Surmia

Surmia - opis, wymagania, sadzenie, uprawa, cięcie

Kwitnąca surmia, obsypana kiściami białych kwiatów, które przypominają storczyki, sprawia niesamowite wrażenie. Dekoracyjne są także ogromne liście i długie strąki. Niestety uprawa tego drzewa w naszym klimacie nie jest łatwa. Ma ono duże wymagania co do słońca, gleby i nie jest w pełni mrozodoprona. Wyjaśniamy jak spełnić wymagania uprawowe surmii, aby cieszyć się pięknym, rozłożystym, kwitnącym drzewem w ogrodzie.

Kwitnąca surmia (catalpa) jako ozdobne drzewo do dużych ogrodów

Surmia (catalpa) - występowanie i wygląd

Surmia, występująca także pod nazwą katalpa, stanowi nieduże drzewo liściaste, zrzucające liście na zimę. Rzadko występuje jako krzew. Na świecie występuje od 8 do 13 gatunków, które rosną w Chinach, Stanach Zjednoczonych i na Antylach. Charakterystyczną cechą surmii, sprawiającą że jest uprawiana jako drzewo ozdobne, są duże sercowate lub jajowate liście oraz okazałe kwiaty. Jej liście dochodzą nawet do 25 cm długości, zaś kwiatostany nawet do 50 cm. Ozdobą drzewa są takie długie strąki, które pozostają na roślinie całą zimę i stanowią niemałą ozdobę.

Drzewo to wspaniale prezentuje się w ogrodzie, szczególnie dużym, gdyż korona może osiągnąć średnicę 10 metrów. Gdy w kwietniu lub w maju pojawią się duże, sercowate liście, drzewo tworzy gęstą, rozłożystą koronę, która świetnie zacienia ogród stwarzając wspaniałe miejsce na kącik rekreacyjny. Pień drzewa jest cienki i dość niski, dlatego pokrój surmii kojarzy się z rzucającym cień parasolem. W naturze katalpa dorasta do 20 metrów wysokości, zaś w naszym klimacie do 10 metrów.

Surmia kwitnie od czerwca do sierpnia, zaś jej kwiaty w formie drobnych dzwonków zebrane są w okazałe wiechy. Kwiaty mają kolor biały lub kremowy i są nakrapiane fioletowymi plamkami. Przypominają kształtem storczyki, dlatego też drzewo tworzy wrażenie egzotyki w ogrodzie. Po przekwitnięciu tworzą się długie strąki, które zdobią drzewo całą zimę. Ponadto stanowią pożywienie dla ptaków. Surmia jest rośliną szybko rosnącą.

Jakie gatunki i odmiany surmii możemy uprawiać w Polsce

Katalpa jest rośliną egzotyczną, która nie do końca radzi sobie z polską zimą, dlatego też nie często spotykamy ją w ogrodach. Jednak jest to drzewo wybitnie dekoracyjne, które warto wybrać, szczególnie w cieplejszych regionach Polski. W Polsce można uprawiać 3 gatunki tego drzewa:

• katalpa zwyczajna,
• surmia bignoniowa, zwyczajna,
• surmia żółtokwiatowa.

Najbardziej popularna jest katalpa zwyczajna, bignoniowa, która z racji rozmiarów nadaje się do dużych ogrodów lub nasadzeń miejskich. Posiada najbardziej atrakcyjne kwiaty i piękne strąki, które pozostają na drzewie całą zimę. Gatunek ten naturalnie rośnie w USA.

Wyhodowano również ciekawe i atrakcyjne odmiany surmii zwyczajnej, które są bardziej mrozoodporne i mniejsze. Do mniejszych ogrodów nadaje się surmia kulista Nana. Jej korona jest prawie kulista o dużych, zaś dachówkowato ułożone liście tworzą ciekawy efekt wizualny. Odmiany Nana nie wytwarzają kwiatów. Na mrozy bardziej odporna jest odmiana kulista Aurea o pięknych, żółtych liściach. Korona odmian kulistych dochodzi do 5 metrów średnicy, podczas gdy odmiany zwyczajne mogą rozrosnąć się na 10 metrów.

Bardzo podobna do surmii zwyczajnej, jest surmia wielkokwiatowa, która jest większa i w Polsce dorasta nawet do 15 metrów wysokości. W naturze rośnie w Ameryce Północnej i tam dorasta do wysokości 30 metrów. Ma ona kwiaty podobne do surmii zwyczajnej, o silnym zapachu. Jej kwiaty wydzielają przyjemny, intensywny zapach, który odstrasza komary. Jej strąki są nieliczne. Gatunek ten jest bardziej odporny na niskie temperatury niż surmia zwyczajna.

Najmniej atrakcyjne kwiaty ma surmia żółtokwiatowa, która bardziej wykorzystywana jest do nasadzeń w parkach i zieleni miejskiej. Gatunek ten pochodzi z Chin i Tybetu. Jest ona bardziej odporna na mrozy i zanieczyszczenie środowiska. Toleruje suche gleby. Jednak również wymaga stanowiska osłoniętego od wiatru. Jej kwiaty są najmniejsze, w tonacji kremowej lub żółtawej. Również ona wytwarza liczne strąki, które utrzymują się na drzewie całą zimę.

W Polsce uprawiana jest również surmia pośrednia będąca mieszańcem. Jest dużym i okazałym drzewem. Jako mrozoodporna reklamowana jest odmiana surmi pośredniej, purpurea o pięknych, brązowo fioletowych liściach. Jesienią jej liście wracają do zielonego koloru.

Surmia jako drzewo ozdobne w ogrodzie - zastosowanie

Z uwagi na duże rozmiary katalpa polecana jest do dużych ogrodów. Kwitnąca surmia szczególnie pięknie wygląda jako soliter lub w szpalerach. Idealnie sprawdza się jako zacienienie do miejsca rekreacyjnego w ogrodzie, gdzie w cieniu drzewa można umieścić zestaw mebli wypoczynkowych. Surmia również dobrze wygląda w parkach i zieleni miejskiej. Doskonale wygląda w szpalerach i jako soliter.

Odmiany kuliste o okrągłej koronie złożonej z sercowatych, dachówkowato ułożonych liści wyglądają wspaniale w szpalerach lub posadzone przed posesją. Sprawdzą się w małych ogrodach, gdzie można stworzyć dekoracyjną grupę niewielkich drzew, sadząc w sąsiedztwie dekoracyjne krzewy o ciekawych kolorach.

Uprawa surmii - wymagania

Surmia nie ma wystarczającej mrozodoporności, dlatego też należy ją chronić przed niską temperaturą. Uprawa surmii wymaga zacisznego i osłoniętego od mroźnych wiatrów miejsca. Na zimę drzewo wymaga osłonięcia, szczególnie młode okazy, które są bardziej wrażliwe na przemarznięcie. Przed zimą należy drzewo zabezpieczyć przez okrycie specjalną włókniną lub matami słomianymi. Młode okazy okrywamy na zimę przez kilka lat dopóki nie nabiorą odporności na niskie temperatury. Wiosną możemy przyciąć przemarznięte gałązki, chociaż roślina ta generalnie nie wymaga przycinania.

Bardzo ważne jest ciepłe i słoneczne stanowisko, gdyż w cieniu drzewo nie zakwitnie. Nie będzie też rosła na ciężkiej, gliniastej i podmokłej glebie.

Surmia - charakterystyka uprawy:

• nie jest mrozoodporna,
• nie znosi suszy, ani nadmiernej wilgoci,
• nie znosi przesadzania,
• nie wymaga przycinania,
• odporna na choroby.

Wymagania uprawowe surmii:

• żyzna, lekka i przepuszczalna gleba,
• stanowisko słoneczne,
• umiarkowanie wilgotne podłoże,

Surmia lub katalpa jest okazałym drzewem o dużych liściach i pięknych, białych kwiatostanach. Jej uprawa w Polsce jest trudna z uwagi na niską mrozoodporność. Wymaga słonecznego, ciepłego i osłoniętego stanowiska i okrywania na zimę.

Surmia, katalpa, Catalpa jest drzewem z rodziny bignoniowatych, obejmującej rośliny tropikalne. Katalpa wywodzi się z Ameryki Północnej i z Azji. Chętnie uprawiana jest w przestrzeni publicznej i w prywatnych ogrodach ze względu na dekoracyjne duże liście, pachnące miododajne kwiaty i oryginalne owoce. Do popularnych gatunków zalicza się surmia Catalpa bignonioides – nazywana zwyczajną, surmia żółtokwiatowa Catalpa opata oraz surmia wielkokwiatowa Catalpa speciosa. Piękne drzewo szybko rośnie, osiągając docelowo wysokość 10-20 m i szerokość korony około 6-8 m. W niewielkich ogrodach sprawdzi się katalpa szczepiona, dorastająca do około 5 m wysokości. Surmia Catalpa znajduje zastosowanie jako efektowny soliter, wspaniale prezentujący się w różnych typach ogrodów.

Surmia zwyczajna – uprawa oraz atrakcyjne odmiany

Opis katalpy zwyczajnej

Catalpa bignonioides – surmia bignoniowa, surmia zwyczajna – tworzy wysokie drzewa o luźnej i szerokiej koronie, dorastające do 15-18 m wysokości oraz grubym i krótkim pniu. Uwagę zwracają soczyście zielone sercowate liście, osiągające 15 cm długości. Pod spodem są lekko owłosione, niekiedy mają dwie niewielkie klapy. Pojawiają się w połowie maja i wówczas surmia przypomina ogromny parasol.  Katalpa kwitnie w lipcu i w sierpniu. Żółtobiałe dzwonkowate kwiaty, nakrapiane na fioletowo, zebrane są w okazałe szerokie kwiatostany. Charakterystyczne długie owoce, przypominają wiszące strąki, o długości 30-40 cm. Wewnątrz znajdują się nasiona ze skrzydełkami. Strąki zdobią w ciekawy sposób roślinę, pozostając na drzewie do wiosny. Jesienią zielone liście przebarwiają się na ciepły żółty kolor. Na zimę opadają.

Katapla zwyczajna - wymagania uprawowe

Uprawa rośliny nie należy do skomplikowanych. Surmia preferuje ciepłe słoneczne stanowiska, osłonięte przed silnymi podmuchami wiatru, ze względu na kruchość gałęzi. Dobrze rośnie również w lekkim zacienieniu. Wymaga nasadzenia na podłożu lekkim, o żyznej, wilgotnej oraz przepuszczalnej glebie. Akceptuje odczyn pH gleby lekko zasadowy, obojętny i lekko kwaśny. Starannie wybierajmy miejsce nasadzenia, ponieważ dojrzałej rośliny nie można przesadzać. Dekoracyjne drzewo odporne jest na zanieczyszczenia powietrza. Surmia bignoniowa odporna jest także na choroby. Więcej uwagi wymaga katalpa szczepiona, podatna na choroby grzybowe.

Surmia i najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne

• Przycinanie pędów jest ważnym zabiegiem, który przeprowadzamy na wiosnę. Katalpa wytwarza liście w maju, więc dopiero wówczas możemy zorientować się, które pędy zostały uszkodzone. Drzewo dobrze znosi przycinanie, ale nie musimy wykonywać zabiegu regularnie, bowiem surmia bignoniowa ma naturalny efektowny pokrój.  Przycinanie stosujemy jedynie u młodych roślin, wspomagając w ten sposób wytworzenie kulistej korony. Niewłaściwie przeprowadzone cięcie, a także uszkodzenia rośliny zimą, mogą stać się przyczyną pojawienia się choroby, np. dolegliwości grzybowej, powodującej zamieranie pędów.
• Surmia jest mrozoodporna, jednak młode okazy musimy chronić przed niskimi temperaturami. Rośliny osłaniamy agrowłókniną lub słomianymi matami. Starsza katalpa nie wymaga osłon.
• W czasie upalnych letnich miesięcy drzewo należy obficie podlewać – jest wrażliwe na susze, więc musimy zatroszczyć się o utrzymanie stale wilgotnego podłoża.
• Możemy samodzielnie rozmnażać rośliny, wykorzystując nasiona i pobierając sadzonki. Popularna jest katalpa szczepiona. Najwygodniej i najszybciej uzyskamy dorodne okazy, korzystając z oferty dobrych sklepów ogrodniczych i gospodarstw szkółkarskich. Cena ukorzenionej sadzonki w doniczce, o wysokości 20-40 cm wynosi około 7 zł. Cena drzewka, o wysokości 350 cm, wynosi około 180 zł.
• Na wiosnę dobrze wpłynie na rozwój roślin nawożenie nawozami wolnodziałającymi, wieloskładnikowymi. Zasilanie rozpoczynamy od zaprawienia żyzną ziemią dołka, w którym zasadzimy sadzonkę. Nawożenie wybranymi środkami możemy zastosować po upływie około 3 lat, co korzystnie wpłynie na wzrost i kwitnienie katalpy.

Surmia bignoniowa – efektowne odmiany

Catalpa bignonioides ‘Aurea’ – drzewo wyróżnia się złocistym wybarwieniem okazałych sercowatych liści, które z czasem zmieniają kolor na żółtozielonkawy. W lipcu i w sierpniu katalpa kwitnie, wytwarzając ozdobne białe kwiaty. Fasolkowate strąki owoców pozostają na roślinie do wiosny, dekorując drzewo po opadnięciu listowia. Surmia bignoniowa ‘Aurea’ dorasta do 5m - 10 m wysokości. Uprawa drzewa udaje się na słonecznych i zacisznych stanowiskach. Roślina preferuje żyzną glebę. Przez pierwsze lata wzrostu katalpa wymaga osłony w czasie zimowych miesięcy, ponieważ młode okazy narażone są na przemarzanie. Cena 3-letniej rośliny, o wysokości 3,5 m wynosi 180 zł. Natomiast 2-letnia katalpa szczepiona, o wysokości 150 cm, kosztuje około 80 zł.

Surmia bignoniowa ‘Nana’ –odmiana zwraca uwagę szeroką kulistą koroną, o średnicy około 5 m. dekorację drzewa stanowią wyłącznie soczyste zielone liście, o sercowatym kształcie, o długości około 25 cm. Surmia bignoniowa ‘Nana’ nie wytwarza kwiatów. Najczęściej na rynku ogrodniczym dostępna jest katalpa na pniu. Uprawa drzewa sprawdza się na stanowisku słonecznym i lekko zacienionym, osłoniętym od wiatru. Katalpa na pniu wymaga żyznej ogrodowej gleby, dostatecznie wilgotnej i przepuszczalnej.  Młode surmie chronimy przed mrozami, osłaniając je agrowłókniną lub słomianymi matami. Drzewo osiąga docelowo 3 m – 5 m wysokości. Nadaje się do uprawy w mniejszych ogrodach. Surmia bignoniowa ‘Nana’ odstrasza komary, co, w letnich miesiącach, w czasie odpoczynku w sąsiedztwie efektownej rośliny, może okazać się jej dodatkową zaletą. Katalpa na pniu ‘Nana’ – o wysokości 180 cm – kosztuje około 85 zł. 3-letnia katalpa szczepiona podwójnie, na wysokości 2,2 m, kosztuje około 250-280 zł.

Catalpa bignonioides ‘Variegata’ – jest efektownym drzewem, o dużych zielonych sercowatych liściach, nakrapianych na kremowobiało, co sprawia spektakularne wrażenie. W lipcu i sierpniu surmia kwitnie, wytwarzając białe miododajne kwiaty, z żółto - czerwonymi plamami. Drzewo dorasta do 7 m wysokości. ‘Variegata’ preferuje słoneczne osłonięte stanowisko, o żyznej, dostatecznie wilgotnej glebie. roślina nadaje się do uprawy w przydomowych ogrodach. Za roślinę o wysokości 120 cm zapłacimy około 45 zł.

Katalpa – atrakcyjne gatunki

Surmia żółtokwiatowa Catalpa opata – wywodzi się z Chin. Drzewa tego gatunku  dorastają do 10 m wysokości. Ozdobne sercowate liście osiągają długość 25 cm. Wybarwione na zielono, spodnią część blaszki, wzdłuż nerwów, mają brązowo owłosioną. W luźne stożkowate kwiatostany ujęte są drobne żółte miododajne kwiaty. Długie owoce, o 30 cm długości, pozostają na roślinie po opadnięciu liści. Żółto kwiatowa katalpa jest mrozoodporna, wytrzymuje spadek temperatur do -30 stopni Celsjusza. Ochrony zimowej wymagają młode rośliny. Dobrze rośnie na słonecznych stanowiskach, o żyznej i umiarkowanie wilgotnej glebie. Drzewo odstrasza komary. Cena sadzonki o wysokości 30 cm – 70 cm wynosi około 7 zł.

Surmia wielkokwiatowa Catalpa speciosa – ojczyzną drzewa jest Ameryka Północna. Surmia wielkokwiatowa może osiągnąć 30 m wysokości. Duże kwiaty, o średnicy 5 cm, pojawiają się na przełomie czerwca i lipca. Wydzielają przyjemny zapach. Wybarwione na biało, z ciemnoczerwonymi plamkami, prezentują się niezwykle widowiskowo na tle sercowatych, 30-cm liści. W okresie jesienno-zimowym ozdobą katalpy są długie, 40-cm owoce, pozostające na gałęziach do wiosny. W polskich warunkach klimatycznych uprawa najlepiej udaje się w cieplejszych zachodnich rejonach kraju. Na rynku dostępne są nasiona Catalpa speciosa. Za 30 nasion zapłacimy 3,50 zł.

Surmia purpurowa Catalpaxerubescens ‘Purpurea’ – początkowo o pokroju stożkowym, stopniowo staje się zaokrąglona. Młode liście, o długości do 15 cm, wybarwione są na purpurowo. Z czasem zielenieją. Na spodniej części blaszki mają delikatne owłosienie. Jesienią drzewo urzeka przebarwionymi na zielonożółto liśćmi, które szybko opadają. W lipcu pojawiają się białe kwiaty, ujęte w długie wiechy. Do wiosny na drzewach utrzymują się owoce, w postaci okazałych strąków. Młode surmie mogą przemarzać, więc na zimę zaleca się okrywanie roślin. Cena 2-letniej rośliny o wysokości 150 cm, wynosi około 90 zł.