Rośliny do ogrodu przydomowego

Sosna czarna jest sosną dwuigielną, sprowadzoną do Polski w XVIII wieku. Stare drzewa mają korowinę spękaną i ciemną, stąd epitet gatunkowy. Wytrzymuje nawet silne zanieczyszczenia powietrza i nadaje się do sadzenia na terenach przemysłowych.

Patison jest grupą odmian dyni zwyczajnej i podobnie jak jego krewniacy został przez Hiszpanów przywieziony z Ameryki do Europy. Powszechnie przyjęta nazwa wywodzi się z języka francuskiego: „pâtisson” od słowa „pâté”= pieróg, co związane jest z kształtem owocu. Charakterystyczny dla patisona jest jego spłaszczony, soczewkowaty kształt, który kojarzy się ze spodkami UFO.

Pochodząca prawdopodobnie ze Skandynawii brukiew jest korzeniową odmianą gatunku kapusta rzepak. W ciężkich czasach wojen brukiew zastępowała wiele produktów spożywczych. Warzywo jest łatwe w uprawie i zdrowe. W drugim roku tworzy pęd kwiatowy i rozwija drobne, żółte kwiaty.

Duże, trąbkowate kwiaty milinu amerykańskiego w pomarańczowym kolorze wnoszą do każdego ogrodu nieco egzotyki. Pochodzące z Ameryki pnącze jest zimoodporne i przez całe lato stanowi szczególną atrakcję. W uprawie istnieje wiele odmian milinu o różnych kolorach kwiatów.

Rodzimego pochodzenia wrotycz pospolity jest pozytywnym przykładem odwrotu w naszych ogrodach od nietypowych dla tutejszego klimatu roślin egzotycznych. Trudno przeoczyć tę bylinę o mocnej łodydze, podobnych do paproci liściach i jaskrawożółtych, guzikowatych kwiatach. Spłaszczone kwiatowe koszyczki tworzą efektowne, widoczne z daleka baldachy.

Brukselka jest odmianą kapusty warzywnej i powstała w ówczesnych Niderlandach Hiszpańskich, dzisiejszej Belgii. Ta kapusta tworzy mocną, ulistnioną łodygę, na której w kątach liści tworzą się małe główki - silnie skrócone pędy boczne. Pęd kwiatostanowy i drobne żółte kwiaty rozwijają się dopiero w drugim roku.

Jagoda kamczacka, nazywana borówką kamczacką, tak naprawdę jest odmianą wiciokrzewu sinego i z borówkami w żaden sposób nie jest spokrewniona. Wydłużone owoce-pestkowce przypominają kolorem i smakiem jagody borówki amerykańskiej - stąd nazwa. Krzew jest odporny na mróz i bez problemu może być uprawiany w naszych ogrodach.

Sałata rzymska jest odmianą botaniczną sałaty siewnej. Znana była w Egipcie już 4000 lat temu i początkowo uprawiana tylko w rejonie śródziemnomorskim. Obecnie ta sałata o podłużnych, mocno pofalowanych liściach rozprzestrzeniła się w całej Europie i Ameryce.

Jarmuż jest jedną z odmian botanicznych kapusty warzywnej i jednocześnie jedną z najstarszych odmian użytkowych kapusty. Jest ceniony ze względu na swój unikatowy zestaw składników odżywczych. Niektóre kultywary jarmużu mogą pełnić rolę roślin dekoracyjnych w ogrodzie.

Szczypiorek jest gatunkiem czosnku, uprawianym jako warzywo liściowe. Liście mają aromat podobny do szczypioru zwykłej cebuli, ale jest mniej ostre i o mniejszej średnicy. Intensywnie różowe kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany nadają się na kompozycje i suche bukiety.

Uprawiany od tysięcy lat groch zwyczajny (Pisum sativum) znany jest w rozmaitych podgatunkach i odmianach. Chrupiący i słodki groszek cukrowy nadaje się w całości do spożycia na surowo. Jego płaskie strąki są pozbawione pergaminowej wyściółki. Nasiona są małe, ale słodkie i można zjadać całe strąki z nasionami. Jak wynika z pełnej nazwy botanicznej (Pisum sativum subsp. sativum convar. axiphium), groszek cukrowy jest odmianą podgatunku grochu zwyczajnego.

Hortensja dębolistna zalicza się do szczególnie atrakcyjnych i efektownych krzewów ogrodowych. Jej baldachogrona kwiatów roztaczają czarujący aromat przez całe lato, a jesienne liście przebarwiają się malowniczo i długo pozostają na krzewach. Kształtem liści przypomina amerykański dąb czerwony.

Ta hortensja bukietowa wyróżnia się w tłumie rozmaitych odmian ogromnymi kwiatostanami, wciąż zmieniającymi się kolorami i długotrwałym kwitnieniem. Dziki gatunek pochodzi z Japonii, Chin, Sachalinu i wysp Kurylskich, a odmiana 'Limelight' (nazywana też ‘Zwijnenburg’) została przypadkowo odkryta w 1990 roku w Holandii. Może śmiało pretendować do tytułu najpiękniejszej rośliny pełni lata.

Floks szydlasty jest długowieczną, płożącą się byliną, która występuje w wielu odmianach hodowlanych. Już wczesną wiosną tworzy w ogrodzie gęste dywany kwiatów. Doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, gdzie obok smagliczki, gęsiówki i ubiorka stanowi podstawowy składnik wiosennych kompozycji. Floks szydlasty jest też rośliną okrywową i może zastąpić powierzchnię trawnika.

Jeżówka purpurowa jest efektowną byliną na słoneczne rabaty. Jej duże koszyczki kwiatów przyciągają pszczoły i inne pożyteczne owady. Wyższe odmiany jeżówki purpurowej stanowią idealne tło dla innych bylin. Doskonale komponuje się z trawami ozdobnymi.

Pod nieco egzaltowaną nazwą krzewuszki cudownej kryje się bardzo dekoracyjny krzew z subtelnymi, różowymi kwiatami. Botaniczną nazwę rodzajową nosi na cześć niemieckiego lekarza Christiana Weigela. Epitet gatunkowy nie ma nic wspólnego ze stanem Floryda i oznacza po łacinie "obficie kwitnąca". W ogrodach, poza formą botaniczną, często występują odmiany krzewuszki nazywanej wajgelą.

Cynia wytworna, pochodząca z Meksyku roślina jednoroczna, zachwyca różnorodnością kolorów i wspaniałością kwiatów. Sprowadzona do Europy pod koniec XVIII wieku roślina nosi nazwę na cześć niemieckiego botanika Johanna Gottfrieda Zinn'a. Dzisiaj w uprawie są dostępne liczne odmiany cynii o rozmaitych kolorach kwiatów pełnych i pojedynczych.

Pochodząca z Azji Mniejszej i Bałkanów śliwa wiśniowa jest niskim drzewem sadzonym w ogrodach często w formie szpalerów i żywopłotów. Razem z rozwojem liści albo krótko przedtem, całe drzewo pokrywa się gęstą chmurą białych kwiatów. Używana potocznie nazwa ałycza pochodzi od azerskiego słowa aluča i znaczy "mała śliwka".

Znane i cenione od niepamiętnych czasów lilie mają nadzwyczajną łatwość tworzenia mieszańców międzygatunkowych. Ogrodnicy stworzyli w ciągu wieków tysiące hybryd i kultywarów, które podzielono dla orientacji na 9 grup. Możliwe są oczywiście kombinacje międzygrupowe i w ten sposób, w wyniku krzyżowania lilii wschodnich (orientalnych) i trąbkowych, powstały hybrydy OT, nazywane liliami drzewiastymi.

Pochodzący z Ameryki Północnej dąb czerwony, od początku XVIII wieku zaczął swoją wędrówkę po Europie. Odporny ma mróz i mało wymagający w porównaniu z dębami rodzimego pochodzenia, dąb czerwony stał się popularnym drzewem ogrodowym i parkowym. Miał swój epizod w polskiej gospodarce leśnej, jednak ze względu na skłonności do wypierania dębów krajowych, został uznany za gatunek inwazyjny. Co nie umniejsza oczywiście jego walorów estetycznych.

Miodunka plamista zachwyca w ogrodzie pięknem swoich liści i kwiatów. Nazwa rodzajowa Pulmonaria pochodzi od łacińskiego "pulmo" = "płuca", co jest nawiązaniem do właściwości leczniczych rośliny. Kępiasta bylina z plamiastymi liśćmi zmienia w trakcie kwitnienia kolor kwiatów z czerwonych na prawie niebieskie. Jest łatwa w uprawie i mało wymagająca.

Miłorząb dwuklapowy jest gatunkiem reliktowym i endemicznym. Jako przedstawiciel roślin nagonasiennych jest drzewem iglastym, jednak zamiast igieł albo łusek wytwarza pięknie uformowane wachlarzowate liście. Etymologia nazw botanicznych, często ludowa, bywa bardzo interesująca. Nazwa rodzajowa Gingko bije chyba wszelkie rekordy. Z tłumaczenia chińskiej nazwy pisanej japońskimi znakami przez niemieckiego botanika Engelberta Kaempfera wyszło słowo "gingko" = "srebrna morela". Linneusz powielił błąd i drzewo nosi nazwę naukową Ginkgo biloba.