Żeń szeń w ogrodzie – rodzaje, uprawa, pielęgnacja, działanie, właściwości
Żeń szeń już od wielu tysięcy lat jest rośliną wykorzystywaną w celu leczenia organizmu i wzmacniania go. Działanie żeń-szenia wykazuje bowiem pozytywny wpływ na ciało człowieka, pomagając w jego regeneracji. Jak wygląda uprawa żeń szenia oraz jakie dokładnie posiada on właściwości, wpływające na zdrowie?
Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane artykuły na temat właściwości leczniczych roślin.
Żeń szeń - co warto o nim wiedzieć?
Czym charakteryzuje się żeń-szeń?
Żeń szeń (znany również jako ginseng) jest dokładnie odmianą byliny, a w dosłownym tłumaczeniu oznacza „człowiek-korzeń”. Wszystko ze względu na swój dość charakterystyczny kształt, przypominający… zarys postaci ludzkiej. Może on osiągnąć nawet 50 cm wysokości, a jego łodyga jest wewnątrz pusta.
Kwiaty rośliny zazwyczaj są barwy seledynowej bądź blado-różowej. W jej owocach znajdują się dwa nasiona zrośnięte ze sobą, z kolei pod ziemią umiejscowiony jest jasny pęd z małą ilością korzeni.
Rodzaje żeń-szenia
Wyróżnić można głównie jego 5 rodzajów:
- Żeń-szeń chiński – to właśnie na niego mówi się ginseng. Jest to zeń-szeń właściwy, rosnący we wschodniej Azji. To jedna z popularniejszych odmian rośliny.
- Żeń-szeń czerwony – jest to żeń szeń koreański. Posiada najsilniejsze działanie pobudzające i wspomagające organizm (poprzez rozgrzewanie).
- Żeń-szeń japoński – występuje głównie w Japonii, Indiach oraz południowej części Chin.
- Żeń-szeń amerykański – można spotkać go we wschodniej oraz środkowej części USA czy Kanadzie. Obfituje on w podobne substancje aktywne, co odmiany koreańskie. Nie zmienia to jednak faktu, że występuje między nimi znacząca różnica – żeń szeń koreański rozgrzewa organizm podnosząc w nim ciśnienie krwi, z kolei amerykański owe ciśnienie obniża.
- Żeń-szeń syberyjski – różni się od azjatyckiego, choć jest nieco zbliżony swym działaniem do żeń-szenia właściwego. Spotkać można go na Syberii (wschód), w Korei, Japonii i Chinach. To środek podnoszący witalność oraz życiową energię. Polecany jest również… sportowcom. Można go rzuć bądź spożywać w formie tabletek. Świetna jest również przyrządzona z niego herbata! To najlepsza odmiana do hodowania w naszym klimacie, a więc właśnie ta uprawa żeń szenia będzie najbardziej rozsądna. Sprawdź także ten artykuł o żeń-szeniu syberyjskim i jego uprawie.
Żeń-szeń syberyjski
Uprawa żeń szenia
Warto na samym początku nadmienić, że roślina ta wcale nie jest łatwa w uprawie! Żeń-szeń syberyjski należy uprawiać na ciepłym i nieco zacienionym stanowisku, gdzie osłonięty jest od wiatru. Nie można jednak przesadzić ze słońcem, ponieważ roślina poparzy się i… umrze. Pielęgnacja żeń szenia polega również na stosowaniu kontrolowanego zacienienia rośliny (często sztucznego). Idealne podłoże do uprawy to miejsce przewiewne, przepuszczalne i żyzne – gleba musi być przy tym próchniczna i delikatnie kwaśna. Najbardziej korzystne pH podłoża wynosi między 5,5 a 6,5.
Musisz pamiętać o tym, że żeń-szeń syberyjski nie lubi ciepłych oraz wilgotnych zim. Z kolei jego pielęgnacja od wiosny do jesieni wymaga korzystania z nawozów wieloskładnikowych. Ważne jest także regularne odchwaszczanie rośliny! Z kolei do ziemi, w której roślina będzie rosła, warto dodać gruboziarnisty piasek i żwirek. Odpowiednia pielęgnacja to klucz do wyhodowania zdrowej, wartościowej byliny! A może zainteresuje cię także ten artykuł o litworze arcydzięglu?
Jak siać nasiona żeń szenia w ogrodzie?
Nie da się ukryć, że jest to praca bardzo czasochłonna. Nasiona wysiewa się po kilku miesiącach od przechowywania ich w wilgotnym piasku (stratyfikacja w dość chłodnej temperaturze) i podsuszenia przed ostatecznym siewem. Kiełkowanie żeń szenia trwa nawet… kilkanaście miesięcy! Również jego przyrost jest niezbyt „szałowy” – to zaledwie 1 g na rok. Warto więc kupować nasiona po procesie stratyfikacji bądź już ukorzenione (np. 2-letnią sadzonkę). Najlepiej jest sadzić jesienią albo wiosną, pamiętając o ściółkowaniu. Z kolei korzeń pozyskasz z ok. 6-letnich roślin (albo starszych).
Co ciekawe, pierwszy rok uprawy żeń-szenia daje zaledwie… jeden liść, którego ogonek jest jednocześnie łodygą. Dopiero w kolejnych latach zobaczysz ich więcej. Czy można rozmnażać żeń szeń inaczej, jak z nasion? Niestety, ale to jedyna metoda – u rośliny nie jest bowiem możliwe rozmnażanie wegetatywne, jak chociażby przez podział korzeni.
Działanie żeń-szenia i jego właściwości lecznicze
Znakomite lekarstwo na serce i… cukrzycę
Żeń szeń znakomicie wpływa na zdrowie człowieka. Posiada bowiem właściwości pobudzające pracę serca czy obniżające poziom cholesterolu we krwi. Jego właściwości lecznicze powodują wzrost dobrego cholesterolu, działając jednocześnie przeciwzakrzepowo czy obniżając poziom cukru we krwi – a więc warto jest stosować odpowiednie preparaty z żeń szenia jako środek wspomagający leczenie np. cukrzycy.
Można w tym celu kupić tabletki Olimp (30 kapsułek / ok. 15 zł), oczywiście po uprzedniej konsultacji z lekarzem. Preparaty z tego surowca mogą bowiem regulować produkcję insuliny, poprzez bezpośrednie oddziaływanie na gruczoł nadnerczowy.
Właściwości żeń szenia idealne dla sportowców!
Liczne badania dowodzą, że lekarstwa z żeń-szeniem wpływają na ułatwianie zużywania tlenu w organizmie, a więc obniżają poziom kwasu mlekowego we krwi – to właśnie on jest główną przyczyną pojawiania się bólów mięśni np. u sportowców. Pojawia się we krwi głównie podczas intensywnego wysiłku, wtedy gdy komórki mają zbyt małą ilość dostępnego tlenu do wykorzystania.
Regularne przyjmowanie żeń-szenia np. w postaci tabletek na pewno obniży poziom kwasu mlekowego u sportowców (np. Naturell, 60 kapsułek / ok. 12 zł).
Żeń-szeń a lepsza pamięć
Ginsenozydy zawarte w żeń-szeniu wpływają na polepszenie się pamięci i zdolności uczenia nowych rzeczy – zarówno u osób „normalnych”, jak i tych z kłopotami przy zapamiętywaniu i koncentrowaniu się. Działanie żeń-szenia jest w takich przypadkach bardzo korzystne!
Doskonała okazuje się chociażby herbata, popijana w trakcie nauki przez osoby o obniżonej sprawności umysłowej czy u osób, które nie mogą się skoncentrować na nauce.
Żeń szeń a potencja
Roślina ta pomaga podnieść libido nie tylko u mężczyzn, ale i u kobiet. Pomaga ona również w zaburzeniach erekcji. Wspomniane wcześniej ginsenozydy zwiększają bowiem uwalnianie się tlenku azotu w organizmie – to on pomaga rozkurczać się naczyniom krwionośnym, jednocześnie powodując większy napływ krwi do penisa. Potencja może zostać poprawiona szczególnie mocno, gdy korzysta się z żeń-szenia koreańskiego. Wpływ żeń szenia na potencję jest nieoceniony.
Świetne właściwości lecznicze wykazują kapsułki Naturell Forte (ok. 19 zł za 60 kapsułek).
Lekarstwo na zmęczenie
Zaleca się zażywanie żeń-szenia zwłaszcza, gdy organizm narażony jest na zmniejszenie się jego odporności, wyczerpanie (przez natężenie pracy), ale też po przebytych chorobach czy zabiegach chirurgicznych. Działanie żeń-szenia wykazuje swoją moc szczególnie, gdy stosuje się go regularnie.
Napary, tabletki (np. Olimp Complex z 3 gatunkami żeń-szenia, magnezem i bioperiną, ok. 25 zł / 30 kapsułek), herbata czy samo rzucie żeń-szenia doda energii, a także zwiększy odporność na stres. Dodatkowo roślina ta opóźni proces starzenia się organizmu, załagodzi objawy meno czy andropauzy, a także pozwoli utrzymać aktywność życiową przez wiele kolejnych lat. Podobnie wykazuje także pozytywny wpływa na stres.
Skutki uboczne stosowania żeń szenia
Jakie są skutki uboczne stosowania żeń szenia syberyjskiego? Żeń szeń syberyjski oraz pozostałe jego rodzaje wykazują pozytywne i dobroczynne działanie na zdrowie człowieka – jednak tylko wówczas, gdy stosowane są zgodnie z zaleceniami lekarza oraz przez określony czas. Jak w przypadku większości leków, nadużywanie preparatów z żeń szeniem skutkuje efektami ubocznymi. Najczęściej zauważalne skutki uboczne to senność, złe samopoczucie, bóle głowy, biegunka, zmiany skórne czy nadciśnienie – u kobiet może dodatkowo wystąpić tkliwość uciskowa piersi bądź efekty estrogenie (po okresie menopauzy).
Przyjmuje się, że dawka dzienna (z naciskiem na stosowanie żeń-szenia rano) wysuszonego korzenia powinna oscylować między 0,5-2,0 g. Z kolei kurowanie się nim nie może przekroczyć okresu 2 miesięcy. Młode i zdrowe osoby mogą korzystać z takiej kuracji nawet dwa razy w roku – jesienią oraz wiosną.
Najbezpieczniej będzie zasięgnąć porady lekarskiej, jeszcze zanim rozpoczniesz samodzielny proces leczenia się żeń-szeniem! Mimo wszystko stosowanie żeń szenia syberyjskiego panax ginseng warto przemyśleć.