Tuje

Tuje - odmiany, charakterystyka, zdjęcia, uprawa, cięcie

Żywotnik, tuja  (Thuja) jest rośliną iglastą, z rodziny cyprysowatych. Tworzy wyprostowane wierzchołki, co odróżnia ją od cyprysików, o wierzchołkach przewieszających się. Zimozielone drzewa i krzewy tworzą stożkowe lub kuliste kształty. W zależności od wielkości, stanowią efektowną dekorację małych i dużych ogrodów. Tuje dobrze znoszą lekkie zacienienie, nadają się na żywopłoty, zielone ściany działowe oraz do komponowania dekoracyjnych grup roślin. Przeczytaj, jakie gatunki i odmiany żywotników warto wybrać do ogrodu.

Tuje w ogrodzie – popularne odmiany żywotnika zachodniego

Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) – jest okazałym długowiecznym drzewem, dorastającym do 20 m wysokości. Wyróżnia się wąską stożkowatą koroną. Co dwa lata wydaje liczne szyszki, które, brązowiejąc, psują nieco efektowny wygląd iglaków. Tuje mogą być sadzone w miastach i w ośrodkach przemysłowych, bowiem dobrze znoszą zanieczyszczenia powietrza i susze. Nadają się na formowane i nieformowane żywopłoty, sprawdzą się jako rośliny osłonowe i szpalerowe. Pięknie prezentują się w grupach, w których znajdują się inne gatunki, stąd bywają wykorzystywane w parkach, na skwerach i w dużych ogrodach. Często można spotkać rożne rodzaje iglaków  na cmentarzach.

Popularne iglaki dobrze rosną na wilgotniejszych stanowiskach. Tworzą płytki system korzeniowy, więc starsze krzewy i drzewa narażone są wywracanie razem z korzeniami przez silne podmuchy wiatru. Uprawa tui nie przedstawia większych trudności. Żywotnik zachodni dobrze znosi zimowe spadki temperatur, jedynie niektóre odmiany, zanim osiągną dojrzałość, mogą ulegać szkodom mrozowym. Sadzenie roślin nie powinno mieć miejsca na stanowiskach odkrytych, suchych i narażonych na mocne działanie wiatru.

Do najciekawszych odmian żywotnika zachodniego należą:

• żywotnik zachodni ‘Smaragd’ – należy do kolumnowych iglaków, o szmaragdowozielonym wybarwieniu i regularnym wzroście. Dojrzała roślina, po około 10 latach, osiąga 2 m wysokości. Krzewy zachowują swój piękny kolor przez cały rok. Nadają się zarówno do ogrodu niewielkiego, jak i do nasadzenia na większych przestrzeniach, jako tzw. wykrzykniki, na rabatach mieszanych,
• żywotnik zachodni ‘Ellwangeriana’ – to niewielkie drzewo lub krzew – sadzenie iglaków można przeprowadzić nawet w ogrodzie przydomowym. Stożkowata korona odmiany jest bardzo gęsto ugałęziona drobnymi gałązkami, już przy samej ziemi. Roślina tworzy łuskowate igły, natomiast u form młodocianych tworzone są igły szpilkowe. Tuja nie zawiązuje nasion. Szczególnie polecana jest na strzyżone żywopłoty,
• żywotnik zachodni ‘Ellwangeriana Aurea’ – złocista odmiana tworzy okazały krzew, dorastający do 2,5 m wysokości. Gęsta korona przybiera kształt kopulasty lub stożkowaty. Na słonecznych stanowiskach roślina prezentuje efektowne zabarwienie łuskowatych igieł, porastających drobne gałązki,
• żywotnik zachodni ‘Ericoides’ -  polecany jest do różnych typów ogrodów. Okazałe krzewy, osiągające 3m – 5 m wysokości, wyróżniają się cylindrycznymi koronami. Miękkie szpilkowate igły mają około 1 cm długości. Wybarwione są na zielono, a na spodzie na szarozielono. Szpilki na zimę stają się brązowe. Roślina nie zawiązuje szyszek. Rozmnażanie odmiany odbywa się z sadzonek. Jak dbać o żywotnik? Po zasadzeniu rośliny na stałe miejsce, należy systematycznie ją przycinać, co pomoże w utrzymaniu świeżego i atrakcyjnego wyglądu. W czasie ostrych zim odmiana może być narażona na uszkodzenia przez mróz.

Żywotnik wschodni i żywotnik olbrzymi – charakterystyka oryginalnych  gatunków

Tuja orientalis, czyli żywotnik wschodni, jest gatunkiem roślin iglastych, wywodzących się z Chin, Korei oraz Japonii. W naszym kraju drzewa przybierają postać krzewów, o wysokości około 15 m - 18 m. Rośliny rozkrzewiają się już przy ziemi, tworząc stożkowate formy, często o kilku pniach. Jasnozielone wąskie  gałązki tui ustawiają się pionowo. W miesiącach zimowych roślina brunatnieje i może być narażona na uszkodzenia przez mróz. Ozdobą gatunku są 2-cm szyszki, o niebieskawym zabarwieniu. Nasiona pozbawione są skrzydełek. Sadzenie roślin przeprowadza się na glebach wapiennych, na zacisznych i słonecznych stanowiskach. Bardzo istotnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest odpowiednie podlewanie iglaków.

Najpiękniejsze odmiany orientalnych żywotników:

• odmiana ‘Aurea’ – tuja dorasta do 5 m wysokości. Ozdobą rośliny są pięknie wybarwione złociste gałązki oraz zwarty jajowato-kulisto-wyniosły pokrój. Dekoracyjne niewielkie szyszki, o niebieskawo zielonej barwie, pojawiają się co 2 lata. Karłową odmianą jest ‘Aurea Nana’, dorastająca do 1,5 m wysokości. Bardzo niskim wzrostem wyróżnia się odmiana ‘Minima’ – osiągająca przez 30 lat jedynie 1 m wysokości. Jej ozdobą są siwoszare igły, brunatniejące na zimę.
• ‘Cupressoides’ – to okazała tuja, osiągająca około 10 m wysokości. Odmiana wyróżnia się stożkowym pokrojem i drobnymi soczyście zielonymi gałązkami, skierowanymi ku górze. Roślina jest wytrzymała na zimowe spadki temperatury.
• ‘Sieboldii’ – to odmiana karłowa, o kulistym pokroju. Gęste, przylegające do siebie gałązki, skierowane są do góry. Złociste pędy z wiekiem zaczynają zielenieć, zachwycając lekko niebieskawoszarym odcieniem. Na zimę tuja brązowieje. Krzew odporny jest na mróz. Odmiana zaliczana jest do bardzo pięknych i wartościowych.

Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) – jest długowiecznym drzewem, które może osiągać od 60 m do 80 m wysokości. Gatunek wywodzi się z zachodnich części Ameryki Północnej, gdzie występuje na wilgotnych stanowiskach oraz nad brzegami rzek. Dolne gałęzie drzew zwisają do ziemi i szybko się ukorzeniają. Długie gałęzie pokrywają ciemnozielone błyszczące i łuskowate igły. Drzewo pozostaje zielone przez cały rok. Uprawa żywotnika udaje się na wilgotnych stanowiskach, również zacienionych, w dużych ogrodach oraz w parkach. Ciekawą, niższą rośliną jest odmiana ‘Zebrina’, dorastająca do 15 m wysokości. Charakterystyczna stożkowa korona wybarwiona jest na żółtozielono – zielone gałązki zdobią żółtawe paski. Iglak wrażliwy jest na mróz.

Uprawa żywotników – jak sadzić i jak dbać o iglaki w ogrodzie?

Wybór roślin iglastych powinniśmy uzależnić od wielkości ogrodu. Duże okazy nie będą dobrze prezentować się w niewielkich ogrodach. Zbyt duża liczba roślin oraz rozmaite rodzaje iglaków o odmiennych wymaganiach uprawowych, nasadzonych obok siebie, uniemożliwią prawidłową pielęgnację i nie dodadzą ogrodowi uroku. Pamiętajmy, że rośliny wymagają odpowiedniej rozstawy, uwzględniającej ich wielkość. Istotną sprawą, zanim zasadzimy wybrane gatunki żywotników, jest właściwe przygotowanie stanowiska. Ziemię w ogrodzie należy przekopać i dokładnie odchwaścić.

Jak sadzić tuje? 

Zanim rośliny trafią na stałe miejsce, konieczne jest wzbogacenie stanowiska w składniki odżywcze. Na rynku ogrodniczym dostępne są gotowe specjalne nawozy do iglaków. Dostarczają drzewom i krzewom iglastym niezbędnych substancji odżywczych, zwiększoną ilość magnezu oraz zapobiegają występującemu okresowo brunatnieniu igieł. Nasze tuje  będą bujnie rosnąć i zachwycać pięknymi soczystozielonymi kolorami. Rośliny ze szkółek sadzimy pod koniec lata. Dołek, do którego zasadzimy młode tuje, powinien być półtora razy większy od bryły korzeniowej, co gwarantuje szybkie ukorzenienie się na nowym miejscu. Sadzenie przeprowadzamy na podobną głębokość, na jakiej rosły iglaki w szkółce. Korzenie równomiernie obsypujemy ziemią, którą następnie lekko ugniatamy. Rośliny podlewamy.

Podlewanie żywotników

Odpowiednie podlewanie iglaków jest jedną z najważniejszych czynności. Tuje, podobnie jak inne iglaki, wrażliwe są na długotrwałe okresy suszy – niedobór wody skutkuje słabym wzrostem, a nawet deformacją roślin. Żywotniki podlewamy bardzo obficie, ale niezbyt często. Dawka około 10 l wody, dostarczonej pod jedną roślinę, gwarantuje, że dotrze ona do korzeni. W czasie długich okresów suszy młode rośliny podlewa się również w miesiącach zimowych. Odmiany wrażliwe na mróz zabezpieczamy, okrywając je np. suchymi liśćmi. Większe rośliny można otulić słomianymi chochołami lub falistym papierem.

Dzięki swoistemu  bogactwu form, barw i pokroju, tuje należą do powszechnie cenionych roślin ozdobnych. Mamy do wyboru wiele ich form: niskie, karłowe, o pokroju wąskim, słupkowym, piramidalnym, kulistym, a jednocześnie różnych odcieni barwy zielonej, żółtej i szmaragdowej. Są właściwie niewymagające, odporne na czynniki atmosferyczne oraz choroby i dają się łatwo pielęgnować, i rozmnażać. A jak uprawiać tuje, by przyniosły satysfakcję z dobrze wykonanego dzieła? Trzeba im zapewnić żyzną i świeżą glebę w ogrodzie oraz wilgotne powietrze, a także odpowiednie nawożenie. 

Gatunek thuja, (tuja, żywotnik) - drzewa i krzewy

Tuje, nazywane inaczej żywotnikami, należą do roślin okrytonasiennych. Ich rozwój datuje się od czasów kredy, a na obecne rozmieszczenie gatunku thuja wpłynęło dryfowanie niegdyś kontynentów oraz zmiany klimatyczne, które dokonywały się pod koniec okresu trzeciorzędu i na początku czwartorzędu. Dzięki tym czynnikom, a także wywołanym przez nie migracjom roślin, drzewa te  występują dziś w stanie naturalnym na kontynencie amerykańskim i w Azji Wschodniej. W kanadyjskich lasach iglastych rośnie thuja occidentalis.

Odciski rośliny z gatunku thuja orientalis znaleziono też w Polsce, w Krościenku nad Dunajcem.  Flora okresu kredy była niegdyś bogata i obfitowała w drzewa  i krzewy, które dzisiaj spotyka się jedynie  w Ameryce i w Azji Wschodniej. Żywotniki wschodnie (thuja orientalis) to krzewy lub niewielkie drzewa iglaste, rosnące od piętnastu do osiemnastu metrów wysokości. Występują one w parkach i pochodzą z gór północnych Chin. Ich korona jest jajowata, a pędy gęste i płaskie, drobno rozgałęzione. Szyszkithuja orientalis składają się z sześciu grubych łusek z odgiętymi na zewnątrz wierzchołkami. Żywotniki wschodnie (thuja orientalis) rosną wolniej niż pozostałe gatunki. Lubią gleby wapienne, a ich uprawa wymaga słonecznych miejsc.

Sprowadzone z Ameryki gatunki thuja rozpowszechniły się szybko jako drzewa i krzewy ozdobne, i wydały wiele form ogrodowych, różniących się kształtem i odcieniem zieleni. W handlu pojawiły się też odmiany złotawe i żółtawe. Tuja, a w szczególności tuja szmaragdowa i tuja brabant to dziś jedne z najpopularniejszych drzew i krzewów iglastych także w polskich ogrodach. Znakomicie nadają się też na balkon i na taras. Cena tui szmaragd i tui brabant nie jest tak wygórowana, byśmy musieli zrezygnować z ich sadzenia w otoczeniu naszych domów.

Gatunek thuja to grupa zimozielonych roślin ozdobnych, które pojawiły się w naszym kraju kilka wieków temu. W ubiegłym wieku było już w Polsce wiele odmian z gatunku thuja, w tym forma karłowa - odmiana o wdzięcznej nazwie Hoseri, wyhodowana przez słynnego dendrologa, Piotra Hosera. Te kuliste krzewy ozdobne wyrastają do pięćdziesięciu centymetrów. W wieku XX wprowadzono też odmianę o nazwie tuja szmaragd.

Ze szmaragdem i Brabancją w nazwie, czyli thuja szmaragd, thuja brabant i inne odmiany

Klasyczne odmiany żywotników mają formę wąskiego, lekko zaostrzonego stożka. Należą do nich silnie rosnące tuje  szpalerowe malonyana, spiralis, fastigiata, columna, holmstrup, frieslandia oraz tuje brabant i inne, a także wolniej rosnąca tuja szmaragd. Odmiany te są wytrzymałe na mróz i stanowią prawdopodobnie jeden z tańszych materiałów na żywopłot, zwłaszcza te kupowane z odkrytym korzeniem. Cena tui szmaragd waha się zazwyczaj w granicach od pięciu do trzydziestu złotych. Do oryginalnych odmian żywotnika zalicza się whipcord o długich i zwisających pędach. Charakterystyczne są też kolumnowe formy silnie rosnącej aureospicata o złotożółtych końcach pędów oraz złotej aurescens, a także wolniej rosnących: sunkist, europe goldi, golden smaragd (tuja szmaragdowa) oraz  białopstrej stolwijk.

Do odmian o pokroju jajowatym zalicza się żółtolistną rheingold oraz pstrą Litomyśl. Ciekawą formą, dorastającą do dwóch metrów wysokości jest thuja occidentalis Hoveya, o jajowatym pokroju i żywozielonej barwie.  Do żywotników o pokroju szerokostożkowym należy silnie rosnąca odmiana wareana. Jej starsze okazy mają zaokrąglone wierzchołki. Od bardzo popularnej wąskostożkowatej odmiany tuja szmaragd wywodzą się nowe odmiany, tuja szmaragdlight, o łuskach żółto nakrapianych i tuja szmaragdwitbont, o jasnokremowych młodych przyrostach. Zanim zaplanujemy nasadzenia,  warto zapoznać się z ofertami cenowymi roślin. Cena tui szmaragd jest na ogół dość przystępna.

Z okrągłych odmian na uwagę zasługuje regularny pokrój kulistej tui, wyhodowanej przez Wiesława Wnuka. Ten żółtoseledynowy okaz nadaje się do większych ogrodów i parków, a także na żywopłot. Jedną z najbardziej znanych polskich odmian żywotnika zachodniego jest tuja szmaragdowa  janed gold, zwana inaczej golden smaragd. Jest to zwarty krzew o regularnym stożkowym pokroju. Charakteryzuje go złocista barwa gałązek. Roślina ta po dziesięciu latach osiąga wysokość trzech metrów.  Wyhodował ją w 1999 roku Edward Kubik. W 2008 roku tuja szmaragdowa janed gold została uhonorowana  brązowym medalem na wystawie „Zieleń to Życie”. Cena tui szmaragd odmiany janed gold wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.

W naszych ogrodach specjalne miejsce znajdują też tuje karłowe, które można posadzić także na balkon i na taras. Odmiany te wydłużają swoje pędy maksymalnie o piętnaście centymetrów rocznie. Te największe to dorastające do dwóch metrów okrągłe: globosa, Wagneri i Hoseri oraz danica (rośnie tylko początkowo kuliście), compacta, little champion i little Dorit. Odmiany te nadają się na balkon oraz na taras, a także na żywopłot. Do miniaturek należą też żółtolistne Amber Glow, golden globe, Selena i Mirjam. Do bardziej oryginalnych miniaturek zalicza się tuje o cienkich, niteczkowatych pędach Mr Bowling Ball, przypominające nieco biały świerk conica, a także  odmianę Teddy albo płaskokulistą, żółtopomarańczową, przypominającą cyprysik groszkowy, golden tuffet. Wolno rośnie też odmiana karłowa Selena o jasnożółtych łuskach, a także golden globe i nowa polska odmiana kulista krasnal. Karłowe odmiany praktycznie przez wiele lat nie wymagają przycinania, dlatego ich pielęgnacja nie należy do trudnych zadań ogrodnika.

Żywotnik zachodni - tuja szmaragdowa, tuja brabant, inne znane i mniej znane

Najbardziej znanym w Polsce gatunkiem thuja są żywotniki zachodnie, czyli thuja occidentalis - zwłaszcza tuja brabant i tuja szmaragdowa. Cena tui szmaragd jest zazwyczaj na tyle przystępna, że pozwala na realizację wielu naszych pomysłów. Również tuja brabant należy do tańszych roślin. W naturze thuja occidentlis to iglaste drzewa ozdobne, dorastające nawet do dwudziestu metrów. Gdy jest młode, jego korona ma kształt wąskiej piramidy, natomiast u starszych okazów jest jajowata. Gałązki żywotnika zachodniego są spłaszczone, a igły łuskowato jajowate. Szyszki tui zachodniej są małe i owalne. Thuja occidentalis żyje do stu lat. Rośnie pospolicie w parkach i ogrodach wschodniej części Ameryki Północnej. Jej drewno jest lekkie, trwałe i miękkie i nie ulega gniciu, dlatego znalazło zastosowanie w stolarstwie.

Wszystkie tuje są zimozielone, a tuja szmaragd nie przebarwia się w ogóle. Szybko rosną w ogrodzie, mają niewygórowane wymagania (zwłaszcza tuje brabant) i większość z nich uprawiana jest na glebach przeciętnych, a ich pielęgnacja nie wymaga szczególnych umiejętności. Warto tylko dodać, że tuje brabant nie lubią gleb zasolonych, dlatego nie powinno się ich sadzić w pobliżu dróg. Uważny obserwator zauważy wśród żywotników także odmiany żółte, miedziane, zielone, seledynowe, pastelowe, białopstre, złociste. U niektórych odmian thuja occidentalis można zaobserwować okresową zmianę barwy z zielonej na rudawą. Z kolei inne wybarwiają się intensywnie dopiero zimą. Na przykład miedzianożółte, niemal pomarańczowe rheingold, golden tuffet i Amber Glow. Charakterystyczne jest też pozimowe brązowienie igieł u odmiany tuja brabant, które kojarzy się zazwyczaj z chorobami grzybowymi, choć w rzeczywistość jest to naturalna fizjologiczna właściwość tego krzewu.

Gdy zdecydujemy się sadzić tuje, na przykład tuje brabant, w formie monotematycznej rabaty, pamiętajmy, że w zielonych ogrodach iglastych najważniejszą rolę odgrywa pokrój rośliny, jej faktura oraz subtelny odcień. Tych cech nie można popularnym żywotnikom odmówić. Zielony ogród w jednym odcieniu wygląda dostojnie, ale sprawia wrażenie zbyt spokojnego, a nawet chłodnego. Architekci krajobrazu polecają rozświetlenie go roślinami o liściach lub igłach białopstrych albo żółtozielonych.

Gdy intryguje nas połączenie w ogrodzie zieleni z innymi barwami, powinniśmy wiedzieć, że dopełniającym kolorem dla zielonego jest czerwony. Kompozycja, na którą złoży się nieharmonijna w pokroju tuja brabant, a obok rozkrzewi się pnąca czerwona róża, potrafi oczarować nie tylko estetę. Ładnie komponuje się też delikatna zieleń kulistego thuja occidentalis z ostrym fioletem wysmukłych ostróżek.

Najłatwiejszą zasadą łączenia kolorów na rabacie jest zestawienie barw ciepłych z zimnymi. Ciepłe kolory to czerwony, pomarańczowy i żółty. Stwarzają one wrażenie głębi, dlatego sadzimy je w przedniej części ogrodu. Kolory zimne kojarzy się z kolei z wodą. Należą do nich odcienie zieleni, niebieskiego i fioletu. Barwy te związane są ze spokojem i harmonią. Kolory chłodne, a więc w zestawieniu ogrodowym na przykład tuje szmaragdowe, dają wrażenie oddalenia. Stanowią tym samym tło dla bardziej wyrafinowanych barw. Rośliny te sadzi się w dalszej części rabaty. Niewysoka cena tui szmaragd pozwala na taką aranżację. Ciepłe barwy żywotników, a więc żółte, rude i złocistorude, sprawiają wrażenie bliskości. Ich uprawa wymaga zatem sadzenia jak najbliżej w zasięgu wzroku.

Thuja occidentalis - uprawa i pielęgnacja

Uprawa i pielęgnacja tuj nie jest czasochłonna. Mało pracy wymaga choćby tuja brabant, nieco więcej natomiast tuja szmaragdowa. Ważne jest, by kupować silne i zdrowe rośliny, ponieważ słabe częściej chorują. Warto też wiedzieć, że cena tui szmaragd oraz innych gatunków zależy także od jakości rośliny. Podlewając, zraszajmy ziemię, a nie igły, gdyż zalewanie gałązek sprzyja rozwojowi szarej pleśni, która atakuje wszystkie drzewa i krzewy iglaste. Objawia się ona szarym, puszystym nalotem, który szybko przenosi się na inne rośliny. Z kolei ciepło i susza sprzyjają rozwojowi przędziorków. Thuja occidentalis to gatunek atakowany także przez niektóre inne szkodniki drzew iglastych, na przykład miseczniki. Zwalczamy je najczęściej w formie oprysków. Zdarza się, żeuprawa żywotników napotyka też inne trudności.

Ze względu na gęsty i płytki system korzeniowy, te z reguły odporne drzewa i krzewy, narażone są często na przesuszenie korzeni. Na długotrwały niedobór wody reagują wytwarzaniem szyszek w dużych ilościach (na  przykład tuje brabant), a także żółknięciem i brązowieniem igieł. Odpowiedniej pielęgnacji potrzebuje też tuja szmaragdowa, która jest bardziej wymagająca niż inne odmiany.  Żywotniki są też bardzo wrażliwe na mocz psów i kotów. Drzewa i krzewy wówczas brązowieją i zasychają.

Jak już powiedziano, pielęgnacja żywotników nie jest trudna. Również ich rozmnażanie nie powinno sprawić trudności w warunkach domowych. Gdy cena tui szmaragd albo innej odmiany nie pozwala na zaplanowane nasadzenia, warto rozmnożyć rośliny samodzielnie. Najłatwiejszy sposób rozmnażania polega na ukorzenieniu niezdrewniałych fragmentów pędu. Tuje rozmnażamy z sadzonek zielnych, a więc latem. Odrywamy po prostu zeszłoroczne fragmenty pędu (tzw. „z piętką”) w sierpniu, postępując dalej tak, jak w przypadku innych roślin. Metoda ta nazywana jest rozmnażaniem wegetatywnym i polega na odłączeniu od rośliny matecznej tych organów i części, które po posadzeniu zachowują zdolność do odtworzenia samodzielnego organizmu. Możemy w ten sposób uzyskać swoje ulubione tuje brabant i podzielić się odnóżkami ze znajomymi.

Tuja brabant i tuja szmaragd oraz inne - porządkowanie żywopłotu

Tuja, zwłaszcza żywotnik zachodni, dobrze znosi przycinanie, nadaje się więc na żywopłot. Żywopłoty to specyficzne elementy zieleni, których zadaniem jest ogrodzenie lub obramowanie terenu albo tylko wydzielonej jego części. Pełnią one role obronne, osłonowe i ozdobne. Żywopłoty mogą też pełnić funkcję wyłącznie dekoracyjną. Tuje znajdują zastosowanie głównie w formach osłonowych i ozdobnych żywopłotów. Mają więc za zadanie osłonięcie szpecących obiektów, bądź też wydzielenie terenu lub jego części. Znakomitą ochronę takich miejsc mogą stanowić łatwe w uprawie tuje brabant. Natomiast tuja szmaragdowa, z uwagi na swój wzniosy pokrój, dobrze sprawdzi się w roli żywopłotu ozdobnego. Cena tui szmaragd w sezonie jest nieco wyższa. Warto więc może wstrzymać się z zakupem roślin o kilka tygodni.

Osobną grupę stanowią niskie żywopłociki, stosowane w grodzie jako obwódki trawników i rabat, i pełniące głównie dekoracyjną rolę. Przystępna cena tui szmaragd i innych okazów nie powinna nas odwieść od realizacji marzeń o ładnym małym szpalerze. Formuje się go w dowolnych wysokościach i kształtach. Na żywopłot tego typu nadają się niskie formy żywotników. Krzewy te rosną wolno, w wyniku czego także w starszym wieku są małych rozmiarów. Należy unikać cięcia małych tuj, ponieważ można zdeformować charakterystyczny ich pokrój. Wśród form karłowych spotykamy żywotniki stożkowe i kuliste. Jedną z najniższych w tej grupie jestthuja occidentalis Hoseri. Nieco wyższa jest natomiast odmiana kulista thuja occidentalis globosa o szarozielonej barwie i luźniejszym pokroju.

Ponieważ tuje rosną intensywnie od połowy lata, przycina się je wiosną oraz w sierpniu. Główne cięcie wykonuje się gdy ruszy wegetacja, skracając zeszłoroczne przyrosty o połowę. Wiosenne cięcie sprzyja bowiem szybkiemu gojeniu się ran. Tniemy tylko jednoroczne i dwuletnie przyrosty. Cięcie letnie najlepiej jest przeprowadzić do połowy sierpnia. Nie należy opóźniać strzyżenia tuj, ponieważ  młode przyrosty muszą zdrewnieć jeszcze przed zimą. Najpierw przycina się wierzchołki, a dopiero potem płaszczyzny boczne. Pracę ułatwi nam wyznaczanie linii za pomocą długich listew lub sznurków.

Należy pamiętać, że tuja szmaragdowa oraz tuja brabant mają specyficzne wymagania co do cięcia. Z uwagi na silne przyrosty pędów tuje brabant powinny być przycinane dwa razy w roku, wiosną i latem. Cięcie latem to cięcie formujące, które należy wykonać na przełomie lipca i sierpnia, gdy tuja brabant zakończy wegetację. Słabiej rosnące tuja szmaragd oraz tuja holmstrup mogą pozostać w pierwszych latach wzrostu nieprzycinane albo przycinane delikatnie jedynie z boków.

W zależności od odmiany, należy sadzić tuje w rzędzie, w odległości od pięćdziesiąt do stu centymetrów. Na żywopłot i obwódki nadają się też kuliste odmiany żywotnika, na przykład thuja occidentalis danica, o trawiastozielonych łuskach.  Zestawienie roślin o kulistym kształcie w pojedynczym rzędzie ma zazwyczaj na celu zaakcentowanie ścieżki albo podkreślenie atrakcyjnych widoków. Kuliste formy sprawdzają się w klasycznych i nowoczesnych aranżacjach, a ich uprawa i pielęgnacja ogranicza się do nieskomplikowanych czynności.

A jak uprawiać tuje, by nie zdominowały kompozycji? Przede wszystkim należy ostrożnie dobierać ich wielkość do rozmiarów ogrodowej przestrzeni. W większych ogrodach możemy sobie pozwolić na silnie rosnące naturalne formy, na przykład tuje brabant. Mniejsze wymagają już zdecydowanie więcej dyscypliny. Dobrze zaprezentują się w nich odmiany wolniej rosnące, karłowe, o wyrazistych kształtach - na przykład kolumnowe (tuja szmaragd), ale także  rosnące szybko tuje brabant, w mniejszej ilości egzemplarzy. Regularne formy pasują do ogrodów formalnych, geometrycznych. Jeśli chcemy podkreślić strzelisty kształt tui kolumnowej, warto nadać nasadzeniu łagodny rytm w postaci szpaleru. Tuje ładnie prezentują się też jako solitery. Tuja brabant ma formę kolumny lub stożka o dość luźnym pokroju, z kolei tuja szmaragd wznosi dumnie swój równy pokrój, a obie znakomicie wyglądają pojedynczo, jako główny element rabaty.

Tuje ogrodowe to potoczna nazwa żywotników, czyli roślin iglastych z rodziny cyprysowatych o pokroju krzewów lub niewielkich drzew. Do rodzaju należy pięć gatunków, które naturalnie występują na dwóch kontynentach, czyli w Azji i w Ameryce Północnej. Te rośliny ozdobne spotkać można w ogrodzie przy niemal każdym polskim domu. Swoją popularność zawdzięczają ciekawemu pokrojowi. Można z nich bowiem tworzyć całe zielone płoty, a do nabycia w szkółkach są także tuje żywopłotowe. Krzewy można sadzić tak gęsto, jak się chce, tworząc właśnie żywopłoty.

Żywotniki, czyli popularne tuje ogrodowe w Polsce występują głównie w trzech gatunkach. Są to: żywotnik zachodni, żywotnik wschodni i żywotnik olbrzymi. Pierwszy z nich dorasta do wysokości od 5 do nawet 20 m, osiągając szerokość maksymalnie 5 m. Żywotnik wschodni jest nieco mniejszy, a jego wysokość to maksymalnie 15 m przy szerokości nie większej niż 4 m. Jak sama nazwa wskazuje, największy jest żywotnik olbrzymi. Jego gabaryty to od 15 do 30 m wysokości, a niektóre okazy osiągają nawet znacznie większe rozmiary.

Jako tuje ogrodowe ozdobne, także tuje żywopłotowe, najlepiej sprawdzają się takie odmiany żywotnika olbrzymiego, jak między innymi Danica, Hoseri, Globosa, Wagner czy Yellow Ribbon. Wśród żywotników zachodnich na uwagę zasługuje przede wszystkim Szmaragd, który zdecydowanie wiedzie prym w ogrodach, ale także Brabant, Europe Gold czy Sunkist. Wszystkie te odmiany można sadzić w formie gęstych szpalerów, więc sprawdzają się jako tuje żywopłotowe.

Tuje ogrodowe – pielęgnacja i ceny

Zanim odpowiemy na pytanie, ile kosztuje tuja, warto przyjrzeć się zagadnieniu, jak właściwie należy dbać o te rośliny ozdobne. Tuje ogrodowe, w tym tuje żywopłotowe, nie mają zbyt dużych wymagań stanowiskowych. Najlepiej rosną w ogrodzie w miejscu dość słonecznym lub w półcieniu. Można je posadzić na stanowisku cienistym, ale nie należy wówczas spodziewać się nazbyt szybkiego wzrostu rośliny. Odmiany żywotnika zachodniego preferują gleby piaszczysto-gliniaste i wapienne, natomiast żywotniki wschodnie i olbrzymie najlepiej rosną na lekko kwaśnej glebie. Jeśli chodzi o dokładniejsze wymagania co do podłoża, najlepiej, by gleba była niezbyt wilgotna, przepuszczalna i oczywiście żyzna. W takich warunkach tuja nie będzie rdzewiała i zachowa swój piękny, zielony wygląd.

Pielęgnacja tuj w ogrodzie po posadzeniu (można to zrobić w całym sezonie od wiosny do jesieni w przypadku roślin w pojemnikach) sprowadza się do podlewania. Należy przy tym unikać oblewania całej rośliny i jej pędów. W czasie suchej pory wystarczy obfite podlewanie raz w tygodniu.

Pielęgnacja to także nawożenie – na początku maja i ponownie na początku lipca. W tym celu najlepiej zastosować nawóz wieloskładnikowy uniwersalny lub do roślin iglastych. Aby zapobiec nadmiernemu parowaniu wody i wzrostowi chwastów, tuje ogrodowe warto także ściółkować przy zastosowaniu kory sosnowej. To także dobre zabezpieczenie przed zimą. Ważnym zabiegiem jest także przycinanie tui.

Ile kosztuje tuja? Jeśli chodzi o ceny, trudno o jednoznaczną odpowiedź. Są one zależne od konkretnych szkółek i regionów kraju. Ceny najpopularniejszej i zdecydowanie najchętniej kupowanej odmiany Szmaragd zaczynają się od nawet 3 zł za 30-centymetrową roślinkę. Drzewko o wysokości 160 cm to już wydatek rzędu około 25 zł. Metrowa tuja Szmaragd w doniczce kosztuje z kolei 15 zł. Wszystko zależy od tego, na jak szybkim przyroście tuj w ogrodzie nam zależy.