Sagowiec (Cykas) - opis, wymagania, pielęgnacja krok po kroku

Sagowiec – najczęściej uprawiane gatunki

Sagowiec i rodzina sagowcowatych

Sagowcowate to dość duży rząd, który obejmuje aż 340 gatunków! W uprawie pojawia się zaledwie kilka z nich i tylko jeden jest zaklasyfikowany jako sagowiec. Ten rząd obejmuje dwie rodziny Cycas i Zamia. I chociaż sagowce wyglądają jak palma, w zasadzie nimi nie są. O wiele bliżej im do zamiokulkasów – to także sukulenty o grubych liściach i minimalnych wymaganiach. Ostatnie badania wykazały, że sagowce pochodzą z ery mezozoicznej i prawdopodobnie były wartościowym pokarmem dla dinozaurów. Obecnie uprawiane gatunki nadal można odkryć w skamielinach.

W naturalnych warunkach sagowiec to drzewo i to bardzo popularne, tak ja u nas na przykład buk zwyczajny. W Chinach robi się z nich tak zwane sago, czyli skrobię roślinną, która jest ważnym składnikiem pokarmowym. Sagowiec jako drzewo można spotkać w Europie wyłącznie w szklarniach i palmiarniach mieszczących się w ogrodach botanicznych. W uprawie domowej to raczej niewielkie rośliny, z których prawie wszystkie są trujące.

Gatunkiem uprawianym w doniczkach jest sagowiec odwinięty (wygięty) Cycas revoluta. To roślina o pokroju podobnym do palmy. Jednakże do uprawy nadają się jeszcze trzy mniej znane gatunki - Cycas micronesica, Cycas debaoensis i sagowiec podwinięty. Te gatunki to spore drzewa, które mają dość duże liście. Cycas debaoensis potrafi wytworzyć liście o długości do 3 m! Nie ma dla nich miejsca w uprawie w domu. W warunkach mieszkaniowych sprawdza się wyłącznie sagowiec odwinięty, ponieważ jest mniejszy, a jego wymagania nie są za wysokie.

Najpopularniejszy sagowiec odwinięty (Cycas revoluta)

Sagowiec wygięty nazywany jest także cykasem. Ze względu na pokrój wiele osób uważa, że to palma, jednakże roślina biologicznie nie ma z nimi za wiele wspólnego. Bliżej jej do zamiokulkasa, chociaż pokrój ma naprawdę typowy dla palem. Tworzy krótki, pękaty pień, który jest częściowo zagłębiony w ziemi, z którego wyrasta wspaniały, rozłożysty pióropusz liści. Pień to kłodzina, która gromadzi wodę i składniki mineralne, dzięki którym roślina może długo przetrwać bez podlewania.

Wszystkie liście są ciemnozielone i intensywnie wybarwione. Mają pierzaste biegi i są dość sztywne. Nazwa rośliny pochodzi stąd, że blaszki są wywinięte na zewnątrz.  Cykas ma liście ułożone w formę pierścienia, osiągają one do 70 cm długości. Jednakże u bardzo starych, kilkudziesięcioletnich roślin ich długość może sięgać nawet 150 cm. Są dość grube i skórzaste, pokryte woskiem, co jeszcze dodaje im uroku. Roślina rozwija się bardzo powoli, dlatego kupowane w kwiaciarniach sadzonki są z reguły małe. Po kilku latach jednak sagowiec będzie dużą, okazałą rośliną, która będzie wymagać dość dużo miejsca. W uprawie doniczkowej roślina nie kwitnie. Oczywiście sagowiec nie wyrośnie na dużą roślinę jak buk zwyczajny, ale może mieć nawet około 2 metrów wysokości.

Uwaga: roślina jest trująca! Jak większość sagowcowatych, w tym właśnie zamiokulkasy, sagowiec wytwarza substancje toksyczne. Jedną z nich jest cycazyna, która jest naprawdę bardzo niebezpieczna. Nawet niewielka ilość w ustach lub oku powoduje poważne w skutkach podrażnienia. Sagowce są niebezpieczne także dla zwierząt domowych – zjedzenie kawałka liścia może powodować natychmiastową śmierć. Cykasów nie uprawia się w mieszkaniach, w których znajdują się koty, a wszelkie prace wykonuje się w rękawiczkach. Sprawdź także ten artykuł o roślinach trujących spotykanych w Polsce.

Sagowiec uprawiany w domu

Hodowla sagowca – nasiona czy sadzonki?

Sagowce uprawia się przez nasiona lub sadzonki. Te pierwsze można kupić w specjalistycznych sklepach ogrodniczych lub internetowych, które specjalizują się w roślinach egzotycznych, nie zbierzesz ich z roślin uprawianych w domu. Ten sposób jest jednak dość żmudny – nasiona kiełkują powoli, a zanim sagowiec przybierze typowy pokrój, może minąć nawet kilka lat! Dlatego lepszym rozwiązaniem jest uprawa rośliny z sadzonek.

Sadzonki sprzedawane przez producentów są dość drogie. Nie można zapomnieć, że nawet mały kwiat wymaga kilku lat regularnej uprawy, dlatego nawet niewielkie rośliny kosztują często ponad 100 złotych. Roślinę można także spróbować rozmnażać przez sadzonki. Pobiera się odrosty, które czasami pojawiają się u podstawy kłodziny. Po odcięciu, ukorzenia się je w przepuszczalnym podłożu (mieszanka torfu z piaskiem).

Wymagania sagowca: idealne miejsce

Cycas revolutato kwiatek, który nie ma szczególnych wymagań, ale jeśli chcesz, by dobrze się rozwijał, koniecznie trzeba zadbać o dobre miejsce i podłoże. Sagowce uprawiało się w bardzo jasnych pomieszczeniach, tylko wtedy roślina będzie wydawała nowe liście. W półcieniu te nie rosną prawie w ogóle lub mają nieprawidłową budowę – są mniej sztywne i bardziej wyciągnięte w górę. Roślina lubi świeże powietrze, dlatego można uprawiać ją na balkonie w okresie letnim. Warto jednak pamiętać, że kwiatek nie powinien stać w bezpośrednim nasłonecznieniu, wtedy może jednak dość do poparzeń liści.

Rośliny powinny mieć zapewnione torfowe podłoże. Musi być przepuszczalne i szybko przesychać, na dno pojemnika warto wrzucić trochę drenażu. Można zastosować także ziemię do palm lub standardowe podłoże uniwersalne uzupełnić gliną i piaskiem. Dzięki temu kwiatek nie będzie narażony na gnicie korzeni.

Hodowla uda się, jeśli zapewnisz roślinie odpowiednie pojemniki. Doniczka powinna być dość wysoka, ale wąska, tak zwana palmówka. Dzięki temu sagowiec może wytworzyć duży, rozległy system korzeniowy, dość głęboki, by dobrze się rozrastała. Doniczka przy każdym przesadzaniu powinna być coraz większa – zarówno głębsza, jak i szersza.

Pielęgnacja sagowca krok po kroku

Pielęgnacja sagowca: nawożenie i polewanie

Sagowiec Cycas revoluta nie ma szczególnych wymagań, jednakże należy pamiętać o regularnym podlewaniu. Obfitość i częstotliwość podlewania należy dopasować do warunków pogodowych – im wyższa temperatura, tym większe potrzeby wodne. Dlatego w okresie letnim roślinę należy obficie nawadniać, a nadmiar wody usuwa się z podstawki regularnie. Należy jednakże uważać, sagowiec dobrze znosi brak wody i nie usycha, ale jej nadmiar może być bardzo szkodliwy. W okresie zimowym podlewanie należy mocno ograniczyć. Roślinę trzeba także regularnie spryskiwać i wycierać kurz z jej liści.

Uprawa nie wymaga nawożenia, jednakże od czasu do czasu można podać roślinie nawóz w niewielkich dawkach. Najlepiej sprawdzają się wieloskładnikowe nawozy mineralne, takie jak biohumus z dżdżownic kalifornijskich. W okresie od marca do sierpnia rośliny nawozi się mniej więcej co 4-5 tygodni, mniejszymi porcjami niż proponowane przez producenta.