Smardze - opis, występowanie, zdjęcia, sposoby przyrządzania

Smardze - mało znane grzyby - gatunki, zdjęcia, gatunki, występowanie w Polsce

Jak wygląda smardz - gatunki, ochrona gatunkowa, opis, zdjęcia

Smardzie (morchella) nie są zbyt popularnie w polskiej kuchni i rzadko spotyka się je w sklepach. Są to grzyby niemal zapomniane. W Polsce występują rzadko i są objęte częściową ochroną gatunkową. Jednak można je kupić, choć ich cena jest dość wysoka. Są to grzyby wiosenne, gdyż sezon na nie ma miejsce na wiosnę. Najczęściej w handlu spotykamy smardze sprowadzane z Turcji. Jednak grzyby te warto wprowadzić do diety, gdyż uważane są one za najzdrowsze grzyby na świecie. Co ciekawe smardz wygląda zupełnie inaczej niż tradycyjne grzyby, dlatego też osoby mniej obeznane w grzybiarstwie nie zbierają ich, traktując jako grzyby niejadalne.

Jak wygląda smardz? Otóż posiada on stożkowaty kapelusz przyrośnięty do łodygi. Kapelusz nie jest gładki, lecz pokryty otworami przypominającymi plaster miodu. Owocnia smardza występuje w kolorze brunatnym, brązowym, beżowym, żółtym lub czarnym. Łodyga jest biała, kremowa lub szara, gładka, zaś u starszych osobników pofałdowana. Smardz jest pusty w środku. Jego owocnia jest przyrośnięte do pustego w środku trzonka.

Występowanie smardzy obejmuje prawie cały świat, z wyjątkiem Antarktydy. Jednak najwięcej gatunków występuje w Europie. W Polsce mamy 5 gatunków smardzy. Jednak są to grzyby bardzo rzadkie. Z uwagi na rzadkie występowanie są one objęte ochroną gatunkową. Zabronione jest zbierane smardzy w lasach. Ochrona tych grzybów pozwala na uprawę ich w ogrodzie i nie obejmuje grzybów rosnących w szkółkach, ogrodach, parkach itp.

Najbardziej znane gatunki smardzy - opis i zdjęcia

W Polsce występuje tylko 5 gatunków smardzy. Jednak są one bardzo rzadkie i obejmuje je ochrona gatunkowa. Oznacza to, że nie wolno zbierać ich w lasach.

Najbardziej znane gatunki smardzy:

• smardz jadalny,
• smardz wyniosły,
• smardz grubonogi,
• smardz półwolny.

Smardz grubonogi występuje bardzo rzadko w wilgotnych lasach liściastych. Jadalny jest również smardz półwolny rosnący w lasach liściastych, nad jeziorem, zaroślach, parkach i ogrodach. Rózni się on nieco wyglądem, gdyż ma wyraźnie stożkowaty kapelusz w kolorze ciemnobrązowym, wyrastający na długiej, białej łodydze.

Smardz wyniosły ma stożkowaty owocnik osadzony na długim trzonie. Dorasta nawet do 15 cm wysokości. Główka owocnika jest czerwonobrązowa o wysłużonym, stożkowatym kształcie. Jest on również grzybem jadalnym.

Najbardziej popularnym grzybem tego gatunku jest smardz jadalny. Jest on stosunkowo nieduży, zaś jego owocnia ma kształt kulisty i kolor jasnobrązowy, beżowy lub ochrowy. Jego występowanie w Polsce jest bardzo rzadkie. Rośnie w lasach liściastych, mieszanych i na łąkach. Smardz jadalny jest najczęściej wykorzystywany w celach kulinarnych. Ma delikatny i lekko korzenny smak.

W Polsce te gatunki grzybów objęte są częściową ochroną gatunkową. Ochrona nie obejmuje grzybów rosnących w parkach, szkółkach leśnych czy ogrodach.

Jakie grzyby są podobne do smardzy

Każdy grzybiarz wie, że grzyby należy zbierać bardzo ostrożnie i dokładnie znać ich gatunki i wygląd. Niektóre grzyby są do siebie bardzo podobne i wiele zatruć wynika z pomylenia podobnych do siebie grzybów. Niestety wśród grzybów, które przypominają smardze, lecz nimi nie są, znajduje się kilka grzybów trujących, dlatego też należy zachować ostrożność. Należy również pamiętać, że niektóre z tych grzybów są również objęte ochroną gatunkową.

Szczególnie niebezpieczne jest pomylenie smardza z piestrzenicą kasztanowatą, która jest grzybem trującym. Owocniki piestrzenicy są silnie pofałdowane i mają kolor brązowy lub czerwony. Zjedzenie tego grzyba może powodować uszkodzenia wątroby, śledziony, nerek, szpiku kostnego i wzroku. Niegdyś grzyb ten był sprzedawany na straganach jako jadalny. Jednak odkryto, że spożycie go było przyczyną zatruć. Można pozbyć się trucizny z piestrzenicy poprzez suszenie lub długotrwałe gotowanie. W większości krajów sprzedaż tego grzyba jest zakazana.

Grzyby podobne do smardzy:

• naparstniczka czeska,
• naparstniczka stożkowata,
• piestrzenica kasztanowata,
• piestrzenica olbrzymia.

Naparstniczka czeska i stożkowata są bardzo podobne do smardzy jadalnych. Są również jadalne, jednak objęte są taką samą ochroną gatunkową jak smardze. Natomiast silnie trującym grzybem jest piestrzenica kasztanowata. Podobny gatunek, czyli piestrzenica olbrzymia, nie jest bardzo trujący, niemniej jednak nie należy go zbierać ani jeść.

Smardz jadalny - uprawa i zastosowanie

Gdzie zbierać lub kupić smardze

Smardze są to grzyby wiosenne, które pojawiają się nawet w lutym i w marcu. Jednak największy wysyp smardzy ma miejsce w kwietniu i w maju. Wybierając się na grzybobranie warto pamiętać o ochronie gatunkowej, gdyż grzybów tych nie wolno zbierać w lasach.

Smardze można kupić w sklepach stacjonarnych i internetowych, jednak ich cena jest dość wysoka. W Polsce można kupić głównie smardze sprowadzane z Turcji. Kilogram świeżych smardzy może kosztować około 450 zł. Dostępne są również smardze suszone. Cena opakowania suszonych smardzów waha się od 30 do 350 zł. Sprawdź także ten artykuł: Jak przyrządzić grzyby w occie? Zobacz nasz poradnik krok po kroku.

Czy możliwa jest uprawa smardzy

Smardze można z powodzeniem hodować w ogrodzie. Możemy kupić grzybnię, która jest mieszanką różnych gatunków smardzy. Warto pamiętać, że po posadzeniu grzybni, grzyby pojawią się dopiero po 2 - 3 latach.

Smardze dobrze rosną na gliniastym lub piaszczystym podłożu. Do uprawy grzybni najlepsze będzie miejsce lekko cieniste. Należy przygotować podłoże dodając torf, trociny i popiół drzewny. Dodajemy do niego zakupioną wcześniej grzybnię. Mieszankę umieszczamy w dołku i przysypujemy korą sosnową. Miejsce, w którym posadziliśmy grzybnię, nie wymaga pielęgnacji. Musimy zdać się na naturę i czekać, aż pojawią się grzyby.

Smardz jadalny - zastosowanie kulinarne

Zanim poszukamy przepisu na smardze i dowiemy się gdzie je kupić, musimy poznać ważną sprawę dotyczącą ich obróbki kulinarnej. Smardze są jadalne i bardzo smaczne, lecz tylko po obróbce termicznej. Smardze surowe są trujące.

Smardze warto włączyć do diety, gdyż są nie tylko smaczne, lecz także zdrowe. Zawierają bardzo dużo magnezu i pełnowartościowego białka. Ponadto są niskokaloryczne. Grzyby te zawierają wiele witamin oraz takie składniki mineralne, jak: potas, magnez, wapń, żelazo i sód. Smardze mają właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Dobrze wpływają na pamięć i powodują szybsze spalanie tkanki tłuszczowej. Smardze działają również korzystnie na wzrok.