Rukiew wodna - sadzenie, uprawa, właściwości, zastosowanie

Rukiew wodna – co to za roślina?

Rukiew (Nasturtium officinale) to bylina z rodziny kapustowatych o łodydze podnoszącej się, kanciastej, zakorzeniającej się, liściach naprzemianległych, nieparzystopierzastych. Na wierzchołku rozgałęzionej łodygi ukazują się ścisłe grona drobnych, białych kwiatów, wydłużające się w miarę kwitnienia (okres kwitnienia: od maja do sierpnia).  Owocem jest wygięta łuszczyna (suchy, pękajacy owoc) o długości do pięciu milimetrów. Nasturtium officinale dorasta do 60–80 cm wysokości.

Skąd pochodzi rukiew wodna?

Rukiew pochodzi z Europy Środkowej i Zachodniej. Obecnie jest rozpowszechniona na całym świecie, ale głownie można ją znaleźć na terenie Europy i Azji, szczególnie w Czechach i na Morawach. Rośnie na łąkach wokół źródeł i potoków lub w płytkich wodach i w innych, wilgotnych miejscach, od nizin po góry. W Polsce jest uznawana za gatunek rodzimy, nadwodny, a od 2004 roku rukiew jest ona objęta w naszym kraju ścisłą ochroną gatunkową. Rukiew jest szczególnie popularna w Normandii (na północy Francji), gdzie ceni się jej wartości odżywcze, stamtąd też pochodzą najlepsze przepisy na potrawy z jej udziałem. Jeśli interesuje cię także sadzenie i uprawa truskawek, przeczytaj ten artykuł.

Jak hodować rukiew wodną?

Z powodzeniem można ją jednak hodować w ogródku, wymaga wówczas regularnego podlewania, a także w doniczce, najlepiej umieszczonej w większym pojemniku z wodą. Posadzona w doniczce w kuchni, z pewnością będzie doceniona przez każdą gospodynię, bowiem rukiew charakteryzuje się ostrym zapachem oraz pieprznym smakiem i te właściwości można wykorzystać do tworzenia smacznych potraw, mających ponadto lecznicze działanie. Z racji tego, iż jadalne są zarówno liście, jak i nasiona rukwi wodnej, można wyszukiwać przepisy z udziałem tej rośliny z rodziny kapustowatych zarówno na sałatki, jak i stosując ją w charakterze dodatku do potraw. Szczególnie liście służą do aromatyzowania i zaostrzania smaku sosów czy zup, a także do dekorowania zimnych dań, z kolei nasiona rukwi wodnej często wykorzystywane są do past, sałatek czy kanapek. W kuchni rukiew może być również wykorzystywana jako dodatek do owocowych soków i smoothies.

Gdzie kupić rukiew wodną w doniczce?

Znajduje się zarówno w sklepach ze zdrową żywnością, jak i hipermarketach, chcąc jednak hodować ją w warunkach domowych, na przykład w kuchni, należy nabyć nasiona i zasiać je w doniczce czy na grządce wiosną lub latem. Prostszym sposobem, jest zakup w sklepie świeżej rukwi, a następnie przeniesienie najzdrowszych łodyżek rukwi do płytkiego naczynia wypełnionego wodą, do czasu aż wypuszczą one korzenie. Następnie, sadzonki należy przesadzić do przepuszczalnego podłoża i umieścić w umiarkowanie słonecznym miejscu, regularnie je podlewając.

Rukiew wodna – właściwości rukwi

Właściwości lecznicze ukwi są znane już od wieków. Egipcjanie serwowali robotnikom sok ze świeżej rukwi w przekonaniu, że zwiększa on wydajność ich pracy, zaś starożytni Grecy byli przekonani, że rukiew wodna korzystnie wpływa na intelekt. Sam Napoleon ponoć bardzo ją sobie cenił, a rukiew znalazła się również w menu przygotowanym na wesele księcia Williama z księżną Catherine w pałacu Buckingham – podano wówczas tarty ze szparagami i rukwią wodną. Również w medycynie ludowej właściwości lecznicze rukwi są szeroko wykorzystywane, zarówno w leczeniu zaparć, jak i w zaburzeniach pracy wątroby czy nawet kaszlu (ma działanie wykrztuśne), polecana jest również osobom znerwicowanym.

W celach leczniczych rukiew zbiera się tuż przed kwitnieniem, następnie suszy się w cieniu, trzymając odseparowane od innych ziół, ponieważ wysychając wydziela silny zapach. Następnie można sporządzić odwar z 1 – 2 łyżek ziół pociętych na filiżankę wody i pić 3 filiżanki dziennie w celu zwiększenia apetytu i leczenia zaburzeń trawiennych oraz pęcherzykowych. Można również pić 3 razy dziennie świeży sok z rukwi rozcieńczony wodą. Właściwości lecznicze rukwi, a właściwie soku z rukwi pozwalają na leczenie chorób skórnych, egzemy czy wyprysków. Jeśli zastanawiacie się, gdzie kupić rukiew wodną w takiej postaci, warto szukać jej w sklepach zielarskich. Jeśli interesuje cię także uprawa cebuli dymki, porady znajdziesz w tym artykule.

Z przeprowadzonych przez naukowców z William Paterson University badań wynika, że rukiew jest prawdziwą skarbnicą najważniejszych składników mineralnych, witamin i innych substancji odżywczych, a pod względem swoich właściwości wyprzedza nawet tak zdrowe warzywa, jak brokuły, marchew czy pomidory. Co więcej, Amerykańskie Centrum Kontroli Chorób i Prewencji (CDC) umieściło rukiew wodną na pierwszym miejscu w rankingu zdrowej żywności.

Za tym, że warto stosować rukiew w kuchni, niezależnie od tego, czy planujemy własne sadzonki czy zakup rośliny w sklepie, przemawiają również jej antyrakowe właściwości. Rukiew jest pomocna w zapobieganiu zachorowaniu dzięki substancjom o nazwie izotiocyjaniany, odpowiadającym za charakterystyczny smak rukwi. Hamują one namnażanie komórek rakowych w guzach, a ponadto chronią przed nawrotem nowotworu.

Właściwości lecznicze rukwi przejawiają się również w hamowaniu procesu starzenia się skóry. Rukiew wodna nie tylko poprawia kondycję skóry, ale również pozwala cofnąć zmiany skórne, takie jak przebarwienia czy zaczerwienienia. Jej właściwości odżywcze powodują wyraźne spłycenie zmarszczek (o 40 proc po miesiącu używania) i zwężenie porów. Swoje odmładzające działanie, rukiew wodna zawdzięcza beta-karotenowi, który pomaga walczyć z wolnymi rodnikami, niszczącymi komórki skóry. Ponadto, rukiew zawiera silne oksydanty, takie jak witaminę C oraz E, uważaną za „witaminę młodości”. Co więcej, beta-karoten oraz witamina A, pomagają chronić oczy. Dzięki zawartościom przeciwutleniaczy nasiona rukwi wodnej czy pozostałe części rośliny zmniejszają ryzyko uszkodzeń łańcuchów DNA w komórkach krwi.

Właściwości odżywcze rukwi obejmują również poprawę samopoczucia, wspomaganie układu pokarmowego, pobudzanie trawienia, wspomaganie pracy tarczycy czy układu krwionośnego. Rukiew wodna stanowi także środek przeciwzapalny błony śluzowej jamy ustnej, wspomaga leczenie reumatyzmu, roślina posiada również właściwości moczopędne.

Wyciąg z rukwi (glikonasturcyna) podaje się ponadto przy awitaminozach – z racji tego, że rukiew wodna zawiera najważniejsze dla zdrowia witaminy, jest ona stosowana w przypadku osób borykających się z awitaminozą, czyli niedoborem lub brakiem pewnych witamin. Z kolei objawy przeziębienia zwalcza dobrze czosnek, w tym artykule znajdziesz porady, jak go uprawiać.

Rukiew wodna – przeciwwskazania i przepisy

Ograniczenia w spożywaniu rukwi

Zarówno świeżą, jak i suchą rukiew należy spożywać w umiarkowanych ilościach, ponieważ może ona powodować podrażnienie błon śluzowych jelit lub pęcherza. Przeciwwskazaniem do jej spożywania są wrzody żołądka, wrzody jelit, a także zapalne choroby nerek.

Rukiew wodna – przepisy z rukwią

Niezależnie od tego, czy rukiew nabędziemy w sklepie, czy też stworzymy własne sadzonki, w kuchni możemy wyczarować z niej wiele smacznych potraw. Poniżej najlepsze przepisy z wykorzystaniem rukwi.

Sałatka z rukwią, jabłkami i migdałami

Składniki: pęczek rukwi wodnej, 1/3 szklanki jogurtu, 1 łyżka majonezu, 1 łyżeczka miodu, 0,5 łyżeczki curry, 1 łyżeczka musztardy, mielony imbir, 1 kwaśne jabłko, ewentualnie 2 łyżki prażonych płatków migdałowych.

Wykonanie: Utrzeć jogurt, majonez, miód, musztardę, curry oraz imbir. Tak przygotowanym sosem polać rukiew wymieszaną z pokrojonym w plasterki jabłkiem. Posypać uprażonymi płatkami migdałowymi.