Amarylis i hippeastrum – różnice, porady, uprawa i pielęgnacja

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Fajny OgródDrukujUdostępnij

Kwiat doniczkowy amarylis czy hippeastrum? Kilka słów o gatunku i jego hodowli

Czasami mówi się, że kwiat doniczkowy amarylis i hippeastrum są synonimami i oznaczają jedną roślinę. A jednak to błąd – chociaż faktycznie oba te kwiaty cebulkowe są do siebie bardzo podobne, to dwa różne gatunki. Hippeastrum (łac.) to roślina z rodziny amarylkowatych, która pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie naturalnie rośnie w klimacie subtropikalnym. Jest wrażliwy na zimo, więc jego uprawa w ogrodzie nie jest możliwa. Warto natomiast pamiętać, że te rośliny doniczkowe świetnie wyglądają na parapecie. W Polsce często nazywa się go zwartnicą. Podobnie hippeastrum amarylis także ma duże wymagania dotyczące temperatury. Pochodzi z Afryki południowej, gdzie często rośnie na dziko. U nas są to znane i bardzo często uprawiane doniczkowe kwiaty cebulkowe, które występują w dwóch gatunkach, chociaż najczęściej wykorzystywany jest Amarylis belladonna (łac.).

Zarówno hippeastrum, jak i amarylis to rośliny cebulowe. Pielęgnacja i hodowla amarylisa, jak i hippeastrum jest identyczna, ale kwiaty amarylisa nieco się różnią – po tym rozpoznaje się je najczęściej. Wytwarza nieco drobniejsze kwiaty, za to przepięknie pachnące. Hippeastrum natomiast nie pachnie, ale jego kwiaty są znacznie większe i bardziej okazałe. Oba jednak mają taką samą budowę. Kwiaty amarylisa i hippeastrum są złożone z sześciu płatków wyrastających dookoła wiązki pylników. Każda z roślin doniczkowych wytwarza jeden pęd kwiatostanowy, wokół którego układają się kwiaty – w przypadku hippeastrum najwyżej 4 (chociaż hodowcy zaczynają staranie o wytworzenie odmian sześciokwiatowych), amarylis wytwarza ich od dwóch do nawet dwunastu.

Poza kwiatami, cechą rozpoznawczą obu roślin są liście. Mają taki sam, zielony kolor i mieczowaty kształt, jednak u hippeastrum są znacznie większe i wyrastają naprzeciwlegle bezpośrednio z cebuli. Amarylis ma nieco drobniejsze liście, które są bardzo liczne i gęsto otaczają pęd kwiatostanowy. Wprawiony ogrodnik może rozpoznać te kwiaty cebulkowe bo budowie samej cebuli, ale nie jest to łatwe – u hippeastrum jest otoczona spękaną i ciemniejszą łuską. Jeżeli nie uda się takie rozróżnienie, możesz obserwować rośliny już po sadzeniu. Hippeastrum wytwarza najpierw pęd kwiatostanowy, amarylis – liście.

Jednak podobieństwa między tymi dwoma roślinami są tak duże, że najczęściej wrzuca się je do jednego worka, a nazwy hipeastrum i amarylis traktuje się jak synonimy. Tym bardziej, że wymagania obu roślin doniczkowych są bardzo podobne, tak jak pielęgnacja, sadzenie cebul czy podlewanie. Obie także potrzebują okresu spoczynku po przekwitnięciu. Różnią się w zasadzie jedynie okresem kwitnienia i właśnie dlatego warto wiedzieć, z którą z nich mamy do czynienia. A więc jak pielęgnować te rośliny cebulowe?

Sadzenie cebul i stanowisko - jak dbać o amarylisa i hippeastrum w domu?

Jeżeli mamy możliwość, warto przyjrzeć się cebulkom, zanim rozpoczniemy sadzenie. Jak wszystkie kwiaty cebulkowe, tak hippeastrum i amarylis mogą się nie udać, jeżeli okaże się, że cebulka chociaż w niewielkim stopniu była uszkodzona, porażona szarą pleśnią lub nadgnita. Dobrze jest wybrać cebule zielone i twarde, optymalnie jak największe – gwarantują one, że wyrosną piękne, duże kwiaty.

W naszym klimacie są to jedynie rośliny doniczkowe, więc najważniejszą częścią jest także dobranie odpowiedniego pojemnika. Sadzi się je do doniczki, która jest tylko niewiele większa od cebuli. Kwiaty cebulkowe najczęściej lubią mieć dość ciasno, warto więc, by donica była okrągła, a jej średnica była jedynie o 2-3 centymetry większa niż średnica cebuli. Sadzenie amarylisa i hippeastrum w związku z tym może być nieco utrudnione. Należy pamiętać także o tym, że cebula powinna w 1/3 wysokości wystawiać nad poziomem ziemi. Te rośliny doniczkowe nie mają szczególnych wymagań w stosunku do rodzaju podłoża – wystarczy im uniwersalna ziemia do kwiatów, warto jednak na dno doniczki wysypać niewielką warstwę drenażu. Dzięki temu cebule są ochronione przed gniciem i nadmiar wody może swobodnie spłynąć.

Od razu po posadzeniu należy nawodnić rośliny. Pierwsze podlewanie musi być bardzo obfite. Później doniczki z cebulami przestawia się w bardzo nasłonecznione miejsce. Idealna temperatura do rozwoju hippeastrum i amarylisa to 21-23 stopnie Celsjusza. W końcu to rośliny pochodzące z Ameryki i z Afryki, więc rozwijają się tylko w ciepłym, jasnym stanowisku. Uprawa hippeastrum przypada na okres zimowy – od listopada do lutego, amarylis rośnie nieco później i może kwitnąć nawet latem, więc sadzenie cebul zostawia się na wiosnę.

Amarylis doniczkowy i hippeastrum – cebulki amarylisa i hippeastrum uprawia się tak samo

Uprawa i amarylisa, i hippeastrum jest taka sama. Te rośliny cebulowe wytwarzają kwiaty około 6-8 tygodni po posadzeniu cebul. W tym okresie pielęgnacja polega głównie na podlewaniu, które powinno być raczej oszczędne. Niezbyt częste podlewanie powinno się odpowiednio zwiększać wraz ze wzrostem rośliny. W tym czasie zarówno amarylis, jak i hippeastrum potrzebują dobrego nasłonecznienia, można postawić je na parapecie. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że znajdujące się tam rośliny mają tendencję do większego przesychania, więc trzeba dostosować podlewanie do potrzeb rośliny.

Jak pielęgnować hippeastrum i amarylis w czasie kwitnienia? Wtedy, jak wszystkie kwiaty cebulkowe, potrzebują dodatkowego nawożenia. Wytworzenie tak dużych kwiatów jest dla rośliny nie lada wysiłkiem, dlatego warto je wspomagać. W tym czasie pielęgnacja polega na dodawaniu do wody porcji nawozu do roślin kwitnących o przedłużonym działaniu. Jego porcje można zmniejszyć, jeżeli podłoże do kwiatów było wcześniej zaprawione nawozem żelowym. W tym czasie te rośliny cebulowe potrzebują także obfitego podlewania, ich podłoże powinno być stale wilgotne. Gdy przeschnie, trzeba nalać do doniczki sporo wody, tak, by wypłynęła na podstawkę. Po 30 minutach nadmiar wody należy wylać. Te rośliny doniczkowe mogą wymagać w tym okresie podlewania nawet codziennie, zwłaszcza jeżeli są wsadzone do ceramicznych lub glinianych doniczek albo stoją w suchym pomieszczeniu.

Uprawa hippeastrum i amarylisa wiąże się także z zapewnieniem roślin odpowiedniego naświetlenia i temperatury. W okresie wzrostu roślina potrzebuje dużo światła i ciepła, ale kiedy zacznie wytwarzać kwiaty, warto schować ją w półcieniu. Najpiękniejsze kwiaty rozwiną się, jeżeli temperatura nie będzie przekraczała 18 stopni Celsjusza. W tej temperaturze te kwiaty cebulkowe utrzymują się także najdłużej. Amarylisy i hippeastrum trzeba dokładnie obserwować. Uprawa będzie trwała nieco dłużej, jeżeli wszystkie pędy i kwiaty po przekwitnięciu zostaną natychmiast usunięte.

Co ciekawe, uprawa amarylisa udaje się nie tylko w doniczce na parapecie, ale także w ogrodzie. Wymaga słonecznego miejsca, ciepłego, ale nie nasłonecznionego bezpośrednio. Zanim wsadzi się te kwiaty cebulowe do podłoża, warto wmieszać w niego hummus lub nawóz wieloskładnikowy. Cebulki amarylisa sadzi się w od razu po zakupie, najlepiej w odpowiednim koszyczku, by nie padły ofiarą owadów żyjących w ziemi. Cebule pochodzące z wcześniejszych lat można delikatnie podpędzić w domu, zwłaszcza, jeżeli wiosna jest chłodna i nie można wcześnie zacząć prac ogrodowych. Dzięki temu roślina szybciej zakwitnie. Niektóre rośliny cebulowe, w tym amarylisy, mają cebule wrażliwe na zimno i nie mogą zimować w gruncie, nawet zabezpieczone przed niskimi temperaturami. Cebulki amarylisa wytrzymują jedynie spadki do -5 stopni Celsjusza, co oznacza, że należy je wykopać tuż po przekwitnięciu.

Cebulka amarylis po przekwitnięciu - pielęgnacja i przechowywanie

Amarylis i hippeastrum to wieloletnie rośliny cebulowe. Żeby jednak mogły odrosnąć w roku kolejnym, potrzebują okresu odpoczynku. Uprawa z cebul już wykorzystanych najczęściej jest szybsza, watro więc odpowiednio zabezpieczyć rośliny, żeby móc je wykorzystać w kolejnym okresie wegetacyjnym. Odpada również cena zakupu w kolejnym roku. Jedna cebulka amarylis może być sadzona nawet 8-9 razy i wytwarza cebule przybyszowe, za pomocą których można rozmnożyć roślinę. 

Jak pielęgnować te rośliny cebulowe po przekwitnięciu? Pielęgnacja i amarylisa, i hippeastrum polega na... zostawieniu ich w spokoju. Obie rośliny, kiedy stracą już kwiaty, po przekwitnięciu, stopniowo odzwyczajamy od podlewania. Pozwalamy na stopniowe zasychanie liści, które systematycznie usuwamy. To może niestety trochę potrwać i w tym czasie nie są to najpiękniejsze rośliny doniczkowe. Roślina powoli wchodzi w okres spoczynku, więc pielęgnacja nie jest konieczna.

Warto wtedy wyjąć cebulę i umieścić ją w przewiewnej, drewnianej skrzynce wypełnionej piaskiem. Nie jest to jednak konieczne, cebule mogą po prostu leżeć w przewiewnym miejscu bez żadnej osłony. W obu opcjach muszą być umieszczone w temperaturze około 15 stopni Celsjusza, nie niższej niż 12 stopni. Minimalny okres spoczynku dla amarylisa i hippeastrum to 6 tygodni, jednak trwa on zazwyczaj nieco dłużej – cebule czekają na kolejny moment, kiedy będą mogły zachwycać nas swoim pięknem. Wtedy wystarczy wyciągnąć je z piwnicy lub znieść ze strychu, dokładnie przejrzeć i wsadzić do ziemi, by za kolejne 8 tygodni móc napawać się widokiem tych najpiękniejszych kwiatów doniczkowych.