Kwiaty ozdobne

Wilczomlecz ogrodowy jest rośliną jednoroczną, od wieków zadomowioną w naszym kraju, jednym z najbardziej trujących gatunków wilczomleczy. Na polach uprawnych nie jest mile widziany, jednak w ogrodzie może z powodzeniem pełnić rolę dekoracyjną. Na szczególną uwagę zasługuje filigranowa budowa rośliny oraz subtelny urok zielonożółtych, delikatnych kwiatów zebranych w wierzchotki.

Pięciornik kurze ziele jest rodzimą kłączową byliną, którą spotkać można zarówno w lasach, jak i na pastwiskach i torfowiskach. Żółte kwiaty kurzego ziela, w odróżnieniu od innych gatunków swojego rodzaju, mają tylko cztery płatki, a nie pięć. Niska bylina o trójlistkowych zwykle liściach, pokładających się łodygach i złotych kwiatach może być efektowną ozdobą ogrodu.

Kurkuma jest kłączową byliną uprawianą w Indiach i Chinach do celów spożywczych i leczniczych od ponad 5000 lat. Nazwa botaniczna pochodzi od arabskiego słowa al-krukum = "szafran" i odnosi się do koloru pigmentu kłącza. Ostryż długi jest w naszych warunkach przede wszystkim egzotyczną rośliną doniczkową o dekoracyjnych liściach i kwiatach.

Mylony czasem z klonem japońskim klon Shirasawy pochodzi z wysp japońskich, a nazwą gatunkową upamiętnia botanika Yasuyoshi Shirasawa. Ozdobę drzewa stanowią liście soczyście zielone wiosną, żółknące latem i zmieniające jesienią barwę na pomarańczową do karminowoczerwonej, a także drobne kwiaty z czerwonawym kielich i żółtawymi płatkami oraz dojrzewające czerwone skrzydlaki.

Głóg ‘Paul’s Scarlet’ jest odmianą hodowlaną rodzimego głogu dwuszyjkowego. Główną jego ozdobę stanowią pełne, ciemnoczerwonoróżowe, szkarłatne kwiaty. Nazwa odmiany jest nieco zagadkowa: "scarlet" odnosi się do koloru kwiatów, natomiast tajemniczy Paul jest prawdopodobnie imieniem elfa, ponieważ według irlandzkich legend, wróżki i elfy kryją się często w tym głogu.

Janowiec ciernisty jest miotlastym, gęstym półkrzewem o wzniesionych pędach. Ciernie wyrastają na starszych pędach, podczas gdy tegoroczne nie są ociernione. Oprócz trawiastej zieleni liści, ozdobę janowca stanowią szczytowe grona żółtych, motylkowatych kwiatów.

Wiciokrzew pospolity jest krzewem rodzimego pochodzenia, spotykanym w lasach i zaroślach. Chociaż wielkością kwiatów ustępuje innym gatunkom wiciokrzewu, to jednak stanowi w ogrodzie nie tylko dekorację, ale również źródło pożywienia dla owadów i ptaków. Kuliste, ciemnoczerwone jagody, są chętnie zjadane przez ptaki, ale trujące dla ludzi.

Wiciokrzew przewiercień, nazywany kozilistkiem, jest pnączem sprowadzonym do Polski w XVIII wieku z południowo-wschodniej Europy. Uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna dziczeje czasem i samodzielnie rozprzestrzenia się w środowisku leśnym i pośród krzewów. Polską nazwę gatunkową tłumaczy wygląd zrośniętych górnych liści jakby przewierconych giętkim pędem.

Dyptam jesionolistny jest byliną bardzo rzadko występującą w Polsce w środowisku naturalnym, ale za to często uprawianą w ogrodach jako roślina ozdobna. Potoczną nazwę "krzewu gorejącego" albo "krzewu Mojżesza" zawdzięcza dużej ilości wydzielanych olejków eterycznych, które w upalny dzień można łatwo zapalić, powodując krótkotrwały, błękitny płomień.

Pochodzący prawdopodobnie z Azji Środkowej i południowo-zachodnich Chin szczawik rożkowaty trafił do Polski pod koniec XIX wieku. Ze względu na dużą łatwość samorzutnego rozprzestrzeniania się, w ogrodach bywa często uważany za gatunek niepożądany. Podobnie jak inne gatunki szczawika, może pełnić rolę niskiej rośliny okrywowej o trójlistkowych, bordowo nabiegłych listkach i delikatnych kwiatkach w żółtym kolorze.

Lantana pospolita jest pochodzącym z amerykańskich tropików półkrzewem ozdobnym dorastającym do 3 m wysokości. W naszych warunkach ta egzotyczna roślina jest narażona na przemarzanie i musi mieć zapewnione zimowanie w ciepłym pomieszczeniu. Niezwykłą cechą lantany jest zmiana koloru kwiatów w trakcie kwitnienia od żółtego przez pomarańczowy do czerwonego, przez co tworzy się na jednym krzewie różnobarwny spektakl.

Tiarella sercolistna jest północnoamerykańską byliną spokrewnioną z popularną u nas żurawką. Ozdobę stanowią jasnozielone, czerwieniejące jesienią liście oraz puszyste, stożkowate, białe kwiatostany. Doskonale nadaje się do ocienionych zakątków ogrodu i do sadzenia pod koronami drzew.

Iksja ogrodowa jest mieszańcem południowoafrykańskich gatunków tej bulwiastej byliny, wydzielającej kleisty sok. Od greckiego słowa ixios, oznaczającego klej używany kiedyś do pułapek na ptaki, wywodzi się właśnie nazwa rodzajowa rośliny. Ozdobę stanowią gwiazdkowate kwiaty na cienkich szypułkach w różnych kolorach w zależności od odmiany.

Len zwyczajny jest jedną z najdawniej uprawianych roślin, znanym już w neolicie. Jest również dzisiaj ceniony za włókna wytrzymujące konkurencję z bawełną i tworzywami sztucznymi, a także za właściwości lecznicze i dekoracyjne. Epitet gatunkowy usitatissimum znaczy po łacinie tyle, co "bardzo użyteczny" i odnosi się do różnorodności zastosowania rośliny.

Kalibrachoa ogrodowa jest hybrydą międzygatunkową i bliską krewną między innymi petunii i brunfelsii. Ze względu na tropikalne pochodzenie, kalibrachoa jest w naszych warunkach uprawiana z rozsady jako roślina jednoroczna. Ozdobę stanowią liczne kwiaty oraz długi okres kwitnienia, aż do pierwszych przymrozków.

Pochodzący z górskich terenów zachodniej Turcji śnieżnik lśniący jest cebulową byliną, a jego nazwa rodzajowa wywodzi się od greckich słów chion = "śnieg" i doxa = "duma, sława". Bladoliliowe, gwiaździste kwiaty śnieżnika rozwijają się bardzo wcześnie, razem z krokusami.

Tawulec wcinany, włączony ostatnio do rodzaju neilia, jest płożącym się krzewem pochodzącym z gór Korei i Japonii. Długie pędy ścielą się po powierzchni, przez co tawulec doskonale nadaje się jako roślina okrywowa do obsadzania skarp i zboczy zamiast trawnika. Dodatkową ozdobę, oprócz liści, stanowią groniaste kwiatostany kremowobiałych kwiatów.

Roszpunka warzywna należy do rodziny kozłkowatych i nie jest spokrewniona z żadnym innym warzywem, również z sałatą. Jest znanym od wieków warzywem liściowym, popularnym zwłaszcza w krajach śródziemnomorskich. Wykazuje dużą odporność na choroby i szkodniki.

Rzepik pospolity jest byliną spotykaną często na skrajach lasów i w zaroślach. Jest znaną od wieków rośliną leczniczą, a ze względu na ciemnozielone, pierzaste liście oraz kłosowate kwiatostany żółtych, niewielkich kwiatów, rzepik pospolity może być również ozdobą ogrodu. Botaniczna nazwa rodzajowa Agrimonia jest zlatynizowaną formą greckiego słowa argemōnion, oznaczającego "mieszkańca pól".

Grusza 'Konferencja' jest kultywarem gruszy pospolitej, czyli zespołu mieszańców gatunków europejskich. Jak wszystkie drzewa owocowe uprawiane już od starożytności, również spotykane w sadach i ogrodach odmiany niewiele przypominają dzikie formy botaniczne. Popularna i lubiana grusza 'Konferencja' powstała w Anglii pod koniec XIX wieku.

Ziemniak 'Tajfun' jest średniowczesną odmianą wyhodowaną w Polsce na początku obecnego wieku. Okrągłoowalne bulwy o żółtym miąższu nadają się do przyrządzania rozmaitych potraw oraz do przetwórstwa. Ziemniaki 'Tajfun' są bardzo smaczne, odporne na wirusy i choroby, tolerancyjne na suszę.

Ogórek 'Śremski' jest popularną i lubianą odmianą gruntową o dużej plenności i wczesnym terminie zbioru. Owoce tego ogórka są bardzo kształtne, cylindryczne i mają małą komorę nasienną. Jasnozielona skórka jest pokryta licznymi, dużymi brodawkami. Jest to stara odmiana, na jej podstawie powstała inna, bardzo podobna w pokroju, ale bardziej odporna na choroby, odmiana 'Śremianin'.