Róże ogrodowe
Róże ogrodowe - pozostałe
-
Róża pnąca 'New Dawn'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża pnąca 'New Dawn' jest znalezioną w 1930 roku w amerykańskich szkółkach samoistną mutacją. Jest to pięknie kwitnąca róża, ciesząca niezmiennie wielką popularnością od lat. Jej subtelne, jakby porcelanowe kwiaty, jasnoróżowe, a z czasem bielejące, są zebrane w luźne grona i roztaczają delikatny zapach.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża rabatowa 'Leonado da Vinci'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża rabatowa 'Leonado da Vinci' jest francuską odmianą z 1993 roku. Łączy wdzięk i urodę starych róż z obfitym i długim kwitnieniem oraz bujnym wzrostem i dobrą odpornością na choroby - cechami róż współczesnych. Duże, ciemnoróżowe kwiaty są zebrane w niewielkie grona i długo zachowują atrakcyjny wygląd.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża pienna 'Jasmina'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża pienna 'Jasmina' należy do szczególnej grupy róż, które powstają dzięki przeszczepieniu rozmaitych odmian na wyrośniętych pniach podkładek. Forma wzrostu róży na pniu zależy wyłącznie od użytej do szczepienia odmiany. W tym wypadku na pniu podkładki rośnie niemiecka odmiana 'Jasmina' z 2005 roku. Jest to róża pnąca o zwieszających się, różowych, pomponowych kwiatach.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża okrywowa 'The Fairy'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża 'The Fairy' jest odmianą okrywową, wyhodowaną przez brytyjskiego ogrodnika Johna Bentalla w 1932 roku. Jest bardzo popularna na całym świecie, a jej niewysokie krzewy o pokładających się, długich pędach, tworzą barwne kobierce pokryte drobnymi, pełnymi kwiatami w jasnoróżowym kolorze.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża parkowa 'Ballerina'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża parkowa 'Ballerina' jest odmianą wyhodowaną w 1937 roku w Wielkiej Brytanii. Ma drobne kwiaty, intensywnie różowe z białym oczkiem i żółtymi pręcikami, zebrane są w bujne kwiatostany przypominające hortensję bukietową. Jest mało wymagająca, kwitnie obficie przez cały sezon.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża wielkokwiatowa 'Casanova'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Róża 'Casanova' jest popularną odmianą róży wielkokwiatowej, wyhodowanej w 1964 roku przez irlandzkiego hodowcę. Odznacza się dużymi, pełnymi kwiatami w żółtym kolorze z miodowym albo kremowobursztynowym odcieniem. Jej kwiaty najlepiej prezentują podczas suchej pogody, ponieważ słabo znoszą przemoczenie wodą.
krzew Trudność uprawy: średnia
-
Róża wielkokwiatowa 'Black Baccara'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Odmiana 'Black Baccara' została wyhodowana we Francji w 2003 roku. Jej kwiaty są bardzo ciemne, granatowoczerwone i robią wrażenie aksamitnych. W zależności od oświetlenia róża może wydawać się czarna. Również w pąkach kwiatowych można dostrzec czarny kolor zmieszany z aksamitnym szkarłatem.
krzew Trudność uprawy: średnia -
Róża herbaciana 'Lady Hillingdon'krzewy krzewy liściaste krzew ozdobny
Odmiana 'Lady Hillingdon' z 1910 roku należy do grupy róż herbacianych, a ze względu na pokrój jest różą pnącą, czyli czepną. Istnieją różne interpretacje nazwy róży herbacianej: według jednej, sadzono te róże w Chinach przeważnie w ogrodach herbacianych, a według innej - przywieźli je do Anglii kupcy razem z herbatą. Prawdopodobne wydaje się też pochodzenie nazwy od zapachu suchych płatków różanych, przypominającego zapach herbaty.
krzew Trudność uprawy: średnia
Najciekawsze artykuły w temacie róże ogrodowe
Fenomen róż ogrodowych
Popularność tych roślin nie gaśnie, mimo że pierwsza hodowla róż powstała już w starożytności. Ich symbol też zdaje się być wieczny – mają wyrażać miłość i uwielbienie, dlatego to najpopularniejsze kwiaty ofiarowywane z okazji Walentynek. Róże mają w swoich herbach największe rody średniowiecznej Anglii, różany ogród ofiarowuje Józefinie zakochany Napoleon. Ponoć w tym wyjątkowym miejscu zostały zgromadzone wszystkie dostępne wtedy odmiany róż – prawie 200.
Naturalnie róże występują na całej północnej półkuli Ziemi, jednak znane są przypadki ich pojawiania się w Południowej Afryce. W stanie naturalnym przyjmują postać krzewu o kolczastych pędach, na których licznie pojawiają się wonne kwiaty. Skrętolegle ułożone liście także mogą mieć ostre brzegi, mają ciemnozielony kolor i błyszczącą powierzchnię. Róże ogrodowe są niezwykle zróżnicowane i nic dziwnego – nad odmianami pracowali botanicy przez ponad 2000 lat, a piękny ogród różany miała niejedna królowa w historii.
Ładne, romantyczne, przepięknie pachną, a ich płatki mają niezwykle delikatną strukturę. Są na dodatek wytrzymałe, a róże ogrodowe mogą zdobić rabaty i pergole przez cały sezon wegetacyjny. Czego chcieć więcej?
Róże w ogrodzie, czyli grupy i odmiany
Przyjmuje się, że obecnie znanych odmian róż jest ponad 20 tysięcy. Oznacza to, że nie sposób poznać ich wszystkim. Dla ułatwienia podzielono je na kilka grup, kryterium jest tutaj siła wzrostu i budowy kwiatów. Hodowla róż głównie skupia się na tych wielkokwiatowych, jednak dla standardowego ogrodnika, który po prostu chce cieszyć się nimi w ogrodzie, najbardziej interesujące są róże ogrodowe. Do nich należy kilka ważnych podgrup, które warto poznać.
Róża wielkokwiatowa mają największe i najpiękniejsze kwiaty. Róże wielkokwiatowe długo utrzymują się w wazonie, są wykorzystywane także na przykład na bukiety ślubne. Róża wielkokwiatowa może być uprawiana w ogrodzie, jednak najczęściej spotkać ją można w kwiaciarniach. Na jednej łodydze, która jest pokryta przykrymi, grubymi kolcami, pojawia się tylko jeden kwiat, ale ogromny i wprost zachwycający. Róża wielkokwiatowa jest stosunkowo mało popularna, zwłaszcza w stosunku do innych grup.
Na uwagę zasługują przede wszystkim róże pienne. Są to różne odmiany róż, które szczepi się na pniu innej rośliny. Dzięki temu przyjmują postać niewielkiego drzewka, które w czasie kwitnienia pokrywa się licznymi i przepięknymi kwiatami o przyjemnym zapachu. Ich odmian kolorystycznych jest mnóstwo. Największą zaletą róż piennych jest to, że zajmują bardzo mało miejsca. To najlepsza opcja do osób, które mają mało miejsca w ogrodzie lub mają ochotę na uprawę róż w doniczkach na tarasach. Róże pienne wyglądają niezwykle elegancko i często są sadzone w parkach przed pałacami, by podkreślić wytworny i wyjątkowy charakter miejsca.
Na uwagę zasługuje także róża rabatowa. Róże rabatowe są wyjątkowe - na jednym pędzie wytwarza od kilku do kilkunastu dużych kwiatów. Za jej pomocą można stworzyć więc naprawdę wyjątkową rabatę. Co więcej, róża rabatowa bywa wykorzystywana na żywopłoty.
Przepiękne, romantyczne altany to idealne miejsce na róże pnące. One także są często wykorzystywane. Ich pędy pną się po pergolach, ogrodzeniach i werandach. Niestety róża pnąca często przemarza, ale w cieplejszych miejscach kraju sadzi się je powszechnie i chętnie z bardzo prostego powodu – róże pnące są po prostu niezwykle dekoracyjne i bardzo efektowne. Równie często można spotkać róże parkowe – wysokie krzewy, które osiągają nawet 2 m wysokości i które okrywają się ogromną liczbą kwiatów. Są niezwykle odporne na mróz i niesprzyjające warunki glebowe, warto więc się nimi zainteresować. Róże parkowe cenione są przez ogrodników także za to, że powtarzają kwitnienie, dzięki czemu są dekoracyjne przez cały sezon.
Stosunkowo najmniej znaną grupą są róże okrywowe. Tworzą wiotkie pędy, które wytwarzają gęste kwiaty. Ich wyjątkowość polega na tym, że płożą się i bardzo szybko zajmują wszelkie wolne miejsca na rabacie. Sprawiają wygląd niesfornych i szybko tworzą olbrzymie, kwitnące zarośla, dlatego róże okrywowe często wykorzystuje się w nasadzeniach naturalistycznych.
Róże ogrodowe mogą się różnić między sobą wymaganiami, chociaż ich wymagania stanowiskowe są całkiem podobne. Dobrze wiedzieć, jak dbać o róże, które posadziłeś, bo zapewnienie im odpowiednich warunków jest jedynym sposobem na to, by były ładne i nie poddawały się częstym chorobom grzybowym.
Sadzenie i uprawa róż, czyli stanowisko to podstawa
Uprawa róż powiedzie się jedynie na odpowiednio dobranym stanowisku. Przede wszystkim, róże w ogrodzie muszą być posadzone w pełnym słońcu. Niektóre odmiany znoszą delikatny i przejściowy półcień, jednak i tak najlepiej będą kwitły na nasłonecznionym stanowisku. Róże w ogrodzie powinny jednak być zasłonięte przed wiatrem i mrozem. Chociaż zdecydowana większość jest mrozoodporna, zimne i porywiste wiatry są dla nich zabójcze. Uważać trzeba zwłaszcza na róże pnące, które mają najmniej odporności na takie warunki pogodowe.
Róże ogrodowe sadzi się do żyznego i przepuszczalnego, optymalnie bogatego w próchnicę podłoża. pH powinno wynosić od 6 do 7, co jest dość rzadkie w ogrodach. Jeżeli pH naszego podłoża jest inne, należy kupić trochę ziemi torfowej i wysypać na planowanym miejscu różanej rabaty. Uprawa róż zakłada używanie nawozów, jednak warto wiedzieć, że w czasie sadzenia nie wolno dodawać do podłoża obornika – we wczesnym stadium rozwoju roślin jest zabójczy dla korzeni.
Róże ogrodowe kupuje się najczęściej w balocie lub doniczce – w takiej formie można sadzić je w zasadzie w obojętnym momencie wiosną lub jesienią – nie zaprzestają wegetacji. Jednak w przypadku roślin balotowanych, trzeba przeprowadzić sadzenie jak najszybciej, tak, by korzenie nie przeschły.
Róże, które mają odkryte korzenie sadzi się wyłącznie jesienią. W takiej formie najczęściej sprzedawane są róże pienne i parkowe. Przed wsadzeniem korzenie należy moczyć przez kilka godzin, a po posadzeniu obficie podlać, dzięki temu roślina lepiej się przyjmie. Warto wiedzieć także o tym, że nie należy przesadzać starych róż. To bardzo ważne, ponieważ nie zawsze się przyjmują, a ich korzenie łatwo uszkodzić. Uprawa róż po przesadzeniu jest znacznie trudniejsza i najczęściej niestety spala na panewce.
Jak dbać o róże – pielęgnacja róż w pigułce
Jak pielęgnować róże? Z pewnością nie jest to trudne, jednak warto wiedzieć, że niektóre mogą mieć niezwykłe wymagania. Młode rośliny zwłaszcza wymagają obfitego podlewania, szczególnie w czasie letnich upałów. Na tym w sumie opiera się cała uprawa róż. Warto wiedzieć, że najwięcej wody potrzebują róże okrywowe, zwłaszcza te, które rosną bardzo gęsto. Jeszcze częściej trzeba nawadniać róże pienne uprawiane w pojemnikach, ponieważ podłoże w doniczkach przesycha dużo szybciej. Pozostałe róże w ogrodzie bardzo szybko komunikują (poprzez opuszczone liście), że brakuje im wody. Jeżeli zareagujesz dostatecznie szybko, od razu odżyją.
Pielęgnacja róż zawiera także dużo wskazówek dotyczących nawożenia. Aby kwiaty pięknie wyglądały i długo utrzymywały kwiaty, należy je wspierać wieloskładnikowymi, mineralnymi nawozami. Pielęgnacja róż tego typu ma także na celu zabezpieczenie roślin przed częstymi chorobami grzybowymi, więc warto nie tylko dokarmiać rośliny, ale także raz w roku zabezpieczyć je zapobiegawczym środkiem ochrony roślin ozdobnych.
W pierwszym roku po posadzeniu nie trzeba dokarmiać kwiatów. Ta pielęgnacja róż jest przeznaczona dla roślin, które mają wytworzony trwały system korzeniowy. Róże nawozi się od wczesnej wiosny aż do końca okresu wegetacji, jednak zabieg robi się tylko 2-3 razy w sezonie.
Uprawa róż – przycinanie róż
Uprawa róż zakłada także regularne przycinanie. Jest to zabieg konieczny, zwłaszcza jeżeli chodzi o róże okrywowe i roże parkowe, ponieważ mają one tendencję do przerastania i nadmiernego rozrastania się. Przez to róże w ogrodzie często zagłuszają inne rośliny.
Każdy poradnik mówiący o tym, jak pielęgnować róże, zwróci uwagę na konieczność bardzo mocnego przycinania. I warto wziąć sobie to do serca, ponieważ delikatne skrócenie pędów raczej nie na wiele się zda. Przycięta róża może wyglądać nieco mizernie, ale nie przejmuj się – odpowiednia pielęgnacja róż sprawi, że szybko odrośnie. Przycinanie róż przeprowadza się na wiosnę, jesienią usuwa się tylko zwiędłe pędy i odrosty od korzeni. Jesienią lub późnym latem także róża wielkokwiatowa potrzebuje cięcia – usuwania przekwitłych kwiatów. Pielęgnacja róż będzie łatwiejsza, jeżeli zabieg wykonuje się w czasie uśpienia krzewów – wtedy łatwo można odróżnić stare pędy od młodych. Poprawna uprawa róż zakłada przycinanie pędów każdego roku.
Jak pielęgnować róże na zimę
Róże ogrodowe w zasadzie są mrozoodporne i bardzo wytrzymałe, jednak trzeba je odpowiednio przygotować na zimę. Róże w ogrodzie są narażone na niskie temperatury, porywisty wiatr i silne opady śniegu, które mogą je niestety zniszczyć. Jak pielęgnować róże zanim nadejdą mrozy? Od września warto zastosować tak zwany nawóz jesienny, zwłaszcza jeżeli chodzi o róże pnące, ponieważ zwiększa on mrozoodporność roślin i ułatwia im przetrwanie niskich temperatur, a także pomaga roślinom podczas wiosennego ruszenia wegetacji.
Krzewy należy także okopcować ziemią, kopczyk powinien mieć wysokość około 20 cm. Największym problemem są róże pienne – ich koronę trzeba także okryć, a w przypadku większych drzewek jest to nieco kłopotliwe. W tym wypadku można zrobić słomiane okrycie, które zapewni roślinie ciepło i ochronę przed wiatrem.
Róże ogrodowe są piękne i pociągające, a jak widać, ich uprawa nie jest szczególnie skomplikowana, więc mogą królować w twoim ogrodzie, nawet jeżeli nie masz dla nich zbyt dużo czasu.
Róża jest kwiatem bardzo często dołączanym do prezentów z różnych okazji. W powszechnej świadomości utrwaliła się, jako symbol miłości i przywiązania. Warto przy tym pamiętać, że krzewy róż mogą mieć inne, cenne zastosowania. Stanowią znakomite dekoracje ogrodów czy przydomowych ogródków. Występuje wiele odmian, dzięki czemu można tworzyć zdumiewające kompozycje. Czym zatem charakteryzuje się róża w ogrodzie i jaka jest jej cena?
Róże ogrodowe, czarne róże
Róża to popularny krzew ozdobny należący do rodziny roślin różowatych. Nie jest to do końca potwierdzone, ale prawdopodobnie pochodzi z terenów wschodniej Azji. Krzak róży naturalnie występuje na rozległych obszarach półkuli północnej. Według szacunków obecnie występuje około 200 gatunków róż. Największe zróżnicowanie można zaobserwować w Chinach.
Róża wytwarza charakterystyczne, promieniste kwiaty oparte na łodygach pokrytych kolcami. W zależności od odmiany, róża może być płożąca lub pnąca. Cena dowolnej sadzonki utrzymuje się na dość niskim poziomie.
Róże ogrodowe można podzielić na kilka kategorii. Najliczniejszą grupę stanowią róże wielokwiatowe zwane też rabatowymi. Tworzą największe i piękne kwiaty, osadzone pojedynczo na łodydze. Ich dodatkową zaletą jest zniewalający zapach.
Kolejna z popularnych grup to róże pienne. Powstają poprzez szczepienie na pniu innej rośliny. Dlatego też przybierają postać niewielkiego drzewka podobnego do hortensji. Obsypują się drobnymi kwiatami o przyjemnym zapachu. Róże ogrodowe mają też innych przedstawicieli. Należą do nich odmiany pnące, okrywowe, spotyka się nawet czarne róże. Mogą różnić się między sobą wyglądem i wielkością mają jednak pewne cechy wspólne. Chodzi o wymagania stawiane przez krzewy róż.
Uprawa rozpoczyna się od umieszczenia sadzonki róż na nasłonecznionym stanowisku. Tylko nieliczne gatunki rozwijają się w cieniu. Dodatkowo wybrane miejsce powinno być osłonięte od wiatru. Róże ogrodowe są zazwyczaj mrozoodporne, lecz zimne wiatry im szkodzą.
Jeśli zaś chodzi o glebę to te popularne rośliny najbardziej lubią żyzne i przepuszczalne podłoża. Powinny być bogate w próchnicę a optymalne pH wynosi od 6 do 7. W ogrodach rzadko występuje taka gleba, więc należy ją zasilić mieszanką torfową.
Po posadzeniu róże ogrodowe potrzebują w zasadzie tylko trzech regularnych zabiegów pielęgnacyjnych. Pierwszym z nich jest podlewanie, wzmożone w okresie letnich upałów. Młode rośliny potrzebują dużych ilości wody tak samo jak odmiany okrywowe.
Nawożenie jest kolejną ważną czynnością, choć nie trzeba go wykonywać w pierwszym roku po posadzeniu. Krzak róży należy regularnie nawozić, gdy jest starszy i wytworzył trwały system korzeniowy. Zasilanie roślin można przeprowadzać przez cały okres wegetacji, lecz nie więcej niż 3 razy w sezonie. Najlepsze do tego zadania są nawozy mineralne, wieloskładnikowe.
Róże rabatowe – róże wielokwiatowe
Po ogólnej charakterystyce przyszedł czas na opisanie konkretnych gatunków. Na początek róże rabatowe zwane też wielokwiatowymi. Co prawda istnieją między nimi różnice, lecz są zaliczane do tej samej rodziny. Sadzonki róż są dostępne w balocie lub pojemnikach a ich cena jest bardzo atrakcyjna.
Opisywane rośliny to krzewy róż o nieregularnym pokroju. Wytwarzają gęste pędy, co dodaje im walorów dekoracyjnych. Dorastają do około 80 cm wysokości. Ich dużą zaletą jest fakt, że są bardziej odporne na mróz niż inne gatunki.
Róże wielokwiatowe przyjmują rozmaite kolory. Znakomicie wyglądają odmiany śnieżnobiałe, jak również te w odcieniach żółci. Równie często pojawiają się kwiaty pomarańczowe, różowe i czerwone. Hodowcy dołożyli starań by i ciemniejsze odcienie ujrzały światło dzienne. Pojawiły się, więc kolory atramentowe, fioletowe czy też granatowe. Obecnie podziw budzą czarne róże.
Do rozpoczęcia uprawy potrzebne są sadzonki róż dobrej jakości. W sklepach nie brakuje propozycji spełniających to kryterium. Cena sadzonek wynosi maksymalnie kilkanaście złotych. Oczywiście równie ważne jest odpowiednie stanowisko. Jak już wiadomo, róża lubi duże nasłonecznienie. Może przyjąć się w różnych rodzajach gleby. Należy jednak wiedzieć, że krzewy róż będą pięknie kwitły na glebach przewiewnych, piaszczysto-gliniastych. Ziemia powinna być zasobna w próchnicę, najlepsze pH utrzymuje się w przedziale od 6 do 7. Trzeba też zadbać o to by podłoże nie było zbyt mokre i ciężkie.
Pielęgnacja w zasadzie nie różni się od ogólnych porad podanych powyżej. Róże rabatowe wymagają niezbyt częstego, lecz obfitego podlewania. Wodę dostarcza się bezpośrednio pod krzak róży. Zapewnienie odpowiedniej ilości wilgoci ma największe znaczenie w okresach suszy. Brak wody może zniszczyć kwiaty.
Róże wielokwiatowe w okresie wzrostu i kwitnienia wykazują duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Ważne jest, więc regularne nawożenie. Służą do tego specjalnie przygotowane mieszanki, przystosowane do róż. Można znaleźć je w sklepach ogrodniczych.
Nawożenie i podlewanie jest ważne jednakże róże rabatowe najbardziej potrzebują regularnego przycinania wykonywanego wiosną. Dzięki tej czynności staną się bardziej odporne na choroby. Do tego kwiaty pojawiające się w czerwcu będą gęste i przepiękne. Podczas przycinania należy skupić się na usuwaniu przekwitłych pędów. Trzeba jednak zwrócić uwagę by na każdej gałęzi zostało 6-7 pędów.
Róże pnące, róże pienne i róże okrywowe
Do kolejnych popularnych gatunków należą róże pnące. Dzielą się na dwie grupy różniące się przede wszystkim formą wzrostu. Odmiany climbers wytwarzają sztywne pędy sięgające 8 metrów długości. Tymczasem odmiany ramblery mają bardziej wiotkie i krótsze pędy. Dorastają do około 5 metrów długości.
Róże pnące rozwijają się na podporze, nadają się na nią drzewa, pergole lub kratki. Utrzymują się na nich za pomocą kolców. Najlepsze sadzonki róż tego rodzaju posiadają balotowany system korzeniowy. Najlepszym terminem na ich posadzenie jest jesień, od września do października.
Róże pnące podobnie jak róże rabatowe najlepiej rozwijają się na nasłonecznionym stanowisku. W razie potrzeby poradzą sobie w półcieniu. Optymalna gleba powinna być piaszczysto-gliniasta, dobrze napowietrzona i dostatecznie przepuszczalna.
Opisywany krzak róży wymaga praktycznie takiej samej pielęgnacji jak róże wielokwiatowe. Nawożenie i przycinanie jest bardzo ważne i nie wolno o nim zapominać. Najistotniejsza różnica tkwi w podlewaniu. Róże pnące mają małe zapotrzebowanie na wodę. Jej uzupełnienie wystarczy wykonać w trakcie suszy.
Do tej pory opisywane były klasyczne krzewy róż, zatem teraz czas na nieco inne odmiany. Są nimi róże pienne wytwarzające kulistą koronę osadzoną na pniu. To sprawia, że przybierają formą niewysokiego drzewka. Dorastają do 120-140 cm wysokości. Róże pienne powstają poprzez przeszczepienie pąka szlachetnej odmiany na pień podkładki. Dzięki temu tworzy się wyjątkowo zróżnicowana grupa.
Róże pienne muszą znajdować się na osłoniętym od wiatru i nasłonecznym stanowisku. Najlepsza dla nich gleba jest zasobna w próchnicę, ale niezbyt wilgotna. Zasilanie rośliny nawozami wykonuje się dopiero w drugim roku po posadzeniu.
Róże pienne są dużo bardziej wymagające niż każdy krzak róży opisany powyżej. By utrzymać ich kulistą koronę konieczne jest staranne przycinanie wykonywane wiosną. By ta odmiana róży nie uległa złamaniu już podczas sadzenia należy przymocować ją do palika.
Sadzonki róż nieżalenie od odmiany cieszą się dużą popularnością. Wpływa na to niska cena, łatwość uprawy i piękny wygląd roślin z nich wyrastających. W każdym ogrodzie można posadzić kolorowe kwiaty, mogą to być nawet czarne róże. Każdy ogrodnik, początkujący i zaawansowany znajdzie odmiany, które spełnią jego oczekiwania.