Rzeżucha krok po kroku - jak zasadzić i pielęgnować rzeżuchę?

Rzeżucha - opis i charakterystyka

Opis rzeżuchy

Uprawa rzeżuchy jest popularna zwłaszcza na Wielkanoc. Rzeżucha (cardamine) to roślina, która pochodzi z rodziny kapustowatych. Co ciekawe na całym świecie istnieje ok. 200 gatunków rzeżuchy, główne skupisko zaś znajduje się na półkuli północnej, w Polsce można spotkać 12 gatunków tej rośliny (np. rzeżucha łąkowa, rzeżucha ogrodowa). W naturze rzeżucha występuje na terenach wilgotnych, łąkowych i leśnych. Niektóre odmiany uprawiane są jako gatunki ozdobne. My znamy ją przede wszystkim jako przyprawę, która największą sławę przeżywa w okresie Wielkanocnym. Dzisiaj praktycznie każdy wie, jak posadzić rzeżuchę, dlatego chętnie uprawia się ją i wykorzystuje jako smaczny dodatek oraz efektowna ozdoba nie tylko świątecznego stołu. A może zainteresuje cię także uprawa cykorii?

Rzeżucha – charakterystyka rośliny

Rzeżucha to roślina, która rozprzestrzenia się na wszystkich kontynentach świata (oczywiście z wyjątkiem Antarktydy, na której warunki nie sprzyjają jej przetrwaniu). Ponad 70 gatunków tej rośliny można spotkać na Himalajach oraz Dalekim Wschodzie, w Ameryce Północnej występuje ok. 39 gatunków, w Europie (Niemcy, Dania, Francja, Holandia, Polska itp.), zaś ok. 36 gatunków. Rzeżucha jest rośliną ozdobną (np. rzeżucha łąkowa) i przyprawową (np. rzeżucha ogrodowa), która może dorastać do 70 cm wysokości. Łodyga może być zarówno nierozgałęziona, jak i rozgałęziona, jest przy tym wzniesiona i podnosząca się lub płożąca. Rzeżucha ma owłosione lub nagie pędy oraz odziomkowe liście, wyrastające z łodygi skrętolegle. Kwiaty rzeżuchy są zebrane w grona i mają biały, różowy lub fioletowy kolor. Owoce rzeżuchy zaś stanowią równowąskie lub wąskolancetowace łuszczyny, zawierające spłaszczone nasiona.

Rzeżucha łąkowa (cardamine pratensis) i inne gatunki rośliny

W Polsce istnieje około 12-13 gatunków rzeżuchy, są to m.in. rzeżucha niecerpkowa, trójlistna, włochata, gorzka, łąkowa, drobnokwiatowa, leśna, włochata czy rzeżucha glistnikowata. Najbardziej znana jest jednak rzeżucha ogrodowa (lepidium sativum), znana również jako rzeżucha siewna, którą można siać wprost do gruntu lub do pojemników na balkonach oraz uprawiać w warunkach domowych oraz rzeżucha łąkowa, która występuje licznie na wilgotnych łąkach i pastwiskach, przydrożach lub w okolicach zbiorników wodnych. Rzeżucha łąkowa występuje również na niskich partiach górskich, ale przede wszystkim można ją spotkać na żyznych, gliniastych glebach z wysokim poziomem wód gruntowych.

Jak uprawiać rzeżuchę?

Spośród najbardziej popularnych odmian rzeżuchy, do których należą rzeżucha łąkowa i rzeżucha ogrodowa, do uprawy najbardziej nadaje się ta druga. To właśnie tą odmianę można z powodzeniem wyhodować w ogrodzie, na balkonie czy tarasie oraz w domu, nawet wtedy, gdy za oknem panuje zima (w tym wypadku najlepsza będzie rzeżucha na wacie, gazie lub ligninie). Rozmnażanie tej odmiany możliwe jest jedynie z siewu bezpośredniego, co minimalizuje jednocześnie pracę, jaką trzeba wykonać, aby wyhodować wysokiej jakości roślinę o szczególnych właściwościach i wartościach odżywczych. Nasiona rzeżuchy należy wysiewać w ogrodzie od marca do października, do doniczek zaś można je wysiewać przez cały rok. Przy czym nasiona tej rośliny potrafią wykiełkować, nawet na wilgotnej bibule, ligninie czy gazie. Wysiewając je wiosną i jesienią trzeba zadbać, aby stanowisko pod uprawę było odpowiednio nasłonecznione, latem z kolei lepiej, aby było to zacienione miejsce. Aby wydłużyć zbiory należy wysiewać nasiona rzutowo co 10-15 cm co 15 dni. Dzięki temu przez cały sezon w ogrodzie będzie dostępna świeża rzeżucha. Jeśli interesuje cię także sadzenie i uprawa truskawek, przeczytaj ten artykuł.

Rzeżucha na wacie i inne sposoby uprawy

Jak wyhodować rzeżuchę na wacie? Doświadczenie z rzeżuchą nie jest potrzebne, aby skutecznie ją wyhodować na wacie we własnym domu lub ogrodzie. Współcześnie niemal każdy wie, jak posadzić rzeżuchę. Roślinę tą można siać zarówno w ogrodzie czy doniczce. Z powodzeniem również urośnie rzeżucha na wacie, ligninie lub gazie. Ile rośnie rzeżucha? Otóż kiełki rzeżuchy pojawiają się już po 5-6 dniach, a uprawa tej rośliny nie potrzebuje mnóstwa czynności pielęgnacyjnych, aby wyrosnąć i wydać obfity plon. Wyhodowanie rzeżuchy można sprowadzić do kilku podstawowych kroków.

• Na początek trzeba kupić nasiona, które są dostępne niemal w każdym sklepie, zwracając przy tym uwagę na datę ważności oraz partię nasion.
• Kiedy nasiona są już wybrane, trzeba przygotować odpowiedni pojemnik do uprawy. Jeśli hoduje się rzeżuchę w ogrodzie nasiona należy wysiać do odpowiednio przygotowanego podłoża, jeśli uprawia się tą roślinę na balkon lub taras trzeba przygotować odpowiedniej wielkość donicę i wypełnić ją wymaganym podłożem. Rzeżuchę można również wyhodować w bardziej tradycyjny sposób wybierając do tego talerzyk, płytką salaterkę czy inny płaski i duży pojemnik.
• Kiedy miejsce pod uprawę zostało wybrane należy przygotować niezbędne podłoże, a zatem odpowiednią glebę lub gdy hodowana jest rzeżucha na wacie lub ligninie trzeba wyłożyć nimi pojemnik. Następnie podłoże należy zwilżyć wodą uważając, aby nie było jej zbyt dużo, ponieważ nasiona mogą zgnić lub spleśnieć.
• Na tak przygotowane podłoże wysiewa się nasiona. W donicach lub ogrodzie powinno się zachować odpowiednie odstępy między rzutami nasion. Rzeżucha na wacie lub ligninie wysiewana jest gęsto i należy przy tym uważać, aby nasiona nie nachodziły na siebie.
• Na koniec roślinę należy wystawić w ciepłym i nasłonecznionym miejscu oraz zadbać o odpowiednią pielęgnację, a już po kilku dniach pojawią się kiełki rzeżuchy. A może zainteresuje cię także jarmuż w ogrodzie?

Jak posadzić rzeżuchę – wymagania

Rzeżucha jest rośliną o niewielkich wymaganiach. Wystarczy wiedzieć, jak posiać rzeżuchę i co jest potrzebne do jej prawidłowego rozwoju, aby uprawa przyniosła odpowiednie efekty. Uprawa tej rośliny wymaga przede wszystkim odpowiedniej temperatury. Rzeżucha kiełkuje w temperaturze 20-22 C i chociaż rośnie również przy około 10 C, to wyższa temperatura zapewnia większe plony. Dlatego planując uprawę rzeżuchy należy zadbać o odpowiednio nasłonecznione stanowisko, wiosną i jesienią powinno ono być nasłonecznione latem zaś półciniste. Rzeżucha w ogrodzie nie może być posiana na miejscu ciemnym i mokrym, ponieważ szybko zgnije lub spleśnieje. Jeśli natomiast chodzi o glebę, roślina ta potrafi wyrosnąć niemal na każdym rodzaju podłoża, o czym świadczy chociażby rzeżucha na wacie, gazie czy ligninie. Rzeżucha nie wymaga przy tym nawożenia, chociaż uprawianą w ogrodzie można zasilać nawozami mineralnymi. Pielęgnacja tej rośliny ogranicza się zatem do regularnego podlewania oraz odchwaszczania, ponieważ nie lubi ona suszy, ani nie toleruje chwastów. Nie zaleca się również uprawy rzeżuchy w monokulturze ani po innych warzywach z tej samej rodziny.

Wartości odżywcze, właściwości i zastosowanie rzeżuchy

Rzeżucha – wartości odżywcze

Wiedząc, jak posadzić rzeżuchę, warto również mieć świadomość, że roślina ta posiada niezwykłe wartości odżywcze oraz właściwości. Doświadczenie z rzeżuchą niejednemu udowodniło, jak bardzo warta jest uprawa tej rośliny. Ponadto każdy kto wie, jak posadzić rzeżuchę oraz ile rośnie rzeżucha posiada ją w swoim ogrodzie, doniczce na parapecie czy tarasie. Wartości odżywcze rzeżuchy wywodzą się przede wszystkim z wysokiej zawartości witaminy C w tej roślinie. Ponadto posiada ona takie witaminy, jak B, A, PP i K oraz sole mineralne i pierwiastki (żelazo, magnez, wapń, jod, chrom). Dzięki obecności glikozydu izosiarkocyjanowego, która nadaje charakterystyczny ostry smak jest ona również rośliną dobrze wpływającą na urodę.

Właściwości i zastosowanie rzeżuchy

Znane są także właściwości lecznicze tej rośliny. Rzeżucha posiada przede wszystkim właściwości przeciwzapalne, antybiotyczne, moczopędne oraz przeciwnowotworowe. Przy tym wspiera procesy trawienne, przemianę materii oraz wzmacnia wzrok. Ponadto roślina ta umacnia układ kostny, dzięki zawartości wapnia, witamina C wspomaga pracę układu krwionośnego i odpornościowego, zawartość żelaza zaś wspiera w walce z anemią, a przeciwutleniacze chronią przed nowotworami. Rzeżucha zwiększa również apetyt, a jako naturalne źródło jodu dobrze wpływa na tarczycę. Wysoki poziom magnezu powoduje, że kiełki rzeżuchy zjadane regularnie usprawniają funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Siarka zaś poprawia kondycję włosów i paznokci, hamuje starzenie się skóry oraz oczyszcza organizm. Sprawdź także w tym artykule, jak uprawiać rukolę.