Ogród naturalny

Grab pospolity jest niewysokim drzewem rodzimego pochodzenia. Podobnie jak buk doskonale znosi przycinanie i jest idealną rośliną na trwałe i długowieczne żywopłoty i szpalery. W roli solitera prezentuje pofalowaną formę pnia, jasną korę i złote przebarwienie liści jesienią.

Klon czerwony jest północnoamerykańskim drzewem, które potrafi być podwójnie przekonujące: jaskrawym przebarwieniem liści jesienią i pięknymi, czerwonymi kwiatostanami na wiosnę. W ogrodach spotyka się liczne odmiany hodowlane różniące się pokrojem i jesienną barwą liści.

Przylaszczka pospolita jest rodzimą byliną o zimozielonych liściach. Od marca do maja rozwija błękitne niczym niebo niewielkie kwiatki. Nowe liście pojawiają się z pewnym opóźnieniem, podczas gdy ubiegłoroczne w tym czasie więdną. Obok formy botanicznej uprawiane są w ogrodach kultywary o kwiatach białych, różowych i purpurowych, pojedynczych i pełnych.

Bylica roczna jest pachnąca i ma właściwości lecznicze, a jej drobne koszyczki kwiatowe stanowią subtelną ozdobę. Roślina od wieków jest stosowana w medycynie chińskiej, a jej bakteriobójcze działanie zostało potwierdzone badaniami. Może być uprawiana w ogrodzie.

Sałata lodowa, nazywana też kruchą, jest formą sałaty głowiastej, która z kolei jest odmianą botaniczną sałaty siewnej. Dzięki swoim delikatnym i kruchym liściom stała się jedną z najbardziej popularnych odmian sałaty. Na początku XX wieku była uprawiana w Ameryce i przewożona stamtąd, ze względu na ograniczone wówczas możliwości chłodnicze, w bryłach lodu — stąd nazwa "iceberg salad", czyli "sałata lodowa".

Śródziemnomorski gatunek groszku pachnącego jest uprawiany u nas jako roślina ozdobna. Na długich cienkich pędach rozwijają się ładne, pachnące kwiaty w pastelowych kolorach. Wyhodowano wiele odmian zarówno karłowych, jak i wysokich w całej palecie barw. Roślina doskonale nadaje się do obsadzania ogrodzeń i wysokich murów.

Wierzba mandżurska jest naturalną odmianą wierzby babilońskiej. W Polsce najczęściej spotyka się jej mrozoodporny kultywar 'Tortuosa', nazywany wierzbą kręconą ze względu na podobne do korkociągu pędy. Bez sztucznego formowania tworzy w ogrodzie żywe dzieła sztuki, potrzebuje tylko do tego dużo wolnej przestrzeni. Nazwa "tortuosa" oznacza po hiszpańsku "kręty, zawiły".

Wierzba iwa jest naszym rodzimym przedstawicielem swojego rodzaju botanicznego. Epitet gatunkowy caprea (koza) nawiązuje do wykorzystywania młodych pędów iwy na karmę dla kóz. Kwitnące wierzby są zwiastunami wiosny podobnie jak krokusy i forsycje. Kto chce mieć w ogrodzie krzew albo niewielkie drzewo obsypane wiosną dużymi, złotymi kotkami, powinien posadzić wierzbę iwę.

Berberys Thunberga jest ciernistym krzewem sprowadzonym do Europy z Japonii przez szwedzkiego przyrodnika Carla Thunberga. Krzew stanowi w ogrodzie efektowną ozdobę, a ponadto zapewnia ptakom oraz innym małym zwierzętom zarówno pokarm, jak i schronienie w bezpiecznym gąszczu.

Dereń kousa jest azjatyckim gatunkiem, który w naszych warunkach wyrasta na duży krzew. Najbardziej efektownie wygląda podczas kwitnienia, dzięki dużym, czterolistkowym podsadkom w kolorze białym albo kremowym. Czerwone owoce przypominają liczi i są jadalne, chociaż mdłe w smaku.

Ta pochodząca z Hindukuszu i Himalajów pięcioigielna sosna jest bardzo dekoracyjnym drzewem o długich igłach i dużych szyszkach przypominających sosnę amerykańską. Nazwa botaniczna upamiętnia duńskiego botanika Nathaniela Wallich'a. Pewną wadą jest niepełna mrozoodporność; sosna himalajska w naszym kimacie może przemarzać.

Klon jawor jest rodzimym drzewem dorastającym do imponujących rozmiarów. W naturalnych warunkach preferuje tereny górskie, gdzie tworzy drzewostany razem z bukiem, jodłą i świerkiem. Doskonale sprawdza się jako drzewo ogrodowe, a liczne odmiany hodowlane różnią się kolorem liści pokrojem drzewa.

Na skutek wyjątkowej łatwości rozmnażania się za pomocą kłączy i rozłogów, podagrycznik pospolity jest ulubionym wrogiem ogrodników. Niemniej jednak ta rodzimego pochodzenia bylina posiada również dobre strony — kulinarne i lecznicze. W ocienionych miejscach ogrodu może znaleźć zastosowanie jako bardzo skuteczna roślina okrywowa.

Świerk pospolity jest naszym jedynym świerkiem rodzimego pochodzenia. Jest wrażliwy na wilgotność i czystość powietrza, dlatego źle się czuje w warunkach miejskich. Nazwa rodzajowa Picea pochodzi od łacińskiego "pix" = "smoła, żywica". W sprzyjających warunkach dorasta do ogromnych rozmiarów i jest bardzo długowieczny. W ogrodzie nadaje się również do tworzenia żywopłotów.

Cytryniec chiński jest mrozoodpornym pnączem o zastosowaniu zarówno dekoracyjnym, jak i spożywczym. Chińczycy nazywają go owocem o pięciu smakach, ponieważ okrywa owocu, miąższ i nasiona są jednocześnie słodkie, słone, gorzkie, cierpkie i kwaśne. Na Dalekim Wschodzie cytryniec chiński jest też popularną rośliną leczniczą.

Jasnota purpurowa jest rośliną jednoroczną rodzimego pochodzenia, spotykaną pospolicie na terenie całego kraju. Takie rośliny, nazywane często chwastami, są zwykle niedoceniane. Jasnota purpurowa dostarcza pokarmu wielu gatunkom owadów, a jej młode pędy i kwiaty są smaczne, zdrowe i posiadają właściwości lecznicze.

Runianka japońska jest zimozieloną krzewinką o skórzastych, połyskliwych liściach i gronach białych, drobnych kwiatów. Jest mrozoodporna, doskonale nadaje się do roli rośliny okrywowej pod drzewami i w innych ocienionych miejscach, podobnie jak bluszcz i barwinek.

Ognik szkarłatny jest zimozielonym, szybko rosnącym krzewem, który do naszej części Europy został sprowadzony już w XVII wieku z Europy Południowej albo Azji Mniejszej. Szczególną ozdobę ognika stanowią jaskrawo wybarwione owocostany przypominające jarzębinę, długo pozostające na roślinie.

Klon japoński jest niskim drzewem pochodzącym z północnej Japonii. W ogrodzie zachowuje atrakcyjny wygląd przez cały sezon. Purpurowe kwiaty rozwijają się razem z liśćmi, które jesienią przebarwiają się pięknie na czerwono.

Świerk serbski, jako gatunek botaniczny, został odkryty i opisany przez serbskiego botanika zaledwie 150 lat temu. Nazwa gatunkowa omorika pochodzi od lokalnej nazwy potocznej tego drzewa. Omorika ma wąski, gęsty pokrój i dobrze znosi warunki miejsce, przez co jest chętnie sadzony w naszych ogrodach. Doskonale prezentuje się jako wysoka zasłona na granicy działki.

Pochodząca z Afryki Południowej nemezja liczy ponad 60 gatunków, przy czym w naszych ogrodach spotyka się najczęściej nemezję powabną, a zwłaszcza jej hybrydy i kultywary. Roślina odznacza się bajecznie kolorowymi kwiatami, które rozwijają się niezmordowanie od wiosny do końca lata.

Przetacznik kłosowy jest rośliną rodzimego pochodzenia, stąd jego pełna mrozoodporność i łatwość uprawy w ogrodzie. Tworzy kępy łodyg z zielonymi liśćmi, na których rozwijają się długie, niebieskie kłosy kwiatowe. Oprócz formy botanicznej istnieją liczne kultywary o kwiatach lawendowych, różowych albo szkarłatnych.