Szeflera

Szeflera - odmiany, opis, uprawa, przesadzanie, porady

Rodzaj szeflera (Schefflera) obejmuje rośliny z rodziny araliowatych. W naturze występuje na obszarach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, gdzie może dorastać do 50 m wysokości. Na kontynencie europejskim kwitnienie rośliny jest bardzo rzadkie. W Polsce stała się pożądaną rośliną pokojową już w XVIII wieku, za sprawą botanika, Jacoba Christiana Schefflera, działającego w Gdańsku. Doniczkowa szeflera tworzy dekoracyjne, dłoniasto złożone liście. Osiąga około 2 m wysokości, przez cały okres rozwoju zachowując oryginalny pokrój. Przeczytaj, jak wygląda uprawa i pielęgnacja urodziwej szeflery.

Doniczkowa Szeflera – opis dekoracyjnych roślin

Szeflera w mieszkaniu rośnie wolno, osiągając dopiero po kilku latach około 2 - 3 m wysokości. Warunki, panujące w domu, nie sprzyjają tworzeniu kwiatów, ale roślina zachowuje przez cały okres rozwoju atrakcyjny pokrój, co zawdzięcza dłoniasto złożonym, długoogonkowym liściom. Uprawa szeflery nie jest trudna. Większe okazy najpiękniej prezentują się samotnie, na większej przestrzeni. Rośliny nadają się także na bonsai, nawet dla początkujących hobbystów. Szeflera zawiera sok, drażniący skórę, dlatego należy zachować szczególną ostrożność, w czasie prac pielęgnacyjnych.

• Szeflera drzewkowata (Schefflera arboricola) – jest gatunkiem szeflery, najczęściej wybieranym do uprawy w domu. Dorasta do około 2 m wysokości, a dzięki dość zwartemu pokrojowi, zajmuje niewiele miejsca. Okazałe błyszczące i ciemnozielone liście tworzone są na ogonkach, osiągających do 20 cm długości. Na jednym ogonku może wyrastać od 7 do 9 pojedynczych półokrągłych listków, niczym płatki efektownych zielonych kwiatów. Doniczkowa roślina w warunkach domowych nie kwitnie. W naturze tworzone są wiechowate kwiatostany, złożone z niewielkich baldachów. Hermafrodyczny kwiat wybarwiony jest  na żółto lub zielonkawo. Latem pojawiają się pomarańczowe jagody, z czasem zmieniające kolor na fioletowoczerwony. Owoce utrzymują się przez całą jesień. Cała roślina jest trująca.
• Szeflera ostrolistna, szeflera parasolowata (Schefflera actinophylla) –  dziko rosnące zimozielone drzewa, o wielu pniach, osiągają ponad 16 m wysokości. Rozłożyste, dłoniasto złożone liście, o średnicy 60 cm, złożone są z długich 30-cm listków, o soczyście zielonym kolorze. Na wierzchołkach  drzew tworzone są szkarłatnoczerwone kwiaty, osadzone na długich kwiatostanach, wznoszących się promieniście ponad liśćmi. Roślina tworzy około 1000 miododajnych kwiatów. Ciemnoczerwone owoce szeflery chętnie zjadane są przez ptaki, nietoperze oraz inne zwierzęta. Jadalną częścią rośliny są także ostro zakończone liście. Kora  Schefflera actinophylla ma właściwości lecznicze. Doniczkowa Szeflera nie kwitnie. Jest okazałym dekoracyjnym drzewkiem, dorastającym do 3 m wysokości oraz około 1,5 m szerokości. 
• Szeflera najwytworniejsza (Schefflera elegantissima) – bywa nazywana dizygoteką najwytworniejszą lub fałszywą aralią. Roślina wywodzi się z Nowej Kaledonii. W sprzyjającym środowisku jest wiecznie zielonym drzewem lub krzewem,  dorastającym do 7 m wysokości. Swoją nazwę szeflera zawdzięcza oryginalnym pierzastym wąskim liściom, dłoniasto złożonym, o ciemnozielonym wybarwieniu, z bordowymi nerwami. Kwitnienie doniczkowej rośliny należy do rzadkości - podobnie jak u pozostałych gatunków, uprawianych w domu. Szeflera dorasta do 2 m wysokości. 

Najlepsze warunki dla domowej szeflery – jak podlewać i pielęgnować egzotyczną roślinę?

Szeflery, ze względu na swój pokrój, najpiękniej prezentują się w pojedynkę, w roli solitera, zdobiącego większe wnętrza. Odpowiednie stanowisko dla rośliny to jasne miejsce, o rozproszonym oświetleniu lub miejsce lekko zacienione. Wymagania uprawowe dotyczą głównie temperatury otoczenia. Domowy kwiat dobrze rośnie w temperaturze 17 – 21 stopni Celsjusza. Zbyt niska temperatura jest powodem utraty liści, natomiast zimą, w zbyt gorących  i suchych wnętrzach, szeflera traci swój ładny pokrój i narażona jest na atak szkodników.

Rośliny rosną w umiarkowanie wilgotnym podłożu próchniczo- gliniastym, o lekko kwaśnym odczynie gleby (pH 6), z warstwą drenażową na dnie donicy.  Zaleganie wody przy korzeniach skutkuje zrzuceniem liści. Jak podlewać szeflerę? Od czerwca do końca sierpnia roślinę obficie podlewamy, dostarczając większej ilości wody, gdy przeschnie górna warstwa ziemi. Korzystne jest podlewanie deszczówką lub odstaną miękką wodą. Warto zadbać o nawilżenie rośliny i jej otoczenia, poprzez zraszanie liści oraz ustawianie doniczki w pojemniku, wypełnionym żwirem i zalegającą pod nim warstwą wody. W czasie sezonu wegetacyjnego szaflerę zasilamy raz w tygodniu płynnymi nawozami, połową zalecanej na opakowaniu dawki. Pielęgnacja dekoracyjnych liści polega na ich delikatnym odkurzeniu i przemyciu miękką wodą. Nabłyszczenie blaszki liściowej doda roślinie uroku i utrudni osadzanie się kurzu.

Przesadzanie młodych roślin należy przeprowadzać co roku, umieszczając je w doniczce ze świeżą ziemią, z warstwą drenażową na dnie. Doniczki z roślinami ustawiamy w zacienionym miejscu. Gdy szeflera osiągnie około 60 cm, przesadzanie nie będzie konieczne – wystarczy na wiosnę, co 2 -3 lata wymieniać górną warstwę ziemi, uzupełniając doniczki świeżym podłożem. Przycinanie wierzchołka głównego pędu wpłynie na rozkrzewianie się drzewka. Przycinanie pędu wykonujemy na wiosnę, kiedy można zasadzić pobraną sadzonkę. W jej ukorzenieniu pomoże ukorzeniacz – szeflera należy do roślin, które trudno rozmnażają się wegetatywnie. Bardzo dobrze udaje się  uprawa   hydroponiczna.

Szeflerę wyróżniają wyjątkowe właściwości. Rośliny dobrze znoszą niekorzystne dla większości roślin warunki – dym tytoniowy, wyziewy gazu lub przeciągi. Dekoracyjne drzewka bezproblemowo rosną na klatkach schodowych, ożywiają biura i zdobią restauracje oraz hotelowe i teatralne hole. Warto ustawić pojemniki z szeflerą w sypialni – doniczkowy kwiat ma proste wymagania uprawowe i pochłania szkodliwe toksyczne substancje. Zraszanie liści  zapewni otoczeniu optymalną zdrową wilgotność powietrza, konieczną do swobodnego oddychania i regeneracji organizmu podczas snu. 

Najciekawsze odmiany szeflery – przykłady roślin doniczkowych o pięknych liściach

Najpopularniejszą szeflerą doniczkową jest Schefflera arboricola – szeflera drzewkowata. Liczne kultywary gatunku wyróżniają się efektownymi przebarwieniami liści oraz szerokim lub węższym pokrojem. Do szczególnie urodziwych roślin należą:

• Szeflera drzewkowata ‘Trinette’ – jest rozłożystą odmianą, o efektownych żółto - zielonych, dłoniasto złożonych  liściach. Roślina szybko przyrasta. Jest polecana do uprawy w większych pomieszczeniach, na eksponowanym stanowisku.
• Szeflera drzewkowata ‘Janine’ – jest odmianą karłową, dorastającą do około 50 cm wysokości. Dekoracyjna roślina, o gęstym i wyprostowanym pokroju, tworzy liście o pstrym, żółto –zielonym wybarwieniu.
• Szeflera drzewkowata ‘Gold Capella’ – jest oryginalnym drzewkiem, o splątanych łodygach i okazałej kępie żółto – zielonych liści. Roślina nie będzie się bardzo rozrastać, więc nadaje się do uprawy nawet w niewielkich pomieszczeniach. Niewiele miejsca potrzebuje także piękna odmiana ‘Gerda’, zwracająca uwagę kępiastym pokrojem i dekoracyjnymi dwukolorowymi liśćmi –soczyście zielone liście rozjaśniają złociście żółte przebarwienia.
• Szeflera drzewkowata ‘Variegata’ – to odmiana o ciemnozielonych okazałych liściach, z jasnokremowymi przebarwieniami.

Godne polecenia są również odmiany Schefflera actinophylla –szeflery ostrolistnej orazSchefflera elegantissima – szeflery najwytworniejszej, np:

• Szeflera ostrolistna ‘Golden Amate’ – jak większość gatunków Schefflera roślina nie sprawia problemów uprawowych. Odmiana urzeka wspaniałymi okazałymi błyszczącymi liśćmi, o intensywnej cytrynowej barwie.
• Szeflera najwytworniejsza ‘Bianca’ – to roślina o krzaczastym pokroju. Pierzaste ząbkowane liście wybarwione są na ciemnozielony kolor, z białym obrzeżeniem.
• Szeflera najwytworniejsza ‘Castor’ – jest rośliną, tworzącą gęste ulistnienie. Odmiana może osiągnąć wysokość około 2 m. Charakteryzuje się zwartym pokrojem i ciemnozielonym kolorem pierzastych liści, które, w odróżnieniu od typowego gatunku, są wyraźnie szersze.

Szeflera znana inaczej jako schefflera arboricola lub szeflera drzewkowata to kwiat, który dość łatwo się uprawia – znosi on bowiem zarówno zadymienie, jak i przeciągi czy słabe światło. Jak wygląda uprawa, przesadzanie i pielęgnacja, jeśli chodzi o kwiat szeflera?

Szeflera drzewkowata

Szeflera – kwiaty doniczkowe

Roślina posiada ciemnozielone, bardzo błyszczące i dłoniasto rozłożone liście, osiągające nawet 20 cm długości. Wysokość rośliny to ok. 1,5 metra. Kwiat szeflera polecany jest w szczególności do sypialni, gdyż pochłania wszelkie zanieczyszczenia z powietrza – również te chemiczne. Różne odmiany tych roślin doniczkowych posiadają tak ciekawe ulistnienie, że szeflera często wykorzystywana jest do przycinania na drzewko bonsai. Pielęgnacja szeflery to głównie podlewanie i dobra temperatura powietrza. Trzeba jednak dodać, że szeflera trująca jest dla… zwierząt.

Pielęgnacja szeflery i jej uprawa

Szeflera najlepiej odnajduje się w stanowiskach jasnych bądź półcienistych. Z kolei latem lepiej jest osłaniać ją przed promieniami UV – powodują one żółknięcie liści, a ogonki liściowe stają się krótsze. Jakie jest najrozsądniejsze rozwiązanie? Trzymaj kwiat szeflera w domu na okres ochłodzenia, a latem niech uprawa rośliny odbywa się na zewnątrz – o ile masz ogródek przed domem. Mimo wszystko, warto ustawiać te kwiaty doniczkowe w miejscu osłoniętym od wiatru.

Szeflera drzewkowata dobrze zniesie krótkotrwały chłód (taki do 10 st. C), jednak nie można narażać jej na wychłodzenie przez dłuższy czas – wówczas szeflera gubi liście! Oczywiście, nie może być też dla roślin doniczkowych za gorąco – schefflera arboricola może nadmiernie wydłużyć pędy i stracić krzaczasty pokrój. Dlatego najlepsza dla nich temperatura wynosi między 18 a 25 st. C.

Kwiat szeflera a podlewanie

Jak każdy kwiat, szeflera wymaga regularnego podlewania – podłoże musi być wilgotne cały czas. Nie można jednak przedobrzyć, bo roślina jest na to wrażliwa. Twoje kwiaty doniczkowe stoją blisko kaloryfera? Postaraj się więc o zraszanie liści miękką wodą – chociaż od czasu do czasu. Jeżeli chodzi o samo podlewanie, śmiało rób to 2-3 razy w tygodniu. Zimą z kolei ogranicz nawadnianie gleby do 1 razu w tygodniu. Pamiętaj, że szeflera drzewkowata nie toleruje stojącej wody – ale przesuszenia również nie!

Jeżeli zbagatelizujesz poprawne podlewanie rośliny i ją przesuszysz, może wystąpić zżółknięcie i opadanie liści. Z kolei nadmierne nawadnianie doprowadzi do gnicia korzenia i podstawy łodygi. Liście staną się matowe w zaledwie kilka dni! Unikaj tego, by kwiat szeflera zawsze prezentował się znakomicie. Sprawdź także ten artykuł o najlepszych kwiatach pokojowych do domu.

Szeflera - przesadzanie i nawożenie

Jeżeli chodzi o przesadzanie młodych roślin, najlepiej rób to co roku. Starsze okazy możesz przesadzać nawet co 3 lata – oczywiście zawsze do większych doniczek niż obecne. Kiedy zauważysz, że korzenie zaczynają wydostawać się przez doniczkowe otwory, warto jest zabrać się za przesadzanie.

Przeniesienie dużych egzemplarzy do nowej doniczki sprawia problem? Możesz zatem co roku zmienić im warstwę podłoża tylko z wierzchu – najlepiej od marca do maja. W tym celu zbierz ok. 2,5 cm warstwy ziemi i zastąp ją świeżą. Ugnieć delikatnie ziemię wokół pnia pamiętając, żeby korzenie znajdowały się pod jej płaszczyzną.

W okresie wegetacji ważne jest nawożenie roślin doniczkowych nawozami wieloskładnikowymi. Mogą to także być nawozy długo działające, które dodaje się na wiosnę jednorazowo do gleby. Jeżeli podlewanie szeflera odbywa się w okresie wiosenno-letnim, nawożenie rośliny musi odbywać się co 14 dni. Pamiętaj, że niedostateczna ilość składników odżywczych dla kwiatów powoduje ich blaknięcie! Jeżeli zauważysz takie objawy, koniecznie zwiększ dawkę nawozu i zastosuj jakiś kompleksowy rodzaj, wzbogacony o wartościowe mikroelementy (np. Yara Mila, ok. 100zł).

Liście roślin doniczkowych, przycinanie oraz pielęgnacja szeflery

Liście rośliny muszą być stale oczyszczane z kurzu, bo ogranicza on dostęp do światła. Każdy liść należy więc przecierać ściereczką zwilżoną w wodzie. Najlepiej jest trzymać je od spodu tak, by przypadkiem ich nie złamać. Dodatkowo użyj raz na dwa miesiące środka nabłyszczającego – kurz nie będzie się tak mocno osadzał, nadając liściom elegancki wygląd.

Warto też stosować przycinanie, jeżeli szeflera ma być bardziej rozgałęziona i zyskać bujny wygląd. Przycinanie powinno odbywać się raz w roku (wiosną bądź latem), poprzez cięcie wierzchołków pędów głównych. Kwiat wygląda najlepiej, kiedy przycinanie rozpoczyna się od pędów jak najmłodszych roślin – wówczas roślina prezentuje się najkorzystniej!

Schefflera arboricola

Szeflera i jej rozmnażanie

Kwiat szeflera możesz rozmnażać aż na dwa sposoby.

a) rozmnażanie szeflery z sadzonek wierzchołkowych – oznacza to, że trzeba odcinać wierzchołkowe części młodych pędów, umieścić je w wilgotnym podłożu i owinąć sadzonki folią (razem z doniczką). Po ok. 6 tygodniach sadzonki ukorzenią się w glebie i należy wtedy zdjąć folię.

b) rozmnażanie szeflery okładami powietrznymi – dłuższa metoda, jednak równie skuteczna. Zdejmujesz kawałek kory z młodego pędu, okładasz to miejsce wilgotną ziemią torfową lub mchem i owijasz folią aluminiową – zabezpieczając ją przed zsunięciem się. W miejscu „zranienia” po kilku miesiącach wytworzą się korzenie. Pęd, z którego pozyskać chcesz sadzonkę, trzeba odciąć od matecznej rośliny oraz przesadzić do osobnej donicy.

Choroby szeflery

Najczęściej wywoływane są przez złe podlewanie lub zbyt ciemne pomieszczenie – wówczas nawet najlepsza uprawa nie pomoże. Szeflera doniczkowa może zostać także zaatakowana przez przędziorki, gdy wilgotność powietrza będzie zbyt niska.

Najpopularniejsze choroby szeflery są… bakteryjne. Objawiają się one plamami na liściach. Bakterie Pseudomonas cichorii potrafią zmienić kolor liści na czarny – wówczas szeflera gubi liście. Jeżeli zatem zobaczysz jakiekolwiek objawy choroby szeflery, koniecznie zaopatrz się w preparat Miedzian 50 WP producenta Target (ok. 15 zł). Częste choroby pojawiają się jednak nie tylko przez bakterie, ale też grzyby – w szczególności alternariozę. Gdy pojawia się na liściach, robią się na nich wodniste i okrągłe, bardzo ciemne plamy z żółtą obwódką. Żeby choroba szeflery nie rozwinęła się, nie można moczyć dolnych liści przy podlewaniu!

Kwiat szeflera mogą również atakować szkodniki. Uprawa tej rośliny w połączeniu z suchym powietrzem i wysoką temperaturą to pożywka dla wspomnianych wcześniej przędziorków, szczególnie chmielowców. Należy więc przemywać liście wacikiem nasączonym płynem do naczyń bądź wodą z mydłem. Ważne jest też wówczas zwiększenie wilgotności powietrza, np. poprzez zraszanie liści wodą. Wówczas znacznie zminimalizujemy ryzyko jakiejkolwiek choroby szeflery.

Szeflera gubi liście - jaki jest tego powód?

Szeflera drzewkowata a nadmierne podlewanie

Zalane wodą korzenie nie mogą jej pobierać, a więc liście więdną. Szeflera nie może również pobrać składników mineralnych, stąd masowe opadanie liści. Trzeba więc uważać z podlewaniem, a w razie problemów przesuszyć podłoże i usunąć obumarłe gałązki. Pomóc może też przesadzanie do nowej doniczki – o ile kwiat nie jest zbyt duży. Pamiętaj o otworach w doniczce, które odprowadzają nadmiar wody!

Rośliny doniczkowe a przeciąg i niska temperatura

Opadanie liści to również „zasługa” przeciągu i niskiej temperatury. Nie można więc ustawiać kwiatów naprzeciw często otwieranego okna, zwłaszcza podczas chłodu. Temperatura poniżej 12 st. C – gdy jest stale utrzymywana – może sprawiać, że szeflera gubi liście.

Szeflera drzewkowata a suche powietrze i ciasna doniczka

Odsuń roślinę od kaloryfera, szczególnie zimą. Opadanie liści może pojawić się właśnie przez to! Pamiętaj o stałym zraszaniu liści. Jeżeli z kolei korzenie chcą przedostać się górą albo dołem oznacza to, że szeflera musi zostać umieszczona w większej donicy – inaczej będzie gubić liście.

Szeflera trująca dla zwierząt!

Domowe pupile czasami lubią podgryzać kwiaty doniczkowe. Uważaj jednak, kiedy w domu masz kwiat schefflera arboricola – szeflera trująca jest bowiem dla zwierząt. Zawarte w niej związki chemiczne mogą podrażnić pyszczek, gardło lub żołądek zwierzaka! Drzewkowata schefflera jako rśliny doniczkowe to mimo wszystko wybór wart rozważenia.