Rośliny astrowate

Złote kwiaty rudbekii nagiej po raz pierwszy pojawiły się w europejskich ogrodach w XVII wieku i do dzisiaj rozświetlają je w okresie lata. Rudbekia naga pochodzi z Ameryki Północnej, jednak coraz bardziej rozprzestrzenia się w Europie jako uciekinier z ogrodów. Występuje również w odmianie pełnokwiatowej.

Karczoch zwyczajny jest znanym od starożytności warzywem, którego częścią jadalną są części główki kwiatostanów albo ogonki liściowe. Oprócz walorów kulinarnych karczoch posiada również efektowny wygląd liści i kwiatów, i z powodzeniem może pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie. Nazwa rodzajowa upamiętnia atrakcyjną nimfę o imieniu Cynara, która odrzuciła zaloty Zeusa i została przez niego zamieniona w kolczastego karczocha.

Łopian większy jest rodzimą rośliną, którą wiele osób woli oglądać z daleka, ze względu na zaopatrzone w haczyki kwiaty, które wczepiają się w ubranie i futro domowych zwierząt. Pomijając uprzedzenia, warto mieć łopian w ogrodzie, ponieważ nie tylko prezentuje efektowny wygląd, ale również zapewnia pokarm wielu owadom i ptakom, a jego korzenie są jadalne i mają właściwości lecznicze.

Sadziec plamisty jest okazałą byliną kłączową, porastającą bagienne tereny wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Dobrze radzi sobie również na rowach i podmokłych polach. Sięgająca dwóch metrów wysokości łodyga ma zwykle czerwone plamki. Ozdobą sadźca plamistego są purpurowe kwiaty rozwijające się od lipca do września.

Przegorzan kulisty jest bardzo dekoracyjną byliną stepowego pochodzenia, przypominająca wyglądem oset. Główną ozdobę stanowią kuliste kwiatostany osadzone na wysokich łodygach. Doskonale nadaje się do barwnych ogrodowych kompozycji z innymi bylinami o podobnych wymaganiach.

Echinacea paradoxa jest jedynym gatunkiem jeżówki, który rozwija żółte kwiaty zamiast typowych purpurowych albo różowych i tym tłumaczy się epitet gatunkowy: paradoxa = "nieoczekiwana", "niezwykła". Jeżówka żółta lepiej znosi suszę i ocienienie niż bardziej popularna jeżówka purpurowa. Dzięki nietypowej barwie swoich kwiatów doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Rudbekia owłosiona jest byliną występującą w centralnej części Ameryki Północnej, jednak w naszych warunkach uprawia się ją zwykle jako roślinę jednoroczną. Ozdobę rudbekii stanowią duże koszyczki kwiatowe, w których kwiaty języczkowe są żółtopomarańczowe z ciemniejszą nasadą - stąd nazwa rudbekia dwubarwna.

Aksamitka wąskolistna należy do najbardziej popularnych gatunków swojego rodzaju, a ceniona jest przede wszystkim za obfite i długie kwitnienie. Wąskie odcinki liści i niewielkie, ale liczne kwiaty sprawiają korzystne wrażenie lekkości kępek rośliny. Dodatkową zaletą aksamitki wąskolistnej jest łatwość uprawy oraz niewielkie wymagania.

Przegorzan pospolity jest stepową byliną odpowiednią na rabaty suche i nasłonecznione. Ozdobę rośliny stanowią niebieskie kwiaty zebrane w kuliste koszyczki na sztywnych, wysokich pędach. Doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi letnimi bylinami.

Szarotka alpejska jest byliną rosnącą w Polsce dziko w Tatrach. Kwiatostan szarotki składa się z żółtawych, niewielkich kwiatów zebranych w koszyczki, pod którymi wyrasta kilka liści przykwiatowych pokrytych szarobiałym kutnerem. Nazwa rodzajowa Leontopodium pochodzi od greckich słów leon = "lew" i podion = "stopa", i odnosi się do filcowatego, białego owłosienia przykwiatków.

Nawłoć pospolita jest byliną rodzimego pochodzenia, rosnącą na miedzach, polanach, suchych łąkach i zaroślach. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy dawne i ludowe. Nawłoć pospolita jest rośliną leczniczą i miododajną. Ze względu na efektowne, żółte, wiechowate kwiatostany jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Sadziec purpurowy jest jedną z najbardziej okazałych bylin ogrodowych. W naturze rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach na wschodzie Ameryki Północnej. Ozdobę rośliny stanowią różowe lub purpurowe kwiaty zebrane w gęste baldachogrona. Stanowią cenne źródło pokarmu dla motyli, pszczół i innych owadów.

Gailardia oścista rośnie w naturze w jasnych lasach sosnowych i zaroślach na zachodzie Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego botanika Maître Gaillard de Charentonneau. Ozdobę stanowią duże koszyczki kwiatów w jaskrawych kolorach, umieszczone na długich łodygach.

Języczka Przewalskiego jest okazałą i efektowną byliną pochodzącą z północnych Chin. Epitet gatunkowy upamiętnia Mikołaja Przewalskiego, rosyjskiego geografa i badacza polskiego pochodzenia. Nad dużymi, mocno powcinanymi liśćmi wznoszą się wysmukłe i delikatne kwiatostany, przypominające złote świece.

Dzielżan jesienny jest północnoamerykańską byliną, cenioną w naszych ogrodach za długie kwitnienie. Jego kwiaty kojarzą się ze słońcem, stąd nazwa gatunkowa Helenium nawiązująca do imienia greckiego boga słońca. W uprawie spotyka się często odmiany mieszańcowe, różniące się od formy botanicznej odcieniami kolorów i kształtem kwiatów.

Aster chiński jest wyraźnym argumentem za używaniem w opisie roślin nie tylko nazw potocznych i zwyczajowych, ale również nazw botanicznych. Z licznego rodzaj "aster" określonego przez Linneusza, został wydzielony m.in. rodzaj "gwiazdosz", którego jedynym przedstawicielem rodzaju jest właśnie aster chiński. Jednoznaczną identyfikację rośliny zapewnia nazwa Callistephus chinensis.

Nachyłek okółkowy jest kłączową byliną z Ameryki Północnej, gdzie rośnie w widnych i suchych lasach. W naszych warunkach jest łatwą w uprawie rośliną rabatową o długim okresie kwitnienia. W pełnym słońcu tworzy zwarte kępy, a jego duże, złote koszyczki kwiatów rozwijają się od czerwca do września.

Arnika górska jest znaną i cenioną od wieków rośliną leczniczą, a jej duże, żółtopomarańczowe koszyczki kwiatów stanowią ozdobę ogrodowych rabat. Ze względu na zagrożenie wyginięciem, w Polsce arnika górska jest objęta ścisłą ochroną gatunkową.

Rumian polny jest zadomowioną u nas rośliną zielną, która towarzyszyła ludziom na polach uprawnych od niepamiętnych czasów. Dopiero nowoczesne monokultury i herbicydy mocno ograniczyły występowanie rumianu. Jego drobne kwiaty podobne do margerytek odznaczają się subtelną urodą i rozwijają się przez całe lato.

Kocanki ogrodowe są od dawna cenionym i lubianym kwiatem ogrodowym. Roślina szczególnie nadaje się do tworzenia suchych bukietów, ponieważ niepozorne, żółte kwiaty rurkowe, otoczone barwnymi listami okrywy koszyczka, są bardzo trwałe - stąd potoczna nazwa "nieśmiertelniki". Chociaż w swojej australijskiej ojczyźnie słomianka jest byliną, to w naszych ogrodach rośnie jako roślina jednoroczna.

Krwawnik kichawiec jest rodzimą byliną spotykaną na wilgotnych łąkach, zaroślach i brzegach wód. Ozdobę stanowią białe kwiaty zebrane w baldachogrona, rozwijające się od lipca do września. Krwawnik kichawiec uprawiany obecnie przede wszystkim jako roślina dekoracyjna, od XVI wieku był stosowany w medycynie, a suszone liście do wyrobu "tabaki" - nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa ptairo = "kichać".

Pochodzący z Kaukazu krwawnik wiązówkowaty rozwija łodygi do 120 cm wysokości i w ten sposób przewyższa wielu swoich krewniaków. Tworzy okazałe kępy, które w okresie kwitnienia tworzą płaskie, zwarte, zbite baldachogrona złotożółtych koszyczków kwiatowych. Kwiatostany żółtego krwawnika nadają się na kwiaty cięte i suche bukiety.