Wanilia – opis i pochodzenie

Wanilia (Vanilla Mill.) – opis i wygląd

Wanilia (Vanilla Mill.)to najdroższa przyprawa świata. A przynajmniej jedna z najdroższych. Jak się pozna jej pokrój i pochodzenie, nietrudno w to uwierzyć. Jest to bowiem bardzo ciekawy storczyk. Wanilia to rodzaj obejmujący ponad 100 gatunków, ale do uprawy w celach pozyskiwania przyprawy wykorzystuje się tylko jeden z nich – wanilię płaskolistną.

Jest to liana, która osiąga około 15 m długości. Rośnie jako epifit, zupełnie tak samo jak popularne w naszych domach falenopsisy. Ten storczyk nie ma silnie rozwiniętego systemu korzeniowego, za to ma ładne, dość duże liście – sztywne, eliptyczne lub lancetowate. Są płaskie, stąd nazwa rośliny, i mają intensywny, bardzo jasny kolor.

Najpiękniejszą częścią wanilii są kwiaty. Duże, pachnące, mają woskowy połysk. Ich ciekawy, zielonkawy kolor zwraca na siebie uwagę i ładnie się prezentuje. Wanilia kwitnie co 2-3 lata, czyli owoc nie pojawia się co sezon. Dlatego trudno jest je uzyskać i zebrać., stąd dość duża cena. Kilogram wyjątkowych strąków to koszt około 600 dolarów! Pojedyncza laska wanilii potrafi kosztować w Polsce około 10 zł.

Owoc wanilii to przyprawa, którą nazywamy laską wanilii. Jest to torebka nasienna w kształcie strąka. To część jadalna rośliny. Zbiera się je jeszcze przed dojrzewaniem, póki są zielone, a następnie suszy się je i odpowiednio preparuje. Tak przygotowane nadają się do jedzenie i dodawania do przypraw. To najsilniejsza naturalna metoda dodawania jedzeniu słodyczy i przyjemnego zapachu.

Skąd pochodzi wanilia (Vanilla Mill.)

Pochodzenie wanilii najczęściej przypisuje się Meksykowi i to fakt – tam jest jej bardzo wiele. Ale roślina występuje także w takich państwach jak Gwatemala, Belize, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru i Brazylia. Tam to naturalna część krajobrazu. Wspaniała przyprawa bywa uprawiana jednak także w innych krajach, rośnie tam głównie w celach towarowych i handlowych.

Największym producentem i eksporterem wanilii jest Madagaskar. Na podium znajduje się jeszcze Indonezja i Chiny. O wiele mniejszy udział w produkcji wanilii ma Papua-Nowa Gwinea i Meksyk. W dużym stopniu produkcją zajmuje się także Turcja. Owoc wanilii, czyli strąk, sprzedawany jest najczęściej już po wysuszeniu, zazwyczaj w plastikowych pojemniczkach, by nie tracił na zapachu.

Wanilia jako przyprawa - laski wanilii

Informacje o wanilii: smak i zastosowanie w kuchni

W Europie pierwsze informacje o wanilii pojawiły się dopiero w XVI wieku, kiedy została odkryta w Ekwadorze. Legenda mówi, że Aztecy poczęstowali konkwistadorów napojem z czekolady, w którym znajdował się owoc wanilii.

Naturalna słodycz szybko podbiła europejską kuchnię. Zaczęto dodawać ją do deserów, czekolady i likierów. Ma delikatnie słodki smak i intensywny zapach, który ciężko pomylić z czymkolwiek innym. Wanilia okazała się być hitem, obecnie wszędzie można kupić lody waniliowe, budyń waniliowy i ciasta przełożone waniliowym kremem. Surowa wanilia świetnie się sprawdza w deserach, można jednak zastosować ją także do dań podawanych na ciepło.

Nadal jednak przyprawa jest dość droga. Sprzedaje się ją w kilku wersjach: pojedynczych lasek, które rozkrawa się i usuwa z nich środek, w postaci proszku i cukru waniliowego, czyli cukru nasączonego olejkiem waniliowym. Warto jednak wiedzieć, że naturalna przyprawa czasami bywa zastępowana przez syntetyczne odpowiedniki zapachowe lub smakowe. To o wiele mniejszy koszt, dlatego większość produktów to właśnie syntetyczna przyprawa. Naturalną oferuje sklep ze zdrową żywnością, ale można ją znaleźć także w większych supermarketach. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat uprawy tymianku?

Wanilia (Vanilla Mill.) – cukier waniliowy i wanilinowy

Często stosowana do ciast przyprawa z wanilii to cukier waniliowy. Jest to składnik wielu deserów typowych dla kuchni środkowoeuropejskiej, chociaż pojawia się także w skandynawskiej. To przyprawa, która w co najmniej 27% składa się z wanilii, pozostały skład to zwykły cukier buraczany lub trzcinowy.

Laski wanilii i jej uprawa
Jakie zastosowanie kulinarne i nie tylko ma wanilia, Vanilla Mill., a także jej uprawa

O wiele większe zastosowanie ma cukier wanilinowy – tańszy odpowiednik. To przyprawa przygotowana z syntetycznie uzyskanej substancji waniliny. Zapach jest o wiele mniej intensywny, znacznie bardziej delikatniejszy Te nazwy są jednak używane naprzemiennie. Jeśli jednak chcesz kupić cukier waniliowy, dobrze sprawdź opis producenta na opakowaniu. Cukier wanilinowy często nazwany jest waniliowym, z wanilią czy z dodatkiem wanilii. Może się jednak okazać, że to w pełni syntetyczny twór.

Wanilia (Vanilla Mill.) – zastosowanie lecznicze i właściwości

Wanilia (Vanilla Mill.) – informacje o zastosowaniu

Wanilia znajduje zastosowanie przede wszystkim w kuchni. Część jadalna, czyli strąk, ma jednak wyjątkowe działanie lecznicze. Właściwości wynikają przede wszystkim z kojącego zapachu jej olejku eterycznego. Wykorzystuje się ją nie tylko do jedzenia, lecz także w kosmetologii.

Olejek waniliowy pięknie pachnie i pielęgnuje skórę. Lekko ją natłuszcza i nawilża. Można używać go do pielęgnacji także delikatnych części cery, na przykład okolicy oczu czy ust. Wykorzystuje się ją także do pielęgnacji włosów, ponieważ ma działanie zmiękczające i wygładzające. Niektóre badania wykazują także, że wanilia ma właściwości uspokajające problemy cery, nawet te poważne, jak atopowe zapalenie skóry.

Wanilia a działanie lecznicze

Informacje o wanilii w medycynie dotyczą przede wszystkim kojącego działania oleju eterycznego. Można kupić go gotowego, można jednakże wykorzystać także samą laskę wanilii. Surowa także wspaniale pachnie, więc można ją stosować do aromaterapii. Jednak olejek także nie jest drogi, cena małej buteleczki to mniej więcej 15 zł. Olejek oferuje sklep zielarski, ale można znaleźć go także w aptekach.

Wanilia przede wszystkim pomaga w stanach napięcia nerwowego. Wzbudza pozytywne uczucia, dlatego niweluje także uczucie stresu. W czasie większych problemów warto rozpylać olejek w pokojach. Sprawdza się to także w razie bezsenności. Kilka kropli rozlanych na poduszce ułatwi relaks i zasypianie. Aromat wanilii sprawdzi się przede wszystkim w przypadku osób, które zajadają stres i smutek. Ma on wpływ na ośrodek głodu i zmniejsza łaknienie na słodycze i chipsy. Olejek waniliowy można używać także do specjalnych środków aromatyzujących powietrze – lampek, kominków i nawilżaczy powietrza.

Informacje o wanilii (Vanilla Mill.) - ciekawostki

Pierwszy biologiczny opis wanilii wraz z jej nazwą pojawił się w 1658 roku. Nazwę rośliny zaproponował Willem Piso, jej aztecka nazwa jest zupełnie inna – tlilxochitl. Tym samym słowem określano napój czekoladowy.

Nie tylko dzisiaj wanilia jest tak droga. W czasach prekolumbijskich, w miejscach, gdzie rośnie naturalnie, kwiaty wanilii były tak cenne, że używano ich jako waluty do płacenia podatków.

Kwiaty wanilii w naturze są zapylane tylko przez niektóre pszczoły i kolibry. Dlatego w krajach, gdzie uprawia się ją na skalę towarową, trzeba przeprowadzać zapylanie ręczne – to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych. Nie jest to łatwe, ponieważ kwiaty, które nie zostaną zapylone przez kilka godzin po otwarciu, opadają. To kolejna przyczyna, przez którą rośliny są tak drogie i mają tak ogromne ceny. Dlatego też pozyskanie strąków w naturze także jest dość trudne, ponieważ nie wszystkie kwiaty zawiązują owoce.

ikona podziel się Przekaż dalej