Tatarak zwyczajny

Tatarak zwyczajny - odmiany, uprawa, zastosowanie, właściwości lecznicze

Tatarak zwyczajny Acorus calamus wywodzi się z Azji. Według ludowych przekazów, ajer lub tatarskie ziele, jak potocznie nazywano popularną bylinę, przywędrował do Europy wraz z hordami Tatarów. W naszym kraju lecznicza roślina powszechnie występuje na terenach bagnistych i nad stojącymi wodami. Medycyna ludowa wykorzystywała kłącza tataraku do leczenia chorób wrzodowych żołądka i dwunastnicy oraz liście jako lek na trąd i wrzody. Właściwości lecznicze tataraku wykorzystuje także współczesna medycyna. Przeczytaj, jak wygląda uprawa i jakie znajdują zastosowanie kłącza tataraku.

Jeśli szukasz więcej informacji i porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o właściwościach leczniczych roślin.

Tatarak zwyczajny Acorus calamus – opis oraz sadzenie, uprawa i zbiór

Tatarak zwyczajny jest byliną bagienną, wydzielającą przyjemny cynamonowy aromat. Pod wodą roślina wytwarza długie płożące kłącza, o walcowatym kształcie. Łodyga byliny, czerwonawa u podstawy, dorasta do około 1 m wysokości. Liście tataraku wyróżniają się mieczowatym kształtem i są na końcach ostre. Drobne żółtozielone kwiaty, ujęte w kolbowaty kwiatostan, osiągający długość od 5 cm do 10 cm, pojawiają się od lutego do września. W polskich warunkach klimatu umiarkowanego, tatarak nie zawiązuje nasion.

Uprawa ziół tataraku wymaga stanowiska słonecznego, nad oczkiem wodnym lub w płytkiej stojącej wodzie, o głębokości około 20 cm. Sadzenie byliny przeprowadza się na wiosnę oraz jesienią, poprzez ukorzenione fragmenty kłącza. Roślina odporna jest na choroby i szkodniki. Jej pielęgnacja polega na wiosennym cięciu odmładzającym. W ogrodzie znajduje także zastosowanie efektowny tatarak ‘Variegatus’. Ozdobne liście tej odmiany dorastające do 2 m wysokości pokryte są białymi paskami. Sadzenie rośliny w grupach, liczących do 10 bylin, pozwoli uzyskać spektakularny efekt, zwłaszcza wówczas, gdy wiatr, poruszający szuwarami, rozniesie wokół charakterystyczny aromat.

Kłącza tataraku Rhizoma Calami, które mają właściwości lecznicze, pozyskuje się od wiosny do jesieni, z bylin dwu i trzyletnich. Po oczyszczeniu z liści, łodyg i korzeni, dokładnie się je myje i dzieli na 20 – cm odcinki. Grube kłącza należy przeciąć podłużnie. Otrzymany w ten sposób leczniczy surowiec, suszy się w temperaturze około 35 stopni Celsjusza. Pocięte kłącza należy cienko rozłożyć, by suche i ciepłe powietrze miało swobodny dostęp do surowca. Wysuszone kłącza wydzielają intensywny zapach. Przechowujemy je w ciemnym i suchym miejscu, w zamkniętych pojemnikach. Wysuszony tatarak zwyczajny zachowuje swoje właściwości lecznicze przez rok. A może zainteresuje cię także ten artykuł o właściwościach dziurawca?

Rosnący w Polsce tatarak europejski jest rośliną odmiany triploidalnej, która zawiera 3% olejków eterycznych. Wśród korzystnych dla zdrowia składników, w olejku występuje także beta azaron, toksyczna substancja czynna, której przypisuje się działanie rakotwórcze - dlatego należy stosować przetwory tatarakowe tylko w zalecanych dawkach.

Zastosowanie kłącza tataraku – opis przetworów

Przetwory, sporządzone z kłącza tataraku, znajdują wielorakie zastosowanie, np. w przewlekłych zaburzeniach trawiennych, przy zaburzeniach w wydzielaniu soków żołądkowych, przy kolce jelitowej lub w przypadku braku apetytu. Ziele tataraku można łączyć z innymi surowcami zielarskimi, uzyskując leki na dolegliwości dróg moczowych i zaburzeniach układu nerwowego. Olejek tatarakowy ma działanie przeciwzapalne i bakteriobójcze. Może być stosowany wewnętrznie, w zaburzeniach trawiennych i zewnętrznie – w niektórych chorobach skórnych. Sprawdź także ten artykuł o zastosowaniu krwawnika pospolitego.

Ciekawostką jest fakt, że tatarak zwyczajny ma działanie halucynogenne. Prawdopodobnie kanadyjscy Indianie przeżuwali kłącza tataraku, a ten naturalny narkotyk wywoływał uczucia zadowolenia. Narkotyk w większej dawce powodował omamy wzrokowe. Żucie suchego kłącza tataraku zaleca się palaczom tytoniu, pragnącym pozbyć się nałogu.

Odwar z kłączy tataraku - sporządza się z 2 łyżek rozdrobnionych kłączy oraz z 1 łyżki skrzypu. Ziele zalane 3 szklankami wody gotuje się pod przykryciem około 5 minut. Po odstawieniu, po 15 minutach, całość należy przecedzić. Odwar stosuje się do płukania jamy ustnej, do płukania włosów przy łupieżu i łojotokowym zapaleniu skóry, a dodany do kąpieli z dodatkiem liści lipy i pokrzywy działa wzmacniająco i uspokajająco na system nerwowy.

Kąpiel z dodatkiem olejku tatarakowego - korzystnie wpływa na kondycję skóry. Do wanny z ciepłą wodą o temperaturze około 37 stopni Celsjusza dodaje się 4 łyżeczki olejku. Kąpiel powinna trwać około 15 minut. Olejek poprawia krążenie krwi, działa przeciwświądowo, bakteriobójczo oraz relaksująco.

Nalewka z tataraku działa wzmacniająco, pomaga pozbyć się zmęczenia i pobudza łaknienie. Otrzymujemy ją ze 100 g świeżych kłączy tataraku, drobno pokrojonych i zalanych 1 l wytrawnego wina. Nalewka gotowa jest do spożycia po 12 dniach. Specyfik należy popijać po 1 łyku, na 30 minut przed posiłkiem i 30 minut po posiłku. Nie przekracza się dawki 6 łyków dziennie. A może zainteresuje cię także ten artykuł o bluszczyku kurdybanku?

Tabletki z kłącza tataraku - dostępne na polskim rynku zawierają również wyciąg z tysiącznika i krwawnika oraz olejek koprowy. Lek przyjmuje się przed posiłkiem, popijając 1-2 tabletki wodą, 3 razy dziennie. Regularnie stosowany, pomaga w przypadku braku apetytu i w nieżytach górnych dróg oddechowych.