Rośliny lecznicze

Hyzop lekarski jest aromatycznym półkrzewem o znanych i cenionych od wieków właściwościach leczniczych i przyprawowych. Obco brzmiąca nazwa pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza "święte ziele". Hyzop był szczególnie ważną rośliną w średniowiecznych ogrodach wiejskich i klasztornych.

Oman wielki jest jedną z najbardziej okazałych roślin zielnych o dużych, złotożółtych koszyczkach kwiatów. Jest znaną od wieków rośliną leczniczą. Nazwa gatunkowa helenium ma związek z legendami o Helenie Trojańskiej, a według innej teorii pochodzi od imienia minojskiej bogini Helénē.

Gryka zwyczajna ma swoją ojczyznę w Indiach, Chinach i Nepalu, gdzie była uprawiana już przed tysiącami lat. Należy do grupy tak zwanych zbóż rzekomych. Te rośliny wytwarzają nasiona podobne do ziaren zbóż, ale nie są jak one trawami. Gryka jest cenną rośliną miododajną i leczniczą.

Pięciornik gęsi jest rodzimą byliną o właściwościach leczniczych. Pierzaste liście od spodu srebrzyście owłosione, jak również kłącze, mogą być wykorzystane w kuchni. Złociste kwiaty pięciornika na tle ciemnej zieleni liści dobrze prezentują się również na ogrodowej rabacie.

Malwa 'Nigra' jest odmianą malwy różowej (malwy ogrodowej) o rzadko spotykanym korze kwiatów. Są one ciemnofioletowe, prawie czarne i efektownie kontrastują z innymi kwitnącymi bylinami. Malwa jest uprawiana od kilku wieków, szczególną popularnością cieszyła się zawsze w ogrodach w stylu wiejskim.

Pokrzywa indyjska jest tropikalną byliną, stosowaną od tysięcy lat w tradycyjnej medycynie hinduskiej. Omszone, zielone listki oraz piękne fioletowe kwiaty tej rośliny mogą stanowić ozdobę każdego ogrodu. Ze względu na wrażliwość na mróz, dobrze jest uprawiać pokrzywę indyjską w donicach i pojemnikach. w których można ją przezimować.

Kocanki włoskie są śródziemnomorskim półkrzewem, który w naszych warunkach jest narażony na przemarzanie. Rośliny uprawiane na rabacie muszą być na zimę, zabezpieczone przed mrozem, a posadzonym w pojemnikach trzeba zapewnić zimowanie w pomieszczeniu. Mocny aromat kwiatów kocanek włoskich przypomina zapach przyprawy curry.

Kruszyna pospolita jest rodzimym krzewem tworzącym podszyt w lesie i śródpolne zarośla na wilgotnych stanowiskach. Polska nazwa nawiązuje do dużej kruchości gałęzi krzewu. Kruszyna pospolita jest rośliną leczniczą i trującą. W ogrodzie z powodzeniem pełni rolę krzewu ozdobnego, zapewniając jednocześnie pożywienie owadom.

Fiołek trójbarwny jest rośliną często spotykaną na łąkach i ugorach. Znany w ogromnej liczbie odmian bratek ogrodowy jest hybrydą właśnie fiołka trójbarwnego i dwóch innych gatunków. Mimo niewielkich rozmiarów, jego subtelne, wyraziste kwiatki mogą stanowić ozdobę trawnika, rabaty albo tarasu lub balkonu. Fiołek trójbarwny znany jest też od wieków z właściwości leczniczych.

Jasnota biała przypomina ogólnym wyglądem i kształtem liści pokrzywę, jednak z tą parzącą rośliną łączy ją tylko pokrewieństwo w ramach botanicznej rodziny. Jako bylina rodzimego pochodzenia jest mało wymagająca i łatwa w uprawie. Jasnota biała zalicza się do ziół jadalnych, ma właściwości lecznicze, a jej kwiaty stanowią źródło pokarmu dla wielu owadów.

Fiołek wonny jest nie tylko mało wymagający i łatwy w uprawie, ale należy też do pięknych i uroczych roślin okrywowych w półcienistych zakątkach ogrodu. Od czasów starożytnych do dzisiaj pozostaje cenioną i lubianą rośliną ozdobną i leczniczą. Subtelne, wonne kwiaty fiołka pojawiają się już w marcu.

Lipa drobnolistna jest długowiecznym drzewem o cennym drewnie i znanych od wieków właściwościach leczniczych swoich kwiatów. Zakwita dwa tygodnie później niż lipa szerokolistna. Żółtozielone, aromatyczne kwiaty przyciągają roje pszczół. Z powodzeniem może pełnić rolę drzewa dekoracyjnego w ogrodzie.

Krwawnica pospolita jest rośliną rodzimego pochodzenia, spotykaną na podmokłych łąkach i brzegach wód. Jej efektowne, jaskrawe kwiatostany są ozdobą ogrodu i magicznie przyciągają roje motyli i innych owadów. Z powodzeniem może konkurować z ozdobnymi bylinami sprowadzanymi z dalekich stron.

Głóg jednoszyjkowy jest rodzimym gatunkiem, jego pięciopłatkowe kwiaty mają słupek z pojedynczą szyjką, a owoce zawsze pojedyncze nasiona. Owoce głogu są jadalne, kwiaty i owoce mają znane od dawna działanie lecznicze. Głóg jednoszyjkowy może z powodzeniem pełnić rolę dekoracyjną albo funkcję trudnego do przebycia żywopłotu.

Bylica piołun jest ziołem leczniczym znanym od starożytności. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy ludowe i regionalne w językach zarówno słowiańskich, jak i germańskich. Nazwa rodzajowa nawiązuje do Artemidy, bogini przyrody i łowów.

Trudno dzisiaj uwierzyć, że spotykana pospolicie na przydrożach, rowach i nieużytkach bylica pospolita była kiedyś uważana za "matkę wszystkich ziół" kuchennych i leczniczych. W średniowieczu uprawiano ją w każdym wiejskim i klasztornym ogrodzie. Służyła jako aromatyczna przyprawa oraz środek leczniczy o szerokim działaniu.

Nazwa rodzajowa pochodzi z języka arabskiego i oznacza "gorzki", co nawiązuje do smaku liści rośliny. Już w starożytności stosowano sok z aloesu do pielęgnacji skóry i ceniono jego lecznicze właściwości. W ciągu wieku wieków aloes rozprzestrzenił się z Półwyspu Arabskiego do wszystkich tropikalnych i subtropikalnych rejonów świata, a w chłodniejszych miejscach stał się popularną rośliną doniczkową.

Farbownik lekarski ceniony kiedyś jako zioło lecznicze oraz źródło naturalnego czerwonego barwnika pełni dzisiaj przede wszystkim rolę rośliny ozdobnej, oraz miododajnej. Nie wiadomo, kiedy przybył na nasze tereny (jest uważany za archeofit), ale doskonale dostosował się do lokalnych warunków i w Polsce występuje powszechnie.

Krwawnik pospolity jest nie tylko atrakcyjną byliną rodzimego pochodzenia na rabaty, ale również znanym od starożytności ziołem leczniczym. Nazwa rodzajowa Achillea wywodzi się od imienia legendarnego bohatera wojny trojańskiej, który tę roślinę stosował do leczenia ran. Wyhodowano wiele odmian krwawnika o kwiatach czerwonych i różowych.

Pachnące intensywnie i przyjemnie kwiaty lipy szerokolistnej sygnalizują pełnię lata. Lecznicze działanie kwiatostanów lipy jest znane od bardzo dawna. Lipa szerokolistna należy do naszych najpiękniejszych drzew liściastych, jest długowieczna i miododajna.

Macierzanka piaskowa jest bardzo niską krzewinką rodzimego pochodzenia. W naturze spotyka się ją w widnych lasach sosnowych i na wrzosowiskach. Jest nie tylko efektowną rośliną okrywową, ale też aromatycznym ziołem i przyprawą.

Rdest ptasi jest rodzimym gatunkiem, który doskonale przystosował się do lokalnych warunków i bez trudu wygrywa konkurencję z roślinami obcego pochodzenia. Chociaż z rabat kwiatowych i trawników bywa usuwany, to jednak warto docenić subtelną urodę rdestu ptasiego oraz jego właściwości lecznicze.