Sosna limba

Sosna limba (pinus cembra) - opis, odmiany, uprawa, pielęgnacja, choroby

W naszym kraju jedynie w Tatrach możemy spotkać naturalne stanowisko pięcioigielnej sosny – Pinus cembra, Limba europejska. Sosna limba jest drzewem niezwykle dekoracyjnym. Zwraca uwagę piękny stożkowaty pokrój drzewa, jak i długie niebieskozielone igły. Odporna jest na niekorzystne warunki atmosferyczne, znosi silne wiatry, okiść i bardzo niskie temperatury, nawet do -60 stopni Celsjusza. Wolno rośnie, dzięki czemu chętnie nasadzana bywa w skalnych ogrodach i niewielkich przydomowych ogródkach. W Polsce limba objęta jest częściową ochroną gatunkową.

Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o drzewach iglastych.

Limba europejska – opis gatunku

Sosna limba należy do rodziny sosnowatych. W stanie dzikim spotkamy ją w Alpach oraz w Tatrach, na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. W polskim warunkach klimatycznych może dożyć 400 lat. W Alpach żyje nawet 1000 lat. Rośnie bardzo powoli, dorastając do 25 m wysokości. Po 30 latach osiągnie wysokość około 4 metrów. Nad taflą Morskiego Oka rośnie limba, o obwodzie 186 cm, a przy szlaku napotkamy sosnę limbę, o obwodzie 213 cm, liczącą 230 lat.

Pinus cembra wymaga siedlisk słonecznych. Dobrze rośnie na żyznym podłożu, o kwaśnym odczynie pH. Preferuje wilgotny klimat. Sosna limba wyróżnia się pięknym, szerokostożkowym pokrojem. Na sztywnych krótkopędach wzniesionych ku górze widnieją zielononiebieskie igły, osiągające długość od 5 cm do 12 cm, zebrane w pięcioigielne pęczki. Po około 80 latach wzrostu pojawiają się 8-centymetrowe, fioletowe szyszki sosny limby, które opadają wraz z jadalnymi nasionami, często zjadanymi przez ptaki. Nasiona pozbawione są skrzydełek. W medycynie ludowej pędy i żywica Pinus cembra służyły do przyrządzania leczniczych maści i olejów. „Balsam karpatsky” stanowił antidotum przeciwko ukąszeniom żmii, do okładów na skaleczenia oraz w domowej kosmetyce. Zakopiańscy artyści wykorzystywali złocistej barwy drewno do rzeźbienia, na instrumenty muzyczne, a nawet do wytwarzania codziennych naczyń. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o uprawie i pielęgnacji sosny.

Sosna limba – opis najciekawszych odmian

Do cennych odmian ogrodowych należą:

• Pinus cembra ‘Glauca’ – drzewo dorasta po 20 latach uprawy do około 3 m wysokości. Docelowo może osiągnąć 20 m wysokości. Wyróżnia się intensywniejszym niż u gatunku, srebrzystoniebieskim zabarwieniem igieł. Sosna limba tej odmiany w młodym wieku charakteryzuje się kolumnowym kształtem korony, która w trakcie rozwoju staje się stożkowata. Ostre i długie igły, o długości do 10 cm, ujęte są w pęczki, po 5 igieł. Szyszki sosny limby ‘Glauca’ kryją jadalne nasiona, pozbawione skrzydełek. Drzewo preferuje słoneczne stanowiska oraz żyzne gleby, dostatecznie wilgotne, o kwaśnym pH. Nadaje się do uprawy w miejskich ogrodach, bowiem jest odporne na zanieczyszczenia powietrza.
• Limba europejska ‘Glauca Compacta’ – jest odmianą karłową, wolno rosnącą. W początkowej fazie rozwoju jest krzewem, stopniowo przybierającym formę drzewa, o kolumnowym pokroju. Docelowo osiąga około 5 m wysokości. Ostre, bardziej niż u gatunku niebieskie igły, ujęte są w pęczki, po 5 igieł. Sztywne gęste pędy unoszą się ku górze. Limba wspaniale prezentuje się w ogrodach wrzosowiskowych i skalnych. Najlepiej rośnie na stanowiskach nasłonecznionych, w żyznych, wilgotnych glebach, o lekko kwaśnym PH. Pinus cembra ‘Glauca Compacta’ odporna jest na silne wiatry i niskie temperatury. Można hodować tę bardzo dekoracyjną roślinę w rejonach przemysłowych i w miastach, bowiem odporna jest na zanieczyszczenia powietrza. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o sosnach.
• Sosna limba ‘Stricta’ – jest odmianą karłową, osiągającą zaledwie 2 m wysokości, po 10 latach wzrostu. Drzewo, o atrakcyjnym kolumnowym pokroju, pięknie prezentuje się jako soliter oraz w nasadzeniach grupowych, z innymi roślinami iglastymi. Często zdobi ogrody wrzosowiskowe i skalniaki. Sosnę ‘Stricta’ sadzimy na słonecznych stanowiskach, w umiarkowanie wilgotnym podłożu. Szarozielone igły, ujęte po 5 igieł w pęczkach, mieszczą się na gęsto ułożonych, pionowo wznoszących się pędach. Limba nadaje się do zastosowania w ogrodach miejskich oraz w rejonach przemysłowych.

Pinus cembra - choroby i szkodniki

Sosna limba wykazuje dużą odporność na szkodniki i choroby, zwłaszcza rdzę wejmutkowo-porzeczkową. Dolegliwości drzewa to:

• fytoftoroza - choroba grzybowa, wywołana przez grzyby glebowe Phytophthora, prowadząca do   brązowienia i opadania igieł. Porażone zgnilizną korzenie nie pobierają z gleby składników odżywczych. W wyniku choroby sosna zamiera.
• niewystarczająca ilość żelaza – objawia się zahamowaniem wzrostu oraz żółknięciem pędów. Powodem zmian może być nieodpowiedni odczyn gleby. Rośliny iglaste preferują kwaśny odczyn pH, więc nasadzenia w podłożu o pH zasadowym mogą wywołać niekorzystne zmiany. Poprawę przyniesie zakwaszenie gleby przez ściółkowanie korą oraz dodanie do ziemi kwaśnego torfu. Zaleca się stosowanie nawozów mineralnych. Sprawdź także ten artykuł o popularnych odmianach sosny.

Szkodniki żerujące na limbie:

• mszyce – pojawiają się na młodych przyrostach, wysysając z nich soki. Szkodniki doprowadzają do uszkodzenia liści, zahamowania wzrostu sosen, a nawet do zamierania wierzchołków. Owady przenoszą choroby wirusowe. Zwalczamy je środkami chemicznymi lub preparatami ekologicznymi.
• przędziorki – śladem żerowania pajęczaków jest delikatna pajęczyna. Występują w okresach suszy, wysysając z pędów soki. Efektem ataku szkodników jest osłabienie rośliny, a nawet jej zamieranie. Objawami są brązowiejące igły, które opadają. Od listopada do marca można zastosować profilaktyczny oprysk limby olejem parafinowym. Na rynku dostępne są środki chemiczne i ekologiczne, skutecznie zwalczające szkodniki. A może zainteresuje cię także ten artykuł o syropie z pędów sosny?