Strączyniec cewiasty

Uprawa żurawiny na działce i w ogrodzie - odmiany, sadzenie, pielęgnacja

Kwaśne, małe, czerwone kuleczki żurawiny to prawdziwy przysmak. Na surowo nie każdemu przypadają do gustu, jednak w przetworach czy herbatkach są naprawdę wspaniałe. Żurawina jest jednak dość kapryśna i nie w każdym lesie można ją znaleźć. Na szczęście można bez problemu uprawiać ją w ogrodzie i na bieżąco móc cieszyć się jej smacznymi owocami o wyjątkowych właściwościach.

Jeśli interesują cię także inne krzewy owocowe do ogrodu, inspiracje znajdziesz w tym miejscu.

Żurawina wielkoowocowa w Polsce

Uprawa żurawiny w Polsce – gatunki i odmiany

Żurawina pochodzi z rodziny wrzosowatych i jej niezwykłe krzewinki wyglądają w zasadzie bardzo podobne do kępy wrzosu. Z tą jednak różnicą, że zamiast fioletowych kwiatków pojawiają się białe kwiatuszki, a później czerwone owoce żurawiny. Jest to roślina bardzo powszechna w całej Europie, w Polsce jest rozpowszechniona na całym niżu, także w górach, chociaż w Karpatach spotyka się ją znacznie rzadziej.

W Polsce naturalnie występują dwa gatunki – żurawina błotna i drobnoowocowa. Obie nadają się do uprawy na działce, jednak ich owoce są drobne i kwaśne. Nadają się na przetwory. Znacznie częściej prowadzona jest uprawa żurawiny wielkoowocowej, która jest bardzo powszechna w Stanach Zjednoczonych i tam uprawiana na szeroką skalę. W Polsce spotyka się raczej pojedyncze krzewy na działce, tylko do własnego użytku.

Żurawina wielkoowocowa – opis

Żurawina wielkoowocowa funkcjonuje także pod nazwą borówka wielkożurawinowa lub żurawina amerykańska. Wytwarza dość długie, płożące pędy, których długość wynosi od 40 do 100 cm. Gałązki pokrywają się eliptycznymi liśćmi, które nie opadają na zimę. Krzak żurawiny dość ładnie się prezentuje nawet poza okresem owocowania, więc w ogródku będzie pełnił także funkcję rośliny ozdobnej. I to przez cały rok, ponieważ jego liście są zimozielone.

Te krzewy owocowe kwitną latem, wytwarzając niewielkie, niepozorne kwiaty o białym lub lekko różowym kolorze. Nie mają większej wartości ozdobnej. Jesienią na ich miejscu pojawiają się wspaniałe owoce żurawiny. To kuliste, prawie regularne jagody, które mają charakterystyczny, ciemnoczerwony lub bordowy kolor. Żurawina wielkoowocowa wytwarza, jak sama nazwa na to wskazuje, stosunkowo duże owoce. Mają nawet 2 cm średnicy. Owoce żurawiny tego gatunku są także nieco słodsze od innych, dlatego lepiej nadają się do spożycia w formie świeżej lub suszonej.

Owoce żurawiny – zastosowanie i właściwości

Żurawina wielkoowocowa uprawiana na działce najczęściej jest przeznaczona do przetworów. Robi się z niej sosy, dżemy i konfitury, które dodaje się do mięs. Owoce żurawiny można także suszyć i w takiej formie jeść lub dodawać do herbat. Niektórzy rozsmakowują się także w jej surowych owocach. Jeden krzew żurawiny rodzi bardzo liczne owoce, jest to plenna roślina, pod warunkiem jednak, że sadzonki umieści się w odpowiednim stanowisku.

Żurawinę warto jeść nie tylko dla ciekawego, charakterystycznego smaku, lecz także ze względu na właściwości lecznicze. Najczęściej kojarzy się z leczeniem zaburzeń układu moczowego, przeziębień pęcherza lub nerek. Jej składniki wyścielają ściany przewodu moczowego i trawiennego, tworząc barierę dla bakterii. Dzięki temu chronią przed zachorowaniem na wrzody żołądka czy innego rodzaju stany zapalne. Jednocześnie żurawina jest wartościowym źródłem przeciwutleniaczy i witamin oraz minerałów. Dzięki temu intensywnie wzmacnia serce i układ krwionośny. Owoce żurawiny powinno się jeść w przypadku stałych niedoborów witaminy C.

Dzięki swoim niezwykłym właściwościom, owoce żurawiny mają także zdolność utrzymywania odpowiedniego poziomu cholesterolu we krwi. Dodatkowo rozszerzają także naczynia krwionośne, więc zmniejszają ryzyko zachorowania na miażdżycę i choroby wynikające z niedokrwienia. Wskazuje się także na ich właściwości detoksykacyjne. Spożywanie żurawiny ułatwia usuwanie toksyn z organizmu.

Uprawa żurawiny w ogródku i na działce

Sadzonki żurawiny w ogrodzie i na działce

Jak wszystkie krzewy owocowe, tak także żurawina jest uprawiana z sadzonek, a nie nasion. Gotowe sadzonki można kupić niemal w każdym sklepie ogrodniczym. Żurawina wielkoowocowa jest rozmnażana wegetatywnie, więc możesz mieć pewność, że będzie miała wszystkie pożądane cechy rośliny matecznej. Przy rozmnażaniu z nasion owoce mogą być znacznie mniejsze lub nieco mniej smaczne.

Sadzonki są dostępne w dwóch formach – balotowane (znacznie rzadziej) i w pojemnikach. Warto kupować te drugie, ponieważ są bardziej odporne na uszkodzenia i znacznie lepiej przyjmują się w nowym miejscu. Ponieważ nie wysychają, można je sadzić w zasadzie cały rok, jednak najlepiej zrobić to wiosną lub jesienią.

Żurawina wielkoowocowa świetnie sprawdza się w naszych warunkach klimatycznych. Można ją spotkać na działce i w ogrodzie, gdzie raczej nie przemarza. Niestety uprawa żurawiny na balkonie nie udaje się. Nie ze względu na panujące na balkonie warunki, lecz dlatego, że pojemnik bardzo ogranicza rozwój jej bryły korzeniowej. A może zainteresuje cię także aronia w ogrodzie?

Krzew żurawiny – jak sadzić żurawinę?

Krzak żurawiny powinien być sadzony dość ostrożnie. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na to, by był zasadzony na takiej głębokości, na jakiej rósł w szkółce. Uprawa żurawiny wielkoowocowej nie uda się, jeśli nie przygotujesz odpowiedniego stanowiska. To kluczowe. Jak sadzić żurawinę prawidłowo? Krzew żurawiny musi mieć dość dużo miejsca, dlatego najpierw należy wykopać dziury o głębokości 20 cm, oddalone od siebie o 20 cm.

Kolejnym krokiem jest wypełnienie wgłębienia odpowiednim podłożem – najlepiej sprawdzi się mieszanina ziemi z torfem w stosunku 1:2. Dzięki temu krzak żurawiny będzie miał zapewnione odpowiednie warunki. Posadzone krzewinki należy dobrze zagłębić i obsypać niewielką warstwą piasku.

Żurawina wielkoowocowa w ogródku – wymagania

Jak uprawiać żurawinę w ogrodach? Uprawa żurawiny nie jest trudna, ale pod warunkiem, że zapewni się jej wszystkie wymagania. Przygotowując stanowisko dla żurawiny należy pamiętać, że jej naturalnym środowiskiem są bagna i lasy. Żurawina amerykańska źle owocuje i jest bardziej narażona na choroby i atak szkodników, jeśli stanowisko nie spełnia jej oczekiwań.

Uprawa żurawiny zaczyna się więc od przygotowania podłoża. Najważniejsze jest zapewnienie jej kwaśnego stanowiska – podobnie uprawiana jest borówka brusznica lub jagoda kamczacka. Optymalne pH zawiera się w przedziale 3,5 do 4. Krzew żurawiny powinien być posadzony w podłożu dobrze przepuszczalnym, o wysokiej zawartości próchnicy. Uprawa żurawiny wielkoowocowej najlepiej udaje się w ogrodzie, w którym jest ziemia torfowa i piaszczysta, jednakże dość zasobna w składniki mineralne.

Żurawina źle znosi gwałtowne zmiany poziomu nawodnienia. Zarówno susza, jak i przelanie są dla niej zabójcze. Dlatego tak ważny jest i odpowiedni drenaż i ściółkowanie. Krzak żurawiny powinien być co jakiś czas ściółkowany piaskiem, który zapobiega wysychaniu. Ważne jednakże, by w surowcu nie było zbyt wiele wapnia, które może zwiększyć poziom pH podłoża. Można także zastosować drobno zmieloną korę drzewną.

Należy wziąć pod uwagę także fakt, że żurawina to roślina światłolubna, która potrzebuje naprawdę dużo słońca. W cieniu nie będzie owocować, podobnie zresztą jak borówka brusznica czy jagoda kamczacka.

Uprawa żurawiny krok po kroki

Żurawina w ogrodzie – podlewanie

Żurawina w zasadzie jest dość dobrze odporna na suszę, chociaż nie lubi, gdy ta przychodzi gwałtownie. Jednak największe i najpiękniejsze owoce uzyskuje się na plantacjach, które były intensywnie nawadniane. Ta roślina powinna być podlewana na bieżąco, a w ciepłe, upalne lata szczególnie często.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że do podlewania nie powinno się stosować wody wodociągowej. Należy zbierać deszczówkę i nią nawadniać krzewy żurawiny. Jeśli nie jest to możliwe, to wodę do podlewania należy wcześniej przygotować – dodać do niej niewielką ilość preparatu zakwaszającego. Zwykła woda wodociągowa mogłaby odkwasić podłożę i tym samym przyczynić się do zasychania rośliny.

Konieczne nawożenie w ogródku

Oczywiście w przypadku rośliny o tak dużym zapotrzebowaniu i wydającej tak liczne owoce, kolejnym ważnym zabiegiem jest regularne nawożenie. Można zrobić to na wiele sposobów, jednak najszybszym i najskuteczniejszym będzie zastosowanie mineralnych nawozów chemicznych, zwłaszcza tych przeznaczonych do uprawy borówki lub stricte żurawiny.

Tego rodzaju nawozy nie tylko wspierają rozwój roślin i potęgują owocowanie, lecz także dbają o pH podłoża. Jeśli mimo to ciągle staje się bardziej zasadowe, warto sięgnąć także po preparaty obniżające poziom kwaskowatości. Można zastosować je przed zimą. Są to preparaty przeznaczone do roślin z rodziny wrzosowatych lub iglaków.

Uprawa żurawiny wielkoowocowej – inne zabiegi pielęgnacyjne

Chociaż żurawina wielkoowocowa jest prawie całkowicie mrozoodporna, należy chronić ją przed zimą. Problemem nie są zimowe wiatry, lecz wczesnowiosenne, powracające przymrozki, które błyskawicznie uszkadzają pąki kwiatostanowe. Z tego względu krzewy żurawiny należy okryć ściółką i gałęziami drzew iglastych lub liśćmi i odsłonić je dopiero kiedy minie ryzyko pojawienia się kolejnych przymrozków.

Żurawina to roślina o ograniczonej tolerancji na konkurencję. Dlatego tak istotne jest odchwaszczanie. Dobrze wyściółkowana nie powinna przysparzać nam wiele problemów, jednak bez ściółki regularne usuwanie chwastów jest koniecznością. Należy także pilnować, by jej poziome, płożące się pędy nie zaczynały się ukorzeniać – wtedy żurawina będzie stanowiła konkurencję sama dla siebie.

Z tego względu nadmiar pędów należy usuwać. W przypadku młodych krzewów wycina się wszystkie nadprogramowe pędy boczne, które sprawiają, że roślina jest zbyt wybujała. Z biegiem czasu należy jednak usuwać te środkowe, które nie rodzą już owoców. Po kilku latach krzewinka zmienia co nieco pokrój i staje się bardziej rozłożysta. Z tego właśnie powodu roślinę sadzi się w tak dużej rozstawie.