Rośliny długowieczne

Jodła kaukaska jest bardzo lubianym drzewem na choinkę. Jej regularna, stożkowata korona może również stanowić ozdobę ogrodu. Nazwa gatunkowa upamiętnia fińskiego botanika Alexandra von Nordmann'a, który odkrył tę jodłę na Kaukazie na ternie dzisiejszej Gruzji.

Pięcioigielna sosna amerykańska nosi w wielu językach nazwę gatunkową upamiętniającą angielskiego podróżnika Georgea Weymouth'a. Ze swoimi jedwabiście miękkimi igłami i długimi niczym u świerka szyszkami, stanowi prawdziwą ozdobę ogrodu. W naturze wyrasta na ogromne drzewo.

Klon jawor jest rodzimym drzewem dorastającym do imponujących rozmiarów. W naturalnych warunkach preferuje tereny górskie, gdzie tworzy drzewostany razem z bukiem, jodłą i świerkiem. Doskonale sprawdza się jako drzewo ogrodowe, a liczne odmiany hodowlane różnią się kolorem liści pokrojem drzewa.

Ta pochodząca z Hindukuszu i Himalajów pięcioigielna sosna jest bardzo dekoracyjnym drzewem o długich igłach i dużych szyszkach przypominających sosnę amerykańską. Nazwa botaniczna upamiętnia duńskiego botanika Nathaniela Wallich'a. Pewną wadą jest niepełna mrozoodporność; sosna himalajska w naszym kimacie może przemarzać.

Sosna czarna jest sosną dwuigielną, sprowadzoną do Polski w XVIII wieku. Stare drzewa mają korowinę spękaną i ciemną, stąd epitet gatunkowy. Wytrzymuje nawet silne zanieczyszczenia powietrza i nadaje się do sadzenia na terenach przemysłowych.

Cedr himalajski wyrasta w swojej ojczyźnie na ogromne, malownicze drzewo. W naszych warunkach osiąga znacznie mniejsze rozmiary, a jego uprawa jest możliwa tylko w najcieplejszych regionach Polski.

Grusza polna, nazywana dziką gruszą, jest rodzimym gatunkiem, który kiedyś często był widoczny na polnych miedzach. Jest jedną z prababek gruszy uprawnej. Chociaż grusza polna zniknęła z krajobrazu polskich pół, to nadal może stanowić naturalną ozdobę ogrodów.

Olsza czarna jest rodzimym drzewem liściastym o charakterystycznym pokroju, podobnym do drzew iglastych. Tworzy prosty pień, widoczny prawie od szczytu korony i odchodzące poziomo cienkie gałęzie. Do ogrodu wnosi element natury.

Rodgersja kasztanowcolistna jest cienioznośną byliną o pachnących, białych kwiatach. Nazwa gatunkowa, polska i łacińska, wskazuje na podobieństwo jej liści do liści kasztanowca. Nazwę rodzajową nadano na cześć Johna Rodgers'a, amerykańskiego admirała, który około 1850 roku kierował ekspedycją, podczas której odkryto pierwsze egzemplarze rośliny.

Topola czarna jest drzewem rodzimego pochodzenia, spotykanym często nie tylko w nasadzeniach przydrożnych, ale również w ogrodach. Jest gatunkiem długowiecznym o różnych cechach pokroju — o pniach prostych albo zniekształconych i koronach rozłożystych lub wąskich i gęstych.

Pochodzący z zachodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych cyprysik upamiętnia swoją nazwą gatunkową szkockiego botanika Petera Lawsona. W swojej ojczyźnie dorasta do ponad 70 m wysokości, u nas osiąga zwykle tylko 15-20 m. Cyprysik Lawsona zyskał popularność w Polsce pod koniec XIX wieku, a obecnie występuje w ogrodach przede wszystkim w formie różnych kultywarów.

Wiąz górski jest długowiecznym drzewem, dorastającym do 40 m wysokości. Kiedyś uważany w niektórych regionach za symbol potęgi i sprawiedliwości, dzisiaj jest ceniony za swój monumentalny wygląd. Zagrożeniem dla tego rodzimego gatunku drzewa jest choroba zwana grafiozą wiązu.

Turzyca japońska jest długowieczną byliną o dekoracyjnych liściach. Tworzy niewysokie półkuliste kępy, nad którymi wznoszą się do późnej jesieni żółtobrązowe kłosy. Oprócz formy botanicznej tej turzycy istnieją kultywary o barwnych liściach. Szczególnie nadaje się do obsadzania ogrodowych zbiorników wodnych.

Jodła pospolita jest rodzimym gatunkiem zimozielonego drzewa iglastego. W naturalnym środowisku dorasta do 50 m wysokości. W ogrodach jest sadzona jako drzewo ozdobne. Oprócz formy botanicznej istnieją kultywary jodły o niewielkiej wysokości i wąskim pokroju. Doskonale znosi ocienienie.

Ostrokrzew kolczasty to zimozielony krzew o kłujących liściach i dekoracyjnych owocach. Ponieważ jest rośliną dwupienną, jaskrawoczerwone owoce zdobią przez całą zimę gałązki tylko żeńskich egzemplarzy. Występujący naturalnie w cieplejszych regionach Europy, osiąga wiek do 300 lat.

Wrzos zwyczajny jest zimozieloną krzewinką rodzimego pochodzenia. Kiedyś używany po wysuszeniu do zamiatania, dzisiaj jest popularną i cenioną rośliną ozdobną. Do ogrodów trafił wrzos około 150 lat temu. Jego jasnofioletowe kwiaty zebrane w długie grona tworzą barwne kobierce od późnego lata do jesieni. Formy hodowlane różnią się od botanicznej kolorem kwiatów i liści oraz wysokością i pokrojem.

Północnoamerykańska choina kanadyjska trafiła do Europy na początku XVIII wieku. Chociaż w swojej ojczyźnie tworzy okazałe drzewostany, w naszym leśnictwie nie ma gospodarczego znaczenia. Ze swoją malowniczą koroną i odpornością na przycinanie, doskonale nadaje się jednak do uprawy w ogrodzie.

Miłorząb dwuklapowy jest gatunkiem reliktowym i endemicznym. Jako przedstawiciel roślin nagonasiennych jest drzewem iglastym, jednak zamiast igieł albo łusek wytwarza pięknie uformowane wachlarzowate liście. Etymologia nazw botanicznych, często ludowa, bywa bardzo interesująca. Nazwa rodzajowa Gingko bije chyba wszelkie rekordy. Z tłumaczenia chińskiej nazwy pisanej japońskimi znakami przez niemieckiego botanika Engelberta Kaempfera wyszło słowo "gingko" = "srebrna morela". Linneusz powielił błąd i drzewo nosi nazwę naukową Ginkgo biloba.

Świerk pospolity 'Inversa' jest ciekawą odmianą o oryginalnym, płożącym pokroju. O wysokości drzewa decyduje wysokość szczepienia oraz sposób podwiązania jednej z gałęzi. Zwieszające się pędy świerka 'Inversa' tworzą w ogrodzie efektowne formy. Drzewo nie wytwarza samodzielnie pędu głównego, a gęste pędy rosną w dół lub rozkładają się na ziemi.

Świerk syberyjski jest typowym mieszkańcem zachodniej i wschodniej Syberii. Zgrabna, gęsta i symetryczna korona dodaje mu elegancji i uroku. Gatunek należy do najbardziej mrozoodpornych. Drzewo jest w stanie przetrwać mrozy do -45°C, a nawet więcej. Bez problemu znajduje w ogrodzie swoje miejsce jako soliter albo element kompozycji.

Świerk kaukaski ma bardzo krótkie, ciemnozielone igły i cienkie, filigranowe gałązki. Drzewo tworzy smukłą, stożkową koronę. Rośnie bardzo wolno. Dobrze znosi zacienienie. Nadaje się do roli solitera oraz jako element ogrodowej kompozycji.

Świerk biały tworzy regularną, stożkową koronę i pokrojem przypomina świerk kłujący. Igły ma sinozielone z woskowym nalotem. Poza formą botaniczną występuje wiele odmian hodowlanych, które są rozmnażane przez szczepienie. Jest odporny na mróz, suszę i wiatry. W swojej ojczyźnie tworzy lasy, u nas natomiast nadaje się doskonale do kompozycji ogrodowych.