Skrzyp polny

Skrzyp polny - właściwości lecznicze, zastosowanie, porady dla zbierających

Właściwości lecznicze skrzypu polnego są bardzo dobrze znane dla zielarzy, ale również dla zwykłych ludzi, którzy korzystają z nich w zaciszu domowym. Zastosowanie skrzypu jest bowiem dość szerokie: herbata, napar, kąpiel czy okłady ze skrzypu polnego to tylko niektóre z wielu możliwości.

Jeśli interesują cię rośliny o pozytywnych właściwościach zdrowotnych, sprawdź także zebrane przez nas zioła i rośliny lecznicze.

Skrzyp polny - opis i charakterystyka

Opis skrzypu polnego

Niemal każdy współcześnie wie, jak wygląda skrzyp polny (equisetum arvense) i zapewne niejednokrotnie spotkał tę roślinne na swojej drodze. Roślina ta znana jest przede wszystkim jako ziele skrzypu posiadające liczne właściwości lecznicze. Skrzyp polny nazywany jest rośliną znienawidzoną przez ogrodników oraz cenioną przez zielarzy, dla których najważniejsze są jego właściwości lecznicze. W uprawie ogrodniczej potrafi napsuć krwi jako niezwykle plenny i ciężki do usunięcia chwast. Skrzyp polny występuje praktycznie w całej Polsce na ugorach, rowach, brzegach wód, czy łąkach, ale pojawia się również w górach, gdzie rozrasta się aż po regiel górny. Jeśli interesuje cię także uprawa nagietka lekarskiego, porady na temat jego uprawy znajdziesz w tym artykule.

Skrzyp polny – charakterystyka gatunku

Skrzy polny (equisetum arvense) to wieloletnia roślina należąca do rodziny skrzypowatych, występująca głównie w Europie. W Polsce roślina ta jest bardzo pospolita, można ją spotkać niemal na każdej łące czy poboczu, spełniającym jej warunki niezbędne do rozwoju. Skrzyp polny wydaje pędy już wczesną wiosną od marca – maja, aż do późnej jesieni. Na początku są to pędy o wysokości 20 cm w kolorze kremowym lub ciemnobrunatnym, które pełnią funkcje zarodnikową. Pędy te nie są rozgałęzione, są wzniesione, mięsiste, nagie i sztywne, a zakończony kłos zarodnikowy przypomina nieco kapelusz grzyba. Pędy te rozsiewają zarodniki, a następnie obumierają, zwalniając miejsce młodym roślinom rozrastającym się na dużej powierzchni. Są one zwykle w kolorze soczystej zieleni, kształtem przypominają gałęzie jodły z długimi igłami, a ich wysokość sięga nawet 40-50 cm. Skrzyp polny nie posiada liści, jego kłącza podziemne rozrastają się do kilku metrów w każdą stronę, a ponadto bardzo często rozmieszczają się w podłożu piętrowo sięgając do dwóch metrów głębokości. To właśnie silny system korzeniowy sprawia największy problem dla ogrodników, u których zasiała się ta roślina.

Skrzyp polny rozmnaża się poprzez zarodniki, ale także poprzez oderwanie się bulwek korzeniowych czy też z pociętych i nieusuniętych kłączy. Roślina ta najchętniej porasta tereny wilgotne oraz podmokłe, z łatwością rozwija się na glebach piaszczysto-gliniastych o kwaśnym odczynie pH. Co ciekawe, jeśli się potrze lub wygnie łodygę, skrzyp wydaje charakterystyczny, skrzypiący dźwięk, co spowodowane jest obecnością krzemionki w jego tkankach. A może zainteresuje cię także lukrecja w ogrodzie?

Właściwości lecznicze oraz zastosowanie skrzypu polnego

Skrzyp polny – właściwości lecznicze

Skrzyp polny znany jest z posiadania licznych właściwości zdrowotnych wykorzystywanych w produkcji różnorodnych preparatów zdrowotnych, ale również naparów, kąpieli odwarów, okładów czy herbatek. Jego właściwości lecznicze znane są już od wielu lat i doceniane nie tylko przez zielarzy, ale przez korzystających z jego cudownego działania ludzi. To wszystko dzięki zawartym w roślinie związkom. Ziele skrzypu zawiera flawonoidy, alkaloidy, kwasy organiczne (szczawiowy, askorbowy, akonitowy), które doskonale zakwaszają organizm, a także liczne sole mineralne: potas, żelazo, forsfor, magnez i mangan oraz liczne saponiny, gorczyce i kartenoidy. Duża zawartość krzemionki zaś przeciwdziała niedoborom krzemu i wapnia. Roślina ta posiada także wysoki poziom antywitaminy B1. Dzięki temu skrzyp polny pełni szereg właściwości, do których należy zaliczyć m.in.:

• Właściwości moczopędne.
• Antydegenerujące.
• Remineralizujące.
• Ściągające.
• Pobudzające przemianę materii.
• Właściwości gojące.
• Hamujące krwawienia.
• Hemopoetyczne.
• Właściwości uspokajające i przeciwdrgawkowe.

Ziele skrzypu – najpopularniejsze zastosowanie

Liczne właściwości, jakie posiada ziele skrzypu polnego, powodują, że istnieje wiele sfer, w którym zostały one zastosowane. Działanie ziela skrzypu polnego wykorzystuje się przede wszystkim do wspomagania leczenia oraz rekonwalescencji wielu chorób i przypadłości. Do najbardziej popularnych zastosowań należą:

• Wspomaganie leczenia różnorodnych schorzeń układu moczowego oraz chorób nerek – skrzyp polny dzięki zawartości flawonoidów działa w sposób moczopędny i jest stosowany w chorobach dróg moczowych o niskim natężeniu, np. w różnorodnych stanach zapalnych. Odwar ze skrzypu zwiększa objętość wydalanego moczu, usuwa nadmiar moczanów oraz działa rozkurczowo na drogi żółciowe i moczowe, stąd często stosuje się go również w skazie moczanowej czy kamicy moczowej.
• Jako środek uspokajający oraz przeciwdrgawkowy – wysoka zawartość flawonoidu izokwercytyny powoduje, że skrzyp leczniczy przedłuża sen, działa wyciszająco i uspokajająco oraz zmniejsza częstotliwość występowania drgawek.
• Jako środek hamujący krwawienia – poleca się go do stosowania kobietom borykającym się z obfitymi miesiączkami oraz osobom z krwawiącymi żylakami odbytu, owrzodzeniami okrężnicy, a także cierpiącymi na wrzody żołądka i dwunastnicy. Zalecany jest również przy krwawieniach z nosa i płuc.
• Jako środek na różnorodne uszkodzenia skóry – ziele skrzypu polnego można stosować w leczeniu różnorodnych uszkodzeń skóry, oparzeń oraz w stanach zapalnych skóry. Okłady ze skrzypu przynoszą ulgę w wielu chorobach skóry. Roślinę tą można stosować m.in. w łuszczycy, w walce z cerą naczynkową oraz jako płukankę w stanach zapalnych jamy ustnej.
• Jako środek do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci – wysoka zawartość krzemu w skrzypie została wykorzystana do produkcji różnorodnych kosmetyków oraz suplementów, mających na celu zahamowanie starzenia się skóry oraz poprawy stanu włosów i paznokci.
• Jako środek zmniejszający potliwość stóp – stosowanie skrzypu polnego powoduje zahamowanie pocenia, w ten sposób, że nadmiar potu zamiast wydostawać się przez skórę zostaje wydalony wraz z moczem.
• Jako środek obniżający ciśnienie krwi i zapobiegający miażdżycy.
• Stosowany na nerwobóle oraz bóle artretyczne.
• Wspiera walkę z chorobą zwyrodnienia stawów.
• Poprawia stan tkanki łącznej i kości.
• Usprawnia działanie wątroby, działa odtruwająco na organizm.
• Uzupełnia niedobór mikroelementów.

Właściwości skrzypu to także wspomaganie prawidłowego funkcjonowania dróg moczowych. A może zainteresuje cię także uprawa innej rośliny o właściwościach leczniczych, czyli uprawa pokrzywy?

Jak stosować ziele skrzypu i kiedy jest ono zabronione?

Jak stosować ziele skrzypu?

Jak widać działanie ziela skrzypu polnego jest bardzo szerokie, ale i skuteczne, o czym świadczy wciąż duża popularność na kosmetyki oraz suplementy i inne środki, w których składzie znajduje się to zioło. Zastosowanie skrzypu może się odbywać na kilka różnych sposobów, poza tym, że można zakupić gotowe preparaty na bazie skrzypu polnego z łatwością wykorzysta się ziele skrzypu polnego w domu. Najczęściej stosuje się go do przygotowania naparów do picia i odwarów, a także kąpieli oraz okładów, również herbata ze skrzypu cieszy się szeroką popularnością. Bardzo znana jest płukanka do włosów ze skrzypu polnego czy maseczka do paznokci. Do przyrządzenia tych mikstur można zakupić skrzyp leczniczy w saszetkach czy też ziele skrzypu lub też samemu zebrać i zasuszyć roślinę w domowych warunkach.

Ziele skrzypu – kiedy nie wolno stosować?

Należy pamiętać, że poza dobroczynnymi skutkami korzystania ze skrzypu polnego istnieją również pewne przeciwskazania do jego stosowania oraz zagrożenia. Działanie ziela skrzypu polnego może bowiem przysporzyć pewnych poważnych problemów, jeśli jego stosowanie nie będzie przemyślane, a w niektórych przypadkach skonsultowane z lekarzem. Nie zaleca się przede wszystkim przedawkowania spożywania tej rośliny. Herbata czy napar ze skrzypu spożywane długotrwale i zbyt intensywnie (podaje się że nie powinno się pić jej dłużej niż 3 tygodnie w ilości więcej niż 1 szklanka dziennie) mogą spowodować niedobór witaminy B1 objawiający się osłabieniem, drżeniem rąk, obrzękami kończyn, ogólnym zmęczeniem i dekoncentracją oraz bólami brzucha, nudnościami i biegunką. Ponadto osoby chore na nerki powinny skonsultować picie naparu ze skrzypu z lekarzem. Skrzyp leczniczy może być również niebezpieczny dla kobiet w ciąży i karmiących oraz osób leczących się na chroniczne choroby. Ciekawe właściwości i prozdrowotne działanie wykazuje także krwawnik pospolity, dlatego warto poznać jego działanie i zasady uprawy.

Porady dla zbierających skrzyp polny

Jeśli decydujemy się na zbieranie skrzypu polnego musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Po pierwsze roślina ta na początku wiosny wydaje pędy zarodnikowe, a więc zbiór powinien odbywać się najwcześniej w połowie wiosny, gdy pojawiają się pędy płonne o wysokości do 40 cm wysokości. Jednak chcąc, aby zebrane ziele skrzypu miało, jak najwięcej wartości leczniczych warto odłożyć tą czynność do lipca. Skrzyp polny bowiem zbierany od połowy lipca do końca sierpnia posiada największe stężenie kwasu krzemowego. Po drugie należy ścinać jedynie całkowicie zdrowe rośliny o kolorze czystej zieleni, pozostawiając dolną, brunatną część, a zatem cięcia dokonuje się na około 10-15 cm wysokości. Na koniec tak zebraną roślinę suszy się w przewiewnym, zacienionym miejscu, w którym panuje wysoka temperatura (nie wyższa jednak niż 40 C). Warto przy tym przykryć zebrane pędy, dzięki czemu nie stracą one swojego koloru.