Stare odmiany jabłoni - przegląd sadzonek, uprawa, pielęgnacja
Obecnie w prawie każdym sadzie można spotkać jabłoń Ligol albo zielone jabłuszka Golden Delicious. Nowe odmiany cieszą się powodzeniem, ponieważ wydaje się, że są bardziej plenne i odporne na typowe choroby jabłoni. Czasem jednak warto wrócić do tych starych odmian, tych, które znamy z dzieciństwa i z których nasze babcie robiły najpyszniejsze dżemy i konfitury. Poznaj najlepsze stare odmiany jabłoni.
Jeśli szukasz więcej informacji i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o jabłoniach.
Stare odmiany jabłoni: czerwone owoce
Wczesne rodzaje jabłoni o czerwonych owocach - opis
Odmiany jabłoni o czerwonych owocach obecnie cieszą się dużym powodzeniem ze względu na słodki miąższ i ładny wygląd. Dawniej większość z nich miała właśnie taki kolor. W ogrodach naszych dziadków bardzo wcześnie owocował czerwonawy ‘James Grieve’. Odmiana została uzyskana w Szkocji pod koniec XIX wieku i od tego czasu szybko się rozprzestrzeniła.
Na uwagę zasługuje także wczesna ‘Malinowa Oberlandzka’. Jej skórka ma ładny, malinowy kolor, jest pokryta szarawym nalotem. Bardzo smaczny, zielonkawy i kruchy miąższ nadaje się zwłaszcza do zastosowania deserowego. ‘Malinowa Oberlandzka’ odmiana jabłoni nie zyskała zbyt dużej popularności, pewnie dlatego, że jej drzewka niechętnie rosną. Dwie wymienione wyżej nazwy to odmiany letnie, które zbiera się w sierpniu i na początku września.
Późne dawne odmiany jabłoni o czerwonych owocach
Wśród starych odmian można wymienić kilka drzewek późno rodzących czerwone owoce. Na uwagę zasługują zwłaszcza średniej wielkości jabłka ‘Elstar’. Są bardzo ładne i dlatego mogą mieć wysoką wartość handlową. Wyróżniają się dużym, czerwonym rumieńcem, który obejmuje prawie całą powierzchnię owocu. Są przy tym smaczne, a drzewa owocują obficie, ale co drugi rok, w październiku.
Tradycyjna odmiana stara, która jednak zaczęła pojawiać się także współcześnie i powoli odzyskuje popularność, to ‘Cortland’. Odmiana pochodzi z XIX wieku z USA i szybko zadomowiła się w Europie ze względu na dużą wytrzymałość na mróz i na choroby jabłoni. Obfity zbiór do połowy zabarwionych na czerwono jabłek daje co roku znaczny przychód, więc ‘Cortland’ był często traktowany jak odmiana towarowa. Ma smaczny, kruchy miąższ, niezwykle soczysty i aromatyczny.
W połowie października dojrzewają także dwie inne ciekawe odmiany: ‘Red Boskoop’ i ‘Welsa’. Ta druga była znacznie bardziej popularna w Polskich sadach. Szczyt jej popularności przypada na lata 50 ubiegłego stulecia. Jej największą zaletą jest odporność na choroby, zwłaszcza na mączniaki. Trudno powiedzieć, dlaczego się nie przyjęła, jeśli jednak chcesz spróbować jej średniej wielkości, czerwonych, powleczonych woskowym nalotem jabłek, warto poszperać w ofertach szkółek sadowniczych – na pewno coś się znajdzie.
Stare odmiany jabłoni: zielone owoce odmian jabłoni
Tradycyjna odmiana polska: ‘Kosztela’
‘Kosztela’ to jedna z najstarszych odmian jabłoni, które znane są w Polsce z nazwy. Jest to zresztą rodzima odmiana, która miała powstać w wilanowskich pałacach Jana III Sobieskiego pod okiem jego ogrodników. Te zielone, słodkie, letnie jabłuszka miały być przysmakiem królowej Marysieńki, a autorem ich nazwy miał być sam władca.
To jedno z najbardziej odpornych na mróz drzewek owocowych. Na dodatek ‘Kosztela’ jest dość odporna na choroby typowe dla jabłoni i daje zbiór ładnych, smacznych jabłek o słodkim i kruchym miąższu. Owoce są idealne do zjedzenia na surowo, ale sprawdzają się także w wypiekach. Obecnie można je spotkać w sadach amatorskich, bo na skalę handlową nikt już ich nie hoduje. Sadzonki można znaleźć w lepszych szkółkach i sklepach ogrodniczych. Bardzo rzadko ‘Kosztela’ jest prowadzona jak jabłoń kolumnowa. Sprawdź także ten artykuł na temat uprawy jabłoni Koszteli w ogrodzie.
Ciekawe stare odmiany jabłoni o zielonych owocach - opis odmian jabłoni
Nazwy tych odmian z pewnością są każdemu znane, bo jeszcze w latach 80-tych i 90-tych często się pojawiały w sadach towarowych i amatorskich. Obecnie także można spotkać te drzewka w przydomowych ogrodach. Dwie bardzo stare odmiany jabłoni, które cieszą się takim poważaniem to ‘Oliwka Żółta’ czyli popularna Papierówka i ‘Antonówka’.
Ta pierwsza odmiana wyróżnia się ze względu na twardy miąższ i niezwykły smak. Owocuje wczesną jesienią, na początku września. Daje zielone, czasami lekko przebarwione na żółto owoce o gładkiej skórce. Są one bardzo drobne, zwłaszcza w czasie, kiedy drzewo jest na szczycie swoich możliwości i bardzo obficie owocuje. Papierówka jest bardzo odporna na chłód. Jabłoń Antonówka to tradycyjna odmiana uważana za jedną z tych szlachetnych. Kwaskowaty miąższ jest idealny na przetwory, soki i kompoty, jednak wspaniale smakuje także zjadany po prostu z drzewa. Antonówka nadal dobrze się przedaje, jej sadzonki znajdziesz w ofertach lepszych szkółkach ogrodniczych.
Prawie całkiem zapomnianą odmianą jest ‘Ananas Bereżnicki’. To stara odmiana, która powstała w przedwojennej Polsce na ternie Wileńszczyzny. Jest bardzo odporna na mróz i parcha jabłoni, na dodatek daje smaczne owoce. Jak wszystkie dawne odmiany polskie, bardzo szybko się rozwija, ale tworzy ładną, kulistą koronę, więc wspaniale prezentuje się w sadach amatorskich.
Stare odmiany jabłoni – sadzonki i pielęgnacja
Tak naprawdę zasady uprawy drzewek owocowych starych odmian są w zasadzie takie same, jak tych nowych. Zmienia się tylko jedno – niektóre rodzaje jabłoni są bardziej odporne na część chorób grzybowych, inne mniej i należy do tego dostosować kalendarz oprysków fungicydami prewencyjnymi. Dawniej jabłonie uprawiano w prawie naturalnej koronie, jednak stare odmiany także możesz formować w koronę stożkowatą lub palmetę, by wygodniej było pielęgnować roślinę a owoce miały więcej dostępu do światła.
Zakup sadzonek starych odmian wciąż jest możliwy. Są one mało popularne, więc w standardowym markecie raczej ich nie znajdziesz. Jest jednak kilka szkółek i sklepów internetowych, które prowadzą sprzedaż sadzonek starych, szlachetnych odmian. Kupując w sieci, zawsze wybieraj drzewko balotowane, nie z nagim korzeniem. Będzie bardziej odporne na uszkodzenia i łatwiej przyjmie się w nowym miejscu.