Rośliny do ogrodu przydomowego

Śródziemnomorski gatunek groszku pachnącego jest uprawiany u nas jako roślina ozdobna. Na długich cienkich pędach rozwijają się ładne, pachnące kwiaty w pastelowych kolorach. Wyhodowano wiele odmian zarówno karłowych, jak i wysokich w całej palecie barw. Roślina doskonale nadaje się do obsadzania ogrodzeń i wysokich murów.

Scewola zwodnicza, nazywana niebieską albo wachlarzowatą, jest byliną z tropikalnych obszarów Australii i Tasmanii. Na długich, płożących się pędach rozwijają się przez całe lato wachlarzykowate kwiaty. Scewola traktowana jest często jako roślina jednoroczna, może jednak zimować w pomieszczeniu i rosnąć przez wiele sezonów.

Berberys Thunberga jest ciernistym krzewem sprowadzonym do Europy z Japonii przez szwedzkiego przyrodnika Carla Thunberga. Krzew stanowi w ogrodzie efektowną ozdobę, a ponadto zapewnia ptakom oraz innym małym zwierzętom zarówno pokarm, jak i schronienie w bezpiecznym gąszczu.

Begonia 'Dragon Wing' jest nazwą serii odmian tej popularnej i pięknej rośliny. Liczne gatunki botaniczne begonii różniące się kolorami, formą i wielkością kwiatów wprost zachęcają ogrodników do tworzenia wciąż nowych mieszańców i kultywarów. W ten sposób powstały niedawno "begonie smocze", powstałe prawdopodobnie z krzyżowania begonii stale kwitnącej z mieszańcami begonii bulwiastej.

Pomidor, bliski krewniak ziemniaka i papryki, trafił do Europy na początku XVI wieku. Uprawiany początkowo w celach dekoracyjnych, znalazł w końcu szerokie uznanie dla swoich smacznych i zdrowych owoców. Duże zainteresowanie ogrodników pomidorem spowodowało pojawienie się licznych odmian, które dla orientacji podzielono na grupy. Jedną z takich grup stanowią pomidory drobnoowocowe, nazywane koktajlowymi, o małych jagodach zebranych w grona.

Pieris japoński jest zimozielonym krzewem, szczególnie ozdobnym w okresie kwitnienia. Stanowi efektowne uzupełnienie dla różaneczników i nadaje się do uprawy w pojemnikach. Liście i kwiaty rośliny zawierają silnie trującą substancję grajanotoksynę.

Mięta pieprzowa jest popularną i lubianą rośliną leczniczą i przyprawową, a przy tym również dekoracyjną i mało wymagającą. Jest naturalnym mieszańcem, który powstał w Wielkiej Brytanii ze skrzyżowania mięty nadwodnej (M. aquatica) z miętą zieloną (M. spicata). Uprawiana od dwóch wieków, ma szerokie zastosowanie w lecznictwie i w kosmetyce.

Od botanicznego gatunku wiśni piłkowanej pochodzi mnóstwo odmian naturalnych i jeszcze więcej hodowlanych. To pięknie kwitnące wiosną drzewo cieszy się od wieków szczególnym zainteresowaniem Japonii. Kwiat wiśni stanowi tam symbol czystego piękna. Niektóre odmiany wiśni piłkowanej są sadzone również w naszych ogrodach.

Wierzba mandżurska jest naturalną odmianą wierzby babilońskiej. W Polsce najczęściej spotyka się jej mrozoodporny kultywar 'Tortuosa', nazywany wierzbą kręconą ze względu na podobne do korkociągu pędy. Bez sztucznego formowania tworzy w ogrodzie żywe dzieła sztuki, potrzebuje tylko do tego dużo wolnej przestrzeni. Nazwa "tortuosa" oznacza po hiszpańsku "kręty, zawiły".

Wierzba iwa jest naszym rodzimym przedstawicielem swojego rodzaju botanicznego. Epitet gatunkowy caprea (koza) nawiązuje do wykorzystywania młodych pędów iwy na karmę dla kóz. Kwitnące wierzby są zwiastunami wiosny podobnie jak krokusy i forsycje. Kto chce mieć w ogrodzie krzew albo niewielkie drzewo obsypane wiosną dużymi, złotymi kotkami, powinien posadzić wierzbę iwę.

Wierzba płacząca jest nazwą zwyczajową hybryd różnych gatunków wierzb. Najbardziej popularne są mieszańce Salix babylonica (wierzba babilońska) i Salix alba (wierzba biała), a spośród nich najczęściej sadzona odmiana hodowlana 'Chrysocoma'. Dla mieszańców wierzby babilońskiej z wierzbą białą został nawet przyjęty epitet botaniczny sepulcralis od łacińskiego sepulcrum = „grób”, co tłumaczy inne nazwy, jak „wierzba nagrobna”, albo „wierzba żałobna”.

Ta pochodząca z Hindukuszu i Himalajów pięcioigielna sosna jest bardzo dekoracyjnym drzewem o długich igłach i dużych szyszkach przypominających sosnę amerykańską. Nazwa botaniczna upamiętnia duńskiego botanika Nathaniela Wallich'a. Pewną wadą jest niepełna mrozoodporność; sosna himalajska w naszym kimacie może przemarzać.

Dereń kousa jest azjatyckim gatunkiem, który w naszych warunkach wyrasta na duży krzew. Najbardziej efektownie wygląda podczas kwitnienia, dzięki dużym, czterolistkowym podsadkom w kolorze białym albo kremowym. Czerwone owoce przypominają liczi i są jadalne, chociaż mdłe w smaku.

Klon jawor jest rodzimym drzewem dorastającym do imponujących rozmiarów. W naturalnych warunkach preferuje tereny górskie, gdzie tworzy drzewostany razem z bukiem, jodłą i świerkiem. Doskonale sprawdza się jako drzewo ogrodowe, a liczne odmiany hodowlane różnią się kolorem liści pokrojem drzewa.

Rozchodnikowiec okazały przez ponad sto lat był zaliczany do rodzaju botanicznego Sedum (rozchodnik). Według najnowszych badań zakwalifikowano go do nowego, liczącego ponad 30 gatunków, rodzaju Hylotelephium. Jest to sukulent liściowy, ale zimujące w ziemi korzenie i kłącza, z których każdej wiosny się odradza, są odporne na mróz. Ozdobę stanowią zarówno późno rozwijające się kwiaty, jak i liście.

Ketmia syryjska jest efektownym krzewem kwiatowym, który bardzo dawno trafił szlakami handlowymi z Chin do krajów Bliskiego Wschodu. Ponieważ do Europy przywieziony został w XVI wieku z Syrii, stąd jego epitet gatunkowy. Do ogrodu wprowadza orientalny nastrój.

Ogórek kiwano, jest najbardziej egzotycznym warzywem z rodziny dyniowatych, który może być uprawiany również w naszych warunkach klimatycznych, chociaż raczej nie bezpośrednio na rabacie. Ma duże wymagania cieplne i rośnie dopiero w temperaturze powyżej 15 stopni. Trochę dziwna nazwa ogórka pochodzi od słów "kiwi" i "banan", które to owoce przypomina smakiem.

Na skutek wyjątkowej łatwości rozmnażania się za pomocą kłączy i rozłogów, podagrycznik pospolity jest ulubionym wrogiem ogrodników. Niemniej jednak ta rodzimego pochodzenia bylina posiada również dobre strony — kulinarne i lecznicze. W ocienionych miejscach ogrodu może znaleźć zastosowanie jako bardzo skuteczna roślina okrywowa.

Świerk pospolity jest naszym jedynym świerkiem rodzimego pochodzenia. Jest wrażliwy na wilgotność i czystość powietrza, dlatego źle się czuje w warunkach miejskich. Nazwa rodzajowa Picea pochodzi od łacińskiego "pix" = "smoła, żywica". W sprzyjających warunkach dorasta do ogromnych rozmiarów i jest bardzo długowieczny. W ogrodzie nadaje się również do tworzenia żywopłotów.

Cytryniec chiński jest mrozoodpornym pnączem o zastosowaniu zarówno dekoracyjnym, jak i spożywczym. Chińczycy nazywają go owocem o pięciu smakach, ponieważ okrywa owocu, miąższ i nasiona są jednocześnie słodkie, słone, gorzkie, cierpkie i kwaśne. Na Dalekim Wschodzie cytryniec chiński jest też popularną rośliną leczniczą.

Pod nazwą "cebula dymka" nie kryje się jakaś specjalna odmiana Allium cepa, ale po prostu mała, wyhodowana z nasion cebulka, z której w następnym sezonie wyrośnie na rabacie dorodna cebula. Nazwa pochodzi od stosowanego kiedyś zabiegu zadymiania cebuli, co miało zahamować wytwarzanie pędów kwiatowych. Zabieg okazał się nieskuteczny, ale dym w nazwie pozostał.

Jasnota purpurowa jest rośliną jednoroczną rodzimego pochodzenia, spotykaną pospolicie na terenie całego kraju. Takie rośliny, nazywane często chwastami, są zwykle niedoceniane. Jasnota purpurowa dostarcza pokarmu wielu gatunkom owadów, a jej młode pędy i kwiaty są smaczne, zdrowe i posiadają właściwości lecznicze.