Rośliny na żywopłot

Północnoamerykańska choina kanadyjska trafiła do Europy na początku XVIII wieku. Chociaż w swojej ojczyźnie tworzy okazałe drzewostany, w naszym leśnictwie nie ma gospodarczego znaczenia. Ze swoją malowniczą koroną i odpornością na przycinanie, doskonale nadaje się jednak do uprawy w ogrodzie.

Nazwa gatunkowa tej świdośliwy upamiętnia francuskiego botanika Jean-Baptiste de Lamarck'a. Nie wiadomo dokładnie, kiedy przybyła do Europy ze wschodnich obszarów Ameryki Północnej, ale pewne jest, że w XVIII wieku zdobiła już wiele ogrodów botanicznych i parków. W Holandii i w Niemczech odkryto w XIX wieku świdośliwę Lamarcka na nowo jako krzew owocowy.

Hortensja 'Phantom' jest odmianą hortensji bukietowej, którą wyhodowano w Holandii pod koniec XX wieku. Odznacza się wyjątkowo okazałymi, stożkowatymi kwiatostanami od długości do 30-40 cm. Atrakcję stanowi również zmieniająca się w trakcie kwitnienia barwa kwiatów od jasnoseledynowej przez białą do różowej pod koniec lata.

Dereń świdwa jest krzewem rodzimego pochodzenia, który potrafi zdobić ogród przez cały rok. Najpierw pojawia się gęsta okrywa ciemnozielonych liści, potem pachnące białe kwiaty i kuliste, granatowe owoce. Jesienią liście przebarwiają się na ciemną, winnoczerwoną barwę, a kiedy opadną, widoczne są zimą roczne pędy w kolorze brunatnoczerwonym.

Wiąz szypułkowy jest rodzimym gatunkiem długowiecznego drzewa, które osiąga z wiekiem znaczną wysokość i rozpiętość korony. W roli drzewa dekoracyjnego nadaje się raczej do dużych ogrodów. Charakterystyczne deskowate rozszerzenie podstawy pnia zapewnia drzewu dużą odporność na wywrócenie przez wiatr.

Wiąz syberyjski bywa nazywany wiązem Turkiestanu, co wskazuje na jego pochodzenie, mandżurskim albo karłowym. Jest średniej wielkości drzewem i w naszych warunkach niezbyt długowiecznym. Doskonale znosi przycinanie w każdym wieku i nadaje się idealnie na żywopłoty. Wszystkie potoczne i poboczne nazwy drzewa łączy jedna botaniczna: Ulmus pumila.

Kielichowiec wonny pochodzi z południowego wschodu Ameryki Północnej i jak wskazuje botaniczna nazwa gatunkowa (floridus) jest również zadomowiony na Florydzie. Nie tylko kwiaty, ale również kora tego krzewu pachnie przyjemnie cynamonem, kamforą i goździkami. Zmiażdżone świeże pędy kielichowca stanowią naturalny środek odstraszający komary i inne uciążliwe owady.

Nazwa żarnowca miotlastego, zarówno polska, jak i łacińska, odnosi się do zwisających pędów, z których kiedyś wyrabiano miotły. Ten będący w powszechnym użyciu sprzęt domowego użytku przeszedł wprawdzie do historii, ale za to żarnowiec miotlasty awansował do roli krzewu ozdobnego.

Róża wielokwiatowa została sprowadzona do Europy z Dalekiego Wschodu pod koniec XVIII wieku i szybko stała się cennym gatunkiem o wielu odmianach. Miała wielkie znaczenie w tworzeniu nowych odmian i całej grupy róż wielokwiatowych albo rabatowych. Małe, pachnące kwiaty rozwijają się obficie na ubiegłorocznych pędach. Doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Kruszyna pospolita jest rodzimym krzewem tworzącym podszyt w lesie i śródpolne zarośla na wilgotnych stanowiskach. Polska nazwa nawiązuje do dużej kruchości gałęzi krzewu. Kruszyna pospolita jest rośliną leczniczą i trującą. W ogrodzie z powodzeniem pełni rolę krzewu ozdobnego, zapewniając jednocześnie pożywienie owadom.

Dereń kwiecisty jest efektownym krzewem ozdobnym północnoamerykańskiego pochodzenia. Jego właściwe kwiaty zebrane w główkowate kwiatostany są zielonkawe i niepozorne, ale posiadają za to duże, białe, owalne podsadki, po cztery pod każdą główką. Po przekwitnięciu podsadki opadają, a z kwiatów rozwijają się czerwone owoce.

Oliwnik wąskolistny jest malowniczym krzewem, wyrastającym czasem na niewielkie drzewo, który wnosi do ogrodu powiew Południa. W rejon śródziemnomorski został sprowadzony w XVII wieku z centralnej Azji, skąd się szeroko rozprzestrzenił. Doskonale czuje się również w naszych warunkach.

Pochodząca z Ameryki Północnej glediczja trójciernista jest drzewem o filigranowych liściach, pachnących kwiatach i oryginalnych owocach w formie strąków. 'Sunburst' jest odmianą o złocistożółtych liściach w okresie wzrostu. Nieco dziwna nazwa rodzajowa drzewa pochodzi od nazwiska niemieckiego botanika Johanna Gottlieba Gleditsch'a.

Ten mieszaniec tawuły kantońskiej i tawuły trójłatkowej nosi nazwisko belgijskiego botanika i ogrodnika van Houtte'a. Rozłożysty krzew o pięknie wygiętych pędach wygląda w okresie kwitnienia jak obsypany śniegiem. Dodatkową zaletą jest odporność na mróz, zanieczyszczenie powietrza oraz suszę.

Odporna na mróz i mało wymagająca wiśnia wonna jest sadzona w ogrodach jako drzewo ozdobne. Wiosną oczarowuje bogactwem kwiatów i ich mocnym, przyjemnym zapachem. Cierpkie owoce wiśni wonnej nie nadają się wprawdzie do spożycia, ale w zachodniej Azji jej mielone nasiona są od wieków używane jako przyprawa o nazwie "mahaleb", co znalazło odbicie w botanicznej nazwie gatunkowej.

Żywotnik olbrzymi 'Kórnik' jest polską odmianą wyhodowaną w 1964 r. Są to drzewa o szerokostożkowym pokroju i niewielkiej wysokości (5-10 m). Zaletą odmiany 'Kórnik' jest odporność na mróz i suszę.

Świerk syberyjski jest typowym mieszkańcem zachodniej i wschodniej Syberii. Zgrabna, gęsta i symetryczna korona dodaje mu elegancji i uroku. Gatunek należy do najbardziej mrozoodpornych. Drzewo jest w stanie przetrwać mrozy do -45°C, a nawet więcej. Bez problemu znajduje w ogrodzie swoje miejsce jako soliter albo element kompozycji.

Bukszpan zwyczajny jest zimozielonym, wolno rosnącym krzewem, który od dawna stanowi podstawę niskich, strzyżonych w geometryczne formy żywopłotów. Radzi sobie zarówno w cieniu, jak i na stanowiskach słonecznych. Niepozorne, o przyjemnym zapachu kwiaty bukszpanu zwyczajnego, są chętnie odwiedzane przez pszczoły.

Cis pośredni 'Hicksii' jest odmianą hybrydy cisa pospolitego i cisa japońskiego - (Taxus baccata) i (Taxus cuspidata). Nazwa odmiany pochodzi od nazwiska hodowcy Isaaka Hicks'a (USA). Tworzy silnie rosnące krzewy o kolumnowym pokroju. Jest odporny na mróz i może rosnąć nawet w zacienionych miejscach.

Jałowiec skalny pochodzi z górskich, zachodnich regionów Ameryki Północnej. Czasem jest mylony z jałowcem wirginijskim (Juniperus virginiana), różniącym się między innymi grubszymi i sztywniejszymi pędami. Wnosi do ogrodu wyraźne, pionowe akcenty. W uprawie, oprócz formy botanicznej, często występuje w licznych odmianach.

Śliwa tarnina jest krzewem rodzimego pochodzenia, bardzo cennym pod względem ekologicznym. Gęste zarośla tarniny stanowią miejsca lęgowe i kryjówki dla licznych ptaków i małych ssaków. Kuliste, granatowe owoce są jadalne i nadają się na przetwory. Kwiaty posiadają właściwości lecznicze.

Suchodrzew chiński jest zimozielonym krzewem o niskim, krzaczastym pokroju. Pochodzi z chłodnych lasów Chin i jest krewnym znajomej krzewuszki albo jagody kamczackiej. Doskonale nadaje się do roli rośliny okrywowej, można też tworzyć z niego niskie formowane żywopłoty.