Tillandsia (oplątwa) - opis, wymagania, uprawa, ciekawostki
To roślina tropikalna, bez systemu korzeniowego, niewymagająca zatem gleby do życia. Do tego łatwa w uprawie. Tilllandasia rośnie zwykle wolno, ale przy tym przybiera finezyjne kształty, dlatego stanowi wyjątkową ozdobę. Zazwyczaj są to niewielkie okazy 10-60 cm, o zróżnicowanym ulistnieniu i kwiatostanach.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kwiatach doniczkowych.
Oplątwa - wszystko co trzeba o niej wiedzieć
Naturalne środowisko i wygląd
Różne gatunki z rodzaju Tillandsia mogą znacznie się od siebie różnić. Wielkością, kolorem i kształtem. Jedno jest pewne, do uprawy tej rośliny nie potrzebujemy doniczek oraz ziemi. Nie trzeba też jej podlewać. To wymarzona propozycja dla zapominalskich miłośników zieleni.
Po polsku oplątwa, z łacińskiego Tillandsia, zaś angielskiego Air Plant to roślina z rodziny epifitów nie posiadających korzeni, a zatem niepotrzebujących do życia gleby. Pobiera składniki przez liście z powietrza, czyli tlen i wodę. Tillandsia w naturze znajduje się na obszarze pustynnym oraz tropikalnym na terenie Ameryki Środkowej i Południowej. Spotkać ją można zaczepioną o gałęzie innych roślin, pnie czy o kamienie.
Jej liście są bardzo wąskie, o kształcie rynienki, w odcieniach zieloni i charakterystycznie wygięte do dołu. Liście układają się w kształt rozety- w przypadku większości odmian. Rynienkowate liście natura utworzyła, aby gromadziły wodę.
Roślinę pokrywa drobny meszek, mieniący się na srebrny kolor. To właśnie na liściach oplątwy znajdują się malutkie łuski dzięki, którym się odżywiają. Ich drugą rolą jest ochrona przed warunkami środowiska np. w naturze, przed wysokimi temperaturami i słońcem. Oplątwa wytwarza kwiaty. Są drobne i rurkowate, najczęściej fioletowe.
Odmiany oplątwy – informacje ogólne
W naturalnym środowisku występuje kilkaset gatunków oplątwy, różnią się one między sobą wyglądem. Jedną z ciekawszych jest oplątwa brodaczkowata (tillandsia usneoides). Ta odmiana to szare, zwisające w dół kępy z drobnymi listkami. Mówi się, że przypomina “brodę starego mężczyzny”. W naturze oplątwa brodaczkowata spotykana jest na drzewach. Rośnie w dół nawet 2 metry.
Oplątwa w naturze ma swoje miejsce na obszarze pustynnym i tropikalnym. W związku z tym dzieli się na dwie grupy. Może je nietrudno od siebie odróżnić. Chodzi o liczbę włosków - tzw. trichomów, które wychwytują wilgoć z powietrza oraz zabezpieczają roślinę przed palącym słońcem. Im tillandasia ma ich więcej tym pewność, że należy do grupy odmian pustynnych.
Kiedy roślina jest bardziej zielona niż srebrzysta od trichomów to znak, że należy do drugiej grupy. Odmiany tropikalne osiągają większe rozmiary, gdyż mają dostęp do większej porcji wilgoci.
Popularnym gatunkiem do domowej uprawy w Polsce jesttillandsia modra inaczej niebieskawa. Wytwarza różowo-fioletowy kwiat przypominający wyglądem pióropusz. W naszych warunkach kwitnie tylko raz, a później zamiera.
Jak uprawiać i pielęgnować Tillandsie
Tillandsia to roślina bez wymagań w zasadzie. Uprawa oraz pielęgnacja jest prosta. Jedyne co jej potrzeba to ciepłe stanowisko z dostępem do słońca i zapewnienie pewnej dozy wilgoci w powietrzu. Najlepiej będzie się czuła w temperaturze 20-24 st., zaś zimą może być chłodniej.
Nie zaleca się ustawiania oplątwy na działanie bezpośrednie słońca, czyli umieszczanie na parapecie południowym lub wystawianie na upalny balkon. Latem bywa, że jest w tych miejscach ponad 40 st. - grozi to po prostu poparzeniem rośliny.
Ponieważ woda oraz składniki pobiera z otoczenia, trzeba ją zraszać wodą np. spryskiwaczem. Wystarczy jednak jeden raz na tydzień. Warto wykorzystać poradę dotyczącą wody. Do podlewania oplątwy powinna to być deszczówka lub odstana woda kranowa. Czas, jaki powinna stać, to minimum dwa dni.
Korzystnym zabiegiem w naszych polskich warunkach – szczególnie zimą w okresie grzewczym oraz przy mocnych upałach, które są długotrwałe - będzie umieszczenie oplątwy raz na miesiąc w misce z większą ilością wody. W tej wodzie zostawić ją na kilkanaście minut. Istnieje na rynku nawóz w sprayu specjalnie stworzony dla tillandasii. Warto z niego skorzystać co jakiś czas.
Oplątwy to rośliny odporne na szkodniki. Obumierają zwykle z powodu przesuszenia lub zbyt dużej wilgoci- gniją. Warto wiedzieć, iż czasem zauważyć można brązowienie dolnych liści. Nie trzeba się martwić tylko je odciąć. To normalne zjawisko. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat oplątwy do mieszkania?
Tillandasia – porady i ciekawostki
Aranżacje - jak wyeksponować tillandasie?
Skoro oplątwa nie wymaga doniczki, pojemnika to jak ją wyeksponować? Mogą to być przeźroczyste słoje, wazony różnej wielkości i głębokości lub zwisające, szklane kule. Nie tylko szkło będzie dobrze się komponować z tą rośliną. Mogą to być elementy kamienne czy drewniane. Oplątwy ładnie wyglądają na tle np. żwirku, piasku lub sztucznego mchu.
Tillandsia może być unikalną dekoracjąłazienek. Jednak koniecznie z oknem, aby zapewnić wymaganą ilość świtała. W pomieszczeniu, jakim jest łazienka, panuje zwiększona wilgotność powietrza, dlatego nie trzeba nawet pamiętać o zraszaniu oplątwy. Ciekawym pomysłem na umiejscowienie rośliny może być wsadzenie jej do większych rozmiarów muszli, a obok można ułożyć kamienie. Całość da efekt nadmorskiego klimatu. Można też ułożyć je na kamyczkach w płytkim, szklanym naczyniu.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby skomponować z oplątwy „kwiat doniczkowy”. Można ją położyć na dekoracyjnej donicy wypełnionej kamykami, żwirkiem czy nawet ziemią. Oczywiście nie zawiąże korzeni. Tillandasia nie jest często kupowaną rośliną, tak samo, jak owoc kumkwat.
Tillandasia sprawdzi się wszędzie tam, gdzie chcemy nadać wnętrzu nowoczesny i oryginalny charakter. Aranżacje z wykorzystaniem oplątwy mogą być obłędne.
Porady i ciekawostki
Oplątwa nie znosi przeciągów. Dlaczego? Przy dużej cyrkulacji powietrza woda szybciej wysycha. Wtedy nie zdązy jej zaczerpnąć. Warto zatem pamiętać, aby latem chronić ją od powietrza wentylatorów oraz klimatyzatorów. Roślina nie jest oczywiście mrozoodporna (przeciwnie krwiściąg lekarski), dlatego trzeba uważać podczas wietrzenia pomieszczenia zimą. Chłód może uszkodzić liście.
Chcąc pomnożyć okaz, trzeba wiedzieć, iż nie jest to skomplikowane. Od kilkuletniej rośliny wystarczy oderwać boczny pęd, który się wykształci. Ten trzeba będzie oddzielnie pielęgnować. Najlepiej zrobić to wiosną. Rozmnażaniem zajmują się jednak zwykle hodowcy i sprzedawcy zarazem, w celu sprzedaży.
Większość oplątw nie wytwarza kwiatów wydzielających zapach. Dotyczy to większości epifitów.
Znane jest nam jednak kilka mających pachnące kwiatostany np. odmiana diaguitensis – inaczej mech hiszpański. Intensywny zapach pojawia się zwykle wieczorem.
Największą odmianą tillandsii jest Tillandesia xerographica – oplątwa duża, srebrzysta. Nazywana jest ‘King of the Air Plant’. Jej srebrno-zielone liście zawijają się do jej środka, tworząc wielką rozetę mierzącą kilkadziesiąt centymetrów średnicy. Kwiat, jaki pojawia się podczas kwitnienia, jest czerwony.