Ogród naturalny

Późnym latem rozplenica japońska zachwyca swoimi pierzastymi kwiatostanami w kształcie szczotki do butelek. Aż do zimy tworzą ciekawe akcenty na słonecznych rabatach. Ozdobna trawa rośnie gęstymi kępami o wysokości do metra. Nazwa rodzajowa Pennisetum znaczy po łacinie właśnie tyle, co "pierzasta szczotka".

Drzewo tlenowe jest pod względem botanicznym sztucznie wyhodowaną odmianą (kultywarem) hybrydy dwóch gatunków: Paulownia fortunei i Paulownia elongata. Obok oryginalnej urody - ogromnych liści i dzwonkowatych kwiatów - drzewo tlenowe należy do najszybciej rosnących drzew na świecie. Dodatkową zaletą jest zdolność wiązania dużych ilości dwutlenku węgla z atmosfery.

Ze skrzyżowania w naturze kapusty warzywnej (Brassica oleracea) i kapusty właściwej (Brassica rapa) powstała kapusta rzepak, której odmiana jest jedną z najważniejszych obecnie uprawianych roślin oleistych. W ogrodzie rzepak może mieć zastosowanie jako roślina ozdobna albo zielony nawóz pod inne uprawy. W naszych warunkach sieje się przeważnie rzepak ozimy.

Morwa biała kojarzy się przede wszystkim z hodowlą jedwabników, których larwy żywią się liśćmi tego drzewa. Uprawiana od wieków w Chinach, również u nas stała się popularna jako roślina ozdobna, a także dostarczająca jadalnych owoców. Do ogrodu wprowadza trochę egzotycznego nastroju.

Rosnące u nas w ogrodzie azalie japońskie nie są typowym gatunkiem botanicznym, ale całą grupą odmian i mieszańców. Ich wspólną cechą są opadające na zimę liście. Cenione są ze względu na ogromne bogactwo kwiatów.

Tawuła japońska jest podstawowym wyborem krzewu do ogrodu łatwego w pielęgnacji. Do jej zalet należy długi okres kwitnienia oraz odporność na mróz i suszę. Dziki gatunek botaniczny nie zrobił wprawdzie ogrodowej kariery, ale stał się za to podstawą do wyhodowania licznych odmian.

Wierzba japońska 'Hakuro Nishiki' jest odmianą hodowlaną o oryginalnych kolorowych liściach. Do Europy trafiła około 40 lat temu i cieszy się dużą popularnością jako krzew ozdobny w ogrodach. Może być uprawiana w formie krzewu albo piennej, szczepionej na pniu innego gatunku wierzby. Różowawe, a potem biało-zielone liście bardzo efektownie prezentują się na tle ciemnej zieleni innych krzewów.

Efektowne białe kwiatostany, dekoracyjne czerwone owoce i piękne jesienne przebarwienie liści sprawiają, że kalina koralowa jest cenionym krzewem ogrodowym. Nazwa tego pięknego krzewu brzmi podobnie we wszystkich językach słowiańskich, co świadczy o bardzo dawnej jej genezie. Poza formą botaniczną spotyka się w ogrodach liczne odmiany hodowlane kaliny koralowej.

Czosnek olbrzymi jest dekoracyjną byliną, rozwijającą kuliste kwiatostany o imponujących wymiarach powyżej 10 cm. Tym efektownym, purpurowofioletowym kulom zawdzięcza roślina swoją wielką popularność. Pochodzący ze stepów Iranu i Afganistanu czosnek zadomowił się w europejskich ogrodach pod koniec XIX wieku.

Ze swoimi roztaczającymi wspaniały zapach kwiatami jest lawenda wąskolistna klasykiem, którego nie może zabraknąć w żadnym ogrodzie. Charakterystyczny aromat budzi wspomnienia z Prowansji. Długi okres kwitnienia lawendy i bogactwo kwiatów tworzą idealne środowisko dla licznych gatunków owadów.

Piękno kwitnącej piwonii drzewiastej (zwanej też krzewiastą) jest niezrównane. Jej historia jest związana z Chinami od ponad 2000 lat. Do Europy trafiła po raz pierwszy dopiero w XVIII wieku. W przyrodzie nie spotyka się już dzikiej formy tego gatunku — za to ogrodnicy rozwijają wciąż nowe odmiany.

Budleja Davida jest krzewem długo kwitnącym i prawdziwym magnesem dla owadów. Jej kwiatostany przypominające lilak pospolity wabią całe roje motyli i innych owadów. Pachnące wiechy kwiatów rozwijają się stopniowo, najpierw na pędach głównych, potem na bocznych. Nazwa gatunkowa rośliny upamiętnia francuskiego misjonarza i botanika Armanda Davida.

Kto sadzi koło domu dąb szypułkowy, ten uszczęśliwia wiele pokoleń. Nasz rodzimy gatunek dębu przez całe wieki powiększa swoją okazałą koronę, osiągając przy tym wysokość ponad 40 m. Ze względu na ogromne wymiary, dąb szypułkowy może pełnić rolę drzewa rodzinnego jedynie na odpowiednio dużej działce. Dąb szypułkowy ma liście na krótkich ogonkach, a kwiaty (potem żołędzie) na długich szypułkach - stąd nazwa gatunkowa.

Dąb bezszypułkowy jest często mylony ze swoim szypułkowym kuzynem. Ma przy tym potencjał, aby godnie zastąpić go w ogrodzie. Żołędzie dojrzewają w bezszypułkowych gronach, natomiast liście mają blisko dwucentymetrowe ogonki. Dąb bezszypułkowy rozwija się i kwitnie o 2 tygodnie później od dębu szypułkowego.

Sosna czarna jest sosną dwuigielną, sprowadzoną do Polski w XVIII wieku. Stare drzewa mają korowinę spękaną i ciemną, stąd epitet gatunkowy. Wytrzymuje nawet silne zanieczyszczenia powietrza i nadaje się do sadzenia na terenach przemysłowych.

Tuja brabant, podobnie jak tuja szmaragd, nie jest gatunkiem ogrodowego iglaka, ale odmianą hodowlaną żywotnika zachodniego. W odróżnieniu od swojej eleganckiej i smukłej krewniaczki 'Brabant' ma bardziej rozłożysty pokrój i szybszy wzrost. dzięki czemu doskonale nadaje się na zimozielone żywopłoty. Została wyhodowana w Brabancji — stąd nazwa odmiany.

Rosnący dziko w górach i na podgórzu tojad niebieski jest zaliczany do klasyków ozdobnych bylin ogrodowych. Uroda oryginalnych, przypominających hełm kwiatów tojadu, łączy się z bardzo silną toksycznością całej rośliny. Jeśli w ogrodzie będą przebywać małe dzieci, lepiej zastąpić tę piękną bylinę bardziej bezpiecznym gatunkiem. Tojad niebieski jest długowieczny, a intensywność kwitnienia rośnie wraz z wiekiem.

Pochodząca prawdopodobnie ze Skandynawii brukiew jest korzeniową odmianą gatunku kapusta rzepak. W ciężkich czasach wojen brukiew zastępowała wiele produktów spożywczych. Warzywo jest łatwe w uprawie i zdrowe. W drugim roku tworzy pęd kwiatowy i rozwija drobne, żółte kwiaty.

Rodzimego pochodzenia wrotycz pospolity jest pozytywnym przykładem odwrotu w naszych ogrodach od nietypowych dla tutejszego klimatu roślin egzotycznych. Trudno przeoczyć tę bylinę o mocnej łodydze, podobnych do paproci liściach i jaskrawożółtych, guzikowatych kwiatach. Spłaszczone kwiatowe koszyczki tworzą efektowne, widoczne z daleka baldachy.

Brukselka jest odmianą kapusty warzywnej i powstała w ówczesnych Niderlandach Hiszpańskich, dzisiejszej Belgii. Ta kapusta tworzy mocną, ulistnioną łodygę, na której w kątach liści tworzą się małe główki - silnie skrócone pędy boczne. Pęd kwiatostanowy i drobne żółte kwiaty rozwijają się dopiero w drugim roku.

Szczypiorek jest gatunkiem czosnku, uprawianym jako warzywo liściowe. Liście mają aromat podobny do szczypioru zwykłej cebuli, ale jest mniej ostre i o mniejszej średnicy. Intensywnie różowe kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany nadają się na kompozycje i suche bukiety.

Hortensja dębolistna zalicza się do szczególnie atrakcyjnych i efektownych krzewów ogrodowych. Jej baldachogrona kwiatów roztaczają czarujący aromat przez całe lato, a jesienne liście przebarwiają się malowniczo i długo pozostają na krzewach. Kształtem liści przypomina amerykański dąb czerwony.