Tamaryszek

Tamaryszek - opis, zdjęcia, uprawa, przycinanie, rozmnażanie

Tamaryszek to malowniczy krzew o dekoracyjnym i ażurowym pokroju. Ma urocze pierzaste kwiaty o różowym kolorze, które pojawiają się z końcem maja.  Ogrodnicy cenią go za wygląd jak i miodowy zapach. To roślina ciekawa, niezwykle odporna na warunki i dość prosta w uprawie. Najczęściej spotkany w ogrodach i parkach miejskich. Może mieć formę krzewu lub małego drzewka.

Tamaryszek – charakterystyka, opis

Tamaryszek to uroczy krzew liściasty o luźnej, ażurowej formie. Może osiągnąć maksymalnie do 3-4 metrów wysokości i 1,5 metra szerokości. Liście tamaryszka są malutkie i przypominają miękkie igły. Jego dekoracyjność zawdzięczamy drobniutkim i różowym kwiatostanom zebranym w kłosy wielkości do 5 cm.

Cieszą nasze oczy zależnie od odmiany w okresie od maja do sierpnia. Rosną bardzo gęsto na pędach tegorocznych lub dwuletnich. Czasem ma się wrażenie, że pokrywają bardzo szczelnie całe pędy.  Kołyszą się romantycznie na wietrze. Kwitnący tamaryszek przypomina roślinę niczym z magicznej krainy. Do tego są miododajne i przyciągają liczne pszczoły. 

Tamaryszek pochodzi z terenów Europy Południowej, Afryki Północnej. Znane jest blisko 50 gatunków tamaryszka, przy czym w Polsce uprawiane są trzy. Niektóre zakwitają wiosną inne dopiero latem.

Najlepsze stanowisko dla tamaryszka to słoneczne lub półcieniste miejsce, osłonięte od wiatru. Posadzony w cieniu, może wcale nie zakwitnąć. Wymagania co do gleby nie są wielkie. Urośnie niemal wszędzie. Preferuje jednak umiarkowanie wilgotną ziemię, przepuszczalną, luźną. Urośnie nawet na piasku. Rozwija dość głęboki system korzeniowy, stąd wykazuje odporność na okresy suszy. Ponadto także na zanieczyszczenia gleby. Planując stanowisko dla tamaryszek warto pamiętać, że jest to  krzewy z tendencję do pokładania się.

Tamaryszki są odporne na spadki temperatura do około -20 stopni Celsjusza. Dzięki temu mogą zimować w gruncie. Jeśli jakieś pędy przemarzną to po obcięciu ich maksymalnie wiosną odżyją. Uprawa tamaryszka nie jest trudna.

Odmiany tamaryszka

• Tamaryszek francuski (Tamarix gallica) to delikatny krzew o różowych kwiatach zebranych w gęste kłosy co czyni go bardzo dekoracyjnym. Dorasta do 3 metrów wysokości. Pędy tej odmiany są cienkie, proste, zimą brązowe, liście zielone o kształcie lancetowatym. Jego kwitnie przypada od czerwca do sierpnia. Mrozoodporność spora.
• Tamaryszek drobnokwiatowy (Tamaris tetranda), to najpopularniejsza z odmian. Nazywany inaczej czteropręcikowym. Jest większy od francuskiego, bo dorasta do 4 metrów wysokości. Kwietnie od maja do lipca. Ma ciemnobrązowe pędy, które zimą czarnieją. Liście zielone. Delikatne różowe kwiatostany rosną co ciekawe na dwuletnich pędach. Jest wytrzymały na mrozy.
  
• Tamaryszek pięciopręcikowy (Tamarix ramosissima), inaczej rozgałęziony, to według znawców najpiękniejsza odmiana. Dorasta do 3 metrów. Charakteryzuje się  jednak mniejszą wytrzymałością na mrozy.  Do tego kwietnie później niż inne odmiany, bo późnym latem (lipiec- październik). Liście wyglądają inaczej niż u odmian powyżej, ponieważ maja szaro-zielone kolor. Kwiaty tej odmiany pojawiają się dopiero w lipcu i są obecne do końca sierpnia. Tamaryszka pięciopręcikowego można spotkać w ciekawej odmianie o nazwie 'Rubra'. Jej kwiaty mają znacznie ciemniejsza barwę niż pozostałe tamaryszki.

Pielęgnacja i cięcie tamaryszka

Szczególnej pielęgnacji wymagają młode okazy. Do momentu rozwiniętego systemu korzeniowego potrzebują uzupełniania niedostatków wody. Starsze okazy nie znoszą przesadzania ze względu na rozbudowane korzenie, które można uszkodzić.

Tamaryszek lubi cięcie pielęgnacyjne. Odwdzięcza się bujniejszym kwitnieniem. Robi się to także, aby zachować zwartą formę.  Należy pamiętać, że czas tego zabiegu jest zależy od odmiany.

Cięcie krzewu wykonujemy co roku:

• Tamaryszek drobnokwiatowy, który kwitnie wiosną przycina się po kwitnieniu. Przekwitłe pędy skraca się o około 30% długości,
• Tamaryszek pięciopręcikowy i francuski, który kwietnie latem,  przycina się wczesną wiosną (marzec-kwiecień). Pędy przycina się wówczas o 2/3 długości.

Jeśli pojawią się wybujale pędy to także należy je skracać. Gdy  zapomnimy to może zdążyć się tak, ze ulewne, letnie deszcze będą przyginąc je do ziemi.  Część pędów, od wewnątrz utraci dostęp do słońca i może zamierać.

Nawożenie tamaryszka nie jest konieczne. Ale dla chętnych przeprowadza się je kompostem, biohumusem czy nawozem potasowo-magnezowym.  Nawóz można zastosować w marcu lub wrześniu. 

Jak sadzić tamaryszek?

Sadzonki tamaryszka sadzi się w dwóch okresach od marca do kwietnia lub od sierpnia do listopada. Okresy te są uzależnione od wilgotności gleby, ponieważ młode okazy są wrażliwe na niedostatki wody. Pozwoli to dostarczyć sadzonce minimum wody jeśli zapomnimy o regularnym podlewaniu. Przed umieszczeniem rośliny w ziemi najlepiej jest zanurzyć ją w wodzie na kilka chwil.

Dołek dla tamaryszka powinien być na tyle duży, by zmieściła się cala bryła korzeniowa. Wokół pnia tamaryszka można uformować nieckę z ziemi, aby zatrzymywała więcej wody. Można tez zainwestować w odrobine ściółki z kory drzew iglastych i obsypać nią obszar wokół pnia. Ten zabieg również  zabezpieczy przed utratą wody.

Tamaryszek w formie małego drzewa

Tamaryszek to wyjątkowo piękny krzew  ale też można go spotkać w formie niewielkiego drzewa. Będzie to drzewo o zwisających pędach pokrytych puszystymi różowymi kwiatami.  Taki okaz warto posadzić w pojedynkę w miejscu, gdzie będzie można go podziwiać.

W celu formowania drzewka wybieramy jeden,  najgrubszy i prosty pęd – pień.  Przycinamy na wysokość 1,5 metra. Resztę obciąć tuż przy ziemi. Przycięty na 1,5 m pęd będzie wypuszczać  gałązki na boki. Gdy odrosną na tyle to będą zwisać niczym płacząca wierzba. Takie pędy przycinamy kilka razy w sezonie, by uformować koronę. Średnio co dwa lata taką „koronę” tuż po kwitnieniu obcinamy przy samym pniu. To pozwoli osiągnąć co roku piękną formę.

Gotowe sadzonki w donicy, w formie drzewka można również z powodzeniem zakupić w profesjonalnych centrach ogrodniczych. 

Zastosowanie tamaryszka

Tamaryszek ze względu na swoje małe wymagania glebowe może być sadzony niemal wszędzie. Nawet w skrajnych warunkach np. na terenach nadmorskich, gdzie gleba jest piaszczysta i sucha. Spotyka się je do umacniania wydm lub słonecznych zboczy.

Jednak ze względu na gabaryty najczęściej sadzi się go w parkach i w dużych ogrodach. Można z niego tworzyć płożące się, szerokie żywopłoty. Wykorzystywane do zadrzewień przydrożnych, gdzie gleba jest zanieczyszczona. Wtedy sadzi się je w rządzie co kilka metrów.  Tamaryszki poradzą sobie także  na terenach poprzemysłowych lub rekultywacyjnych.

Odmiany tamaryszka, która kwitnie latem sprawdzi się na rabaty wrzosowiskowe oraz stepowe. Najpiękniej będą się komponować na tle ciemnozielonych lub srebrzystoszarych roślin.

Jakie rośliny posadzić obok tamaryszka?

Najlepszym wyborem będą rośliny o równie subtelnym wyglądzie jak tamaryszek. Można je dobierać według podobnej pory kwitnienia. Jak okazów kwitnących wiosną krzewy np. budleja dawida, barbula kladońska i rośliny kwitnące wiosną, a dla tych latem analogicznie rośliny kwitnące latem. Tamaryszek na pniu pięknie będzie się komponował z bylinami okrywowymi.

Rozmnażanie tamaryszka

Krzew ten rozmnaża się poprzez sadzonki pędowe. Robi się to wczesną wiosną. Pędy jakie wybiera się na sadzonki koniecznie powinny być zdrewniałe. Tamaryszek ma wyjątkowo szybkie zdolności regeneracyjne.  Muszą mieć około 20-25 cm. Takie pędy umieszczamy w donicy z ziemią zmieszaną z piaskiem. Miejsce dla takich sadzonek winno być ciepłe. Tamaryszek to bogato kwitnący krzew o niskich wymaganiach. Gdy się ukorzeni w pierwszy roku w ziemi to niemal  nie wymaga pracy z naszej strony.

Tamaryszki to jedne z najpiękniejszych krzewów na świecie. Ich cały urok zawiera się w gęstych kwiatostanach, które szczelnie oblepiają gałęzie. Niewątpliwą zaletą wszystkich gatunków tej rośliny jest łatwa uprawa i bardzo duża wytrzymałość na niesprzyjające warunki uprawy. Dzięki temu nawet w suchym i wyjałowionym miejscu można stworzyć uroczy, różowy zakątek.

Tamaryszki – pochodzenie i morfologia

Uprawiane jako krzewy ozdobne tamaryszki swoją popularność zawdzięczają ogromnej dekoracyjności. W czasie kwitnienia, z odległości, wygląda jak różowa smuga lub mgła, a to głównie za sprawą ogromu drobniutkich różowych kwiatów, które składają się w niewielkie, wiechowate kwiatostany o długości około 2 centymetrów. Wiechowate kwiatostany pojawiają się wyłącznie na zeszłorocznych pędach, a po przekwitnięciu najczęściej pozostają na pędach (za wyjątkiem tamaryszka pięciopręcikowego, który zrzuca płatki jak tylko skończy się kwitnienie).

Pod ciężarem kwiatów, drobne, wiotkie gałązki mają tendencję do lekkiego zwieszania się. Znajdują się na nich także drobne, igiełkowate lub łuskowate listki, które na jesień brązowieją lub żółkną, a na zimę opadają. Roślina przyjmuje formę luźnego krzewu lub niewielkiego drzewka. Jej wysokość, podobnie jak uformowanie korony, to cecha gatunkowa, jednak zazwyczaj dorosła roślina osiąga od 2 do 4 m wysokości.

Tamaryszek występuje naturalnie na suchych i ciepłych glebach w różnych częściach Europy, Afryki i Azji. Lubi stepy, wydmy i półpustynie, a tamaryszek francuski bardzo często można ujrzeć na riwierze, gdzie porasta skalne brzegi. W naszym klimacie można go uprawiać w ogrodzie przez wiele lat, bez obaw, że nie przetrzyma zimy – nie wykazuje tendencji do przemarzania. Zadziwiająca jest także jego odporność na choroby, na tle której inne krzewy ozdobne wypadają po prostu kiepsko.

Tamaryszek drobnokwiatowy, tamaryszek pięciopręcikowy i tamaryszek francuski – różnice i rozpoznawanie

Tamaryszek drobnokwiatowy (Tamarix parviflora) spośród swoich krewniaków z rodziny tamaryszkowatych wyróżnia się przede wszystkim wysokością – może mierzyć nawet 4 metry, jednak w naszych warunkach rzadko przekracza 2 metry. Podobną szerokość osiąga także jego korona, która przyjmuje rzadko spotykaną ażurową formę, charakteryzuje się igiełkowatymi, bardzo drobnymi listkami. Jest to gatunek najczęściej uprawiany w Polsce, jego pięknymi kwiatami możemy cieszyć się najwcześniej, bo na przełomie kwietnia i maja.

Jeżeli chodzi o okres kwitnienia, następy w kolei jest najrzadziej spotykany tamaryszek francuski (Tamarix gallica). Jego cechą wyróżniającą jest nieco bardziej zwięzła korona, która ma około 1,5 metra szerokości u dorosłego osobnika. Sam krzew dorasta do około 3 metrów długości i odpowiednio przycinany, przyjmuje formę małego drzewka. Ma lancetowate listki, nieco większe niż jego krewniak, tamaryszek drobnokwiatowy.

Stosunkowo dużą popularnością cieszy się w Polsce tamaryszek pięciopręcikowy (Tamarix ramosissima), a to głównie ze względu na późniejszą porę kwitnienia. Jego kwiaty utrzymują się od lipca do września, więc wtedy, gdy inne popularne krzewy ozdobne zaczynają przygotowywać się na jesień. Niektóre odmiany charakteryzują się ciemnoróżowym kolorem, przez są bardziej wyraziste. Osiąga około 2-3 metrów długości, ma luźny, nieco strzelisty pokrój.

Uprawa i rozmnażanie tamaryszków

To jeden z niewielu krzewów ozdobnych o tak niewielkich wymaganiach w uprawie. Nie ma szczególnych preferencji co do rodzaju podłoża, nie straszne mu zasolone gleby, nadmierne przesuszenie ani mrozy. Uprawa i pielęgnacja tamaryszków nie powinna sprawiać problemów nawet początkującym miłośnikom ogrodnictwa. Sadzonkę kupioną w pojemniku można zasadzić w zasadzie od marca do listopada – bardzo łatwo się przyjmuje, należy tylko zwrócić uwagę, czy gleba nie jest zmarznięta.

Zabieg najlepiej jednak przeprowadzić wczesną wiosną lub wczesną jesienią, ponieważ nowoposadzone rośliny latem wymagają zwiększonego podlewania. Zarówno tamaryszek drobnokwiatowy, tamaryszek pięciopręcikowy i tamaryszek francuski, chociaż różnią się wielkością, sadzi się na głębokość około 40 centymetrów, tak, by cała bryła korzeniowa była dobrze przykryta ziemią.

Dostarczaniem wody dorosłym tamaryszkom nie musimy się w zasadzie szczególnie przejmować – są bardzo odporne na susze, a nawet wolą nie mieć szczególnie mokro. Podlewa się je tylko w niezwykle upalne lata. Wytwarzają bardzo rozległy system korzeniowy, który dociera do poziomu wód gruntowych, więc roślina jest w zasadzie samowystarczalna. Z tego względu te krzewy ozdobne nie nadają się do przesadzania. Wyjątkowo można to zrobić póki roślina jest młoda, później grozi to naruszeniem korzeni i jej zmarnieniem.

Niezbyt trudne jest także rozmnażanie tamaryszków. Te krzewy liściaste najczęściej i najłatwiej zarazem rozmnaża się za pomocą sadzonek pędowych, które pobiera się z roślin zimą. Gałązki powinny być dość grube, drobne zamrą zanim zdążą wypuścić korzenie. Aż do wiosny powinny być zadołowane w ziemi i przetrzymywane w pomieszczeniu o niskiej temperaturze. Ukorzenia się je w marcu, umieszczając w wilgotnym piasku i przetrzymując w szklarni lub inspekcie. Gotowa sadzonka jest zdrewniała i posiada mniej więcej 5 oczek. Możliwe jest rozmnażanie tamaryszku także z nasion. Zaraz po zbiorze można wysiać je do skrzynek. Ten sposób nie gwarantuje jednak, że nowe pokolenie będzie miało charakterystyczne cechy odmianowe.

Tamaryszek – pielęgnacja, czyli przycinanie i ochrona przed mrozem

Pielęgnacja tamaryszków także nie jest skomplikowana. W zasadzie opiera się jedynie na regularnym przycinaniu pędów. Ma to na celu głównie odmłodzenie rośliny, przycinanie w pierwszych powoduje dość szybkie zagęszczenie się gałęzi. U dorosłych roślin przycinanie można przeprowadzać co kilka lat, optymalnie co 2-3 sezony. Tamaryszek nie boi się cięcia i regeneruje się w ciągu jednego okresu wegetacyjnego. Pędy należy skracać o mniej więcej 1/3 długości, a te znajdujące się u podstawy rośliny nawet o połowę.

Krzewy kwitnące wiosną, czyli Tamarix parviflora (t. drobnokwiatowy) przycina się tuż po kwitnieniu, więc latem. Od razu można zauważyć, że z miejsca cięcia wyrasta kilka nowych pędów. Tamarix ramosissima (t. pięciopręcikowy) można przycinać jeszcze śmielej, by uregulować niepokorną koronę. Robi się to, tak jak w przypadku Tamarix gallica (t. francuski), bardzo wczesną wiosną, zanim jeszcze ruszy wegetacja. W tym ostatnim przypadku przycinanie można powtarzać częściej, nawet co roku, by uformować drzewko o regularnym pokroju.

Wszystkie tamaryszki są niezwykle odporne na mróz. Z powodzeniem wytrzymują spadki temperatura do około -20 stopni Celsjusza. Dzięki temu mogą zimować w gruncie, a polski klimat nie jest im straszny. W cieplejszych częściach kraju można uprawiać je z niewielkim tylko zabezpieczeniem przed zimą. Na szczególną opiekę zasługuje jednak tamaryszek francuski, który wykazuje nieco większą tendencję do przemarzania niż krewniacy.

Idealne stanowisko dla tamaryszku

Tamaryszki, tak jak inne krzewy liściaste będą nam wdzięczne za posadzenie na słonecznym stanowisku. Tylko w słońcu pokażą całe swoje piękno. Poza tym nie mają żadnych szczególnych wymagań. Udają się nawet na najbardziej ubogim podłożu, także piaskowym i mało zasobnym w składniki odżywcze. Preferują obojętny odczyn pH, ale rozwiną się także na zasadowym. Tolerują zasolone gleby i nawet silne zanieczyszczenie powietrza. Ze względu na małe zapotrzebowanie na wodę są niezwykle odporne na suszę. Gorzej czują się na wilgotnych podłożach, warto więc, by gleba była dobrze przepuszczalna.

Tamaryszek drobnokwiatowy, jako jeden z najmniej wymagających krzewów ozdobnych, świetnie sprawdza się nie tylko w przydomowych ogrodach, ale często pojawia się także w parkach i wśród zieleni miejskiej. Podobnie jak tamaryszek pięciopręcikowy, najlepiej prezentuje się jako soliter, potrzebuje dla siebie sporo miejsca. Dla niego warto jednak zrezygnować z innych roślin – sam w sobie jest tak piękny, że w zupełności wystarczy za całą ozdobę ogrodu. Tamaryszek francuski natomiast ma bardziej regularny pokrój, może więc być sadzony w grupach. Świetnie wygląda na tle iglaków, dobrym towarzystwem dla niego są także krzewy owocowe. W każdej odsłonie jednakowo zapiera dech w piersiach w czasie kwitnienia.