiane jest rudbekia naga, mało znany gatunek o bardzo dużych kwiatach, które mogą mieć nawet dwa metry wysokości. Jeśli chodzi o rośliny jednoroczne, to zdecydowanie nasiona wysiewane bezpośrednio będą lepszym pomysłem. W ten sposób powinna być uprawiana przede wszystkim rudbekia dwubarwna, która jest świetnie przystosowana do naszych warunków klimatycznych.

Rudbekia i jeżówka mają takie same wymagania. Dotyczy to wszystkich odmian i gatunków, także bylin, chociaż akurat rudbekia lśniąca (błyskotliwa) może być nieco bardziej kapryśna. Wszystkie gatunki powinny mieć zapewnione dużo słońca, ponieważ w półcieniu kępy wykształcają się wolniej i roślina jest znacznie mniej atrakcyjna. Dodatkowo należy zapewnić im odpowiednio żyzne podłoże. Rośliny te lubią miejsca dość wilgotne, ale dobrze znoszą suszę. Rudbekia może także być sadzona w pobliżu zbiorników wodnych, ale w ogrodzie o podmokłym gruncie nie będzie czuła się dobrze.

Uprawa rudbekii – kilka podstawowych zasad

Jak widać, wymagania, które trzeba spełnić w uprawie rudbekii nie są szczególnie duże. Roślina nie potrzebuje także szczególnej opieki i pielęgnacji. Należy ją nawadniać dość regularnie, zwłaszcza latem, gdy przeciągają się upały i nie widać szans na opady deszczu, jednak nie jest to konieczne wiosną czy jesienią. Roślinę jednak należy nawozić, chociaż to także jest uwarunkowane tym, jaki rodzaj podłoża znajduje się w ogrodzie.

Rudbekia w ogrodzie - wymagania glebowe

Jeśli gleba jest wyjałowiona lub po prostu mało zasobna w składniki odżywcze, konieczne będzie przeprowadzenie nawożenia, i to najlepiej dwa razy do roku. W tym celu wystarczy zakupić standardowe, granulowane lub żelowe, nawozy wieloskładnikowe. Wystarczą uniwersalne nawozy do roślin kwitnących. Ich zastosowanie wiosną i latem wystarczy, by rośliny odżyły i były bardziej bujne. Stosowanie nawozu wspiera także rozwój korzeni, dzięki czemu zapobiega przemarzaniu, ale to akurat rudbekii nigdy szczególnie nie groziło.

Charakterystyka rudbekii

Wszystkie przedstawione tutaj gatunki są praktycznie w pełni mrozoodporne. Bez problemu wytrzymują spadki temperatur do – 20 stopni Celsjusza, a przykryte kołderką śniegu nawet o wiele więcej. Nie musisz się więc przejmować bylinami, jak rudbekia lśniąca – przetrzyma zimę i odrodzi się wiosną. Inne gatunki są jednoroczne, jednak można je zostawić w ogrodzie. Będą dobrą osłoną dla innych roślin, a ich zaschnięte kwiaty mogą się ładnie prezentować pod warstwą szronu i śniegu.

Rudbekia i jej pielęgnacja

W zasadzie najważniejszym zabiegiem, jaki należy robić przy rudbekii, to obrywanie przesuszonych i przekwitłych kwiatostanów. Usuwanie koszyczków kwiatowych na bieżąco ma bardzo wiele zalet. Przede wszystkim roślina ciągle jest atrakcyjna, ale to nie wszystko. Usuwanie koszyczków jest dla niej znakiem, że czas wytworzyć nowe kwiaty, dzięki czemu rudbekia kwitnie nieprzerwanie od lipca aż do jesieni. To jeden z najbardziej wytrwałych ozdobników ogrodu. Latem wspaniale się prezentuje wśród innych kwiatów i kolorów, jesienią natomiast zdecydowanie dominuje nad smętnymi astrami i innymi jesiennymi kwiatami. Jej intensywne, duże kwiaty są idealne do wszelkich wiejskich i rustykalnych nasadzeń, ale powoli pojawiają się także w bardziej nowoczesnych aranżacjach. Rudbekia sprawdzi się w każdym ogrodzie.