Rośliny do ogrodu przydomowego

Tunbergia oskrzydlona rośnie w tropikalnej Afryce jako pnącze wieloletnie, jednak w naszych warunkach jest uprawiane z rozsady zwykle jako roślina jednoroczna. Nazwa rodzajowa upamiętnia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga. Ozdobę pnącza stanowią bardzo efektowne i oryginalne kwiaty intensywnie pomarańczowe z niemal czarną gardzielą. W niektórych językach nosi romantyczną nazwę "Czarnooka Zuzanna".

Smółka pospolita, nazywana firletką lepką, jest byliną spotykaną w zaroślach i na terenach trawiastych. Jej łodyga jest pod górnymi węzłami mocno kleista, co tłumaczy nazwę rośliny. Ozdobę stanowią wiechy różowopurpurowych kwiatów. Istnieją też odmiany hodowlane firletki smółki o kwiatach pełnych albo białych.

Klon tatarski jest niewysokim drzewem lub ugałęzionym, dużym krzewem, występującym w południowo-wschodniej Europie i w Azji Mniejszej. Na Dalekim Wschodzie rośnie podgatunek klonu tatarskiego - klon ginnala. W naszych warunkach obie formy botaniczne klonu tatarskiego oraz kultywary są uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne.

Jabłoń 'Gloster' jest zimową odmianą wyhodowaną w połowie XX wieku w Niemczech. Jest ceniona za duże owoce o smacznym, aromatycznym i kwaskowatym miąższu. Zielonkawożółta skórka posiada ciemnoczerwony rumieniec na większej części powierzchni. Drzewo wcześnie zaczyna owocować.

Dziwaczek jest bulwiastą byliną z Ameryki Środkowej, która u nas bywa uprawiana jako kwiat jednoroczny z rozsady lub z nasion wysiewanych wprost do gruntu. Swoją nazwę zawdzięcza zdolności rozwijania różnokolorowych kwiatów na jednej roślinie. Chociaż pojedynczy kwiat kwitnie tylko przez jedną noc, to cała roślina jest pokryta kwiatami długo i obficie. Epitet gatunkowy jest mało dokładnym toponimem, miejscową nazwą najpewniej z Meksyku.

Pochodzący z zachodnich Chin pigwowiec okazały jest bliskim krewnym pigwowca japońskiego, wyrasta jednak na większy krzew i może być wykorzystany do tworzenia wysokich żywopłotów. W okresie kwitnienia wygląda bardzo dekoracyjnie, rozwijając czerwone, efektowne kwiaty. Owoce w formie jabłuszek są bardzo twarde, zielonkawożółte z rumieńcem.

Sanwitalia rozesłana jest jednym z siedmiu gatunków swojego rodzaju, występujących głównie w Meksyku i na południowym zachodzie USA. Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego przyrodnika Stefano Sanvitale. Roślina wygląda niezwykle efektownie podczas kwitnienia, kiedy cała jest obsypana złotymi koszyczkami kwiatowymi.

Wyhodowana w 1930 roku w USA odmiana 'Redhaven' należy do najpopularniejszych brzoskwiń na rynku. Kiedy w kwietniu rozwijają się różowe, wabiące pszczoły i inne owady kwiaty, można już cieszyć się na duże i smaczne owoce o żółtopomarańczowym miąższu. Są one kuliste, bardzo regularne i okryte złocistą skórką z czerwonym rumieńcem.

Psianka słodkogórz jest półkrzewem rodzimego pochodzenia, którego pędy pną się po podporach albo pokładają na ziemi. Przez całe lato rozwija niebieskofioletowe, charakterystyczne dla rodziny psiankowatych kwiaty, a potem tworzy ozdobne, szkarłatnoczerwone jagody. Psianka słodkogórz bywa czasem mylona z bardziej trującą wilczą jagodą.

Surmia wielkokwiatowa jest północnoamerykańskim gatunkiem egzotycznie wyglądającego drzewa. Jej sercowate liście o długości do 30 cm są większe niż u surmii bignoniowej, a silnie pachnące, białe kwiaty rozwijają się około dwóch tygodni wcześniej przed innymi uprawianymi u nas surmiami. Długie strąki pozostają na drzewie przez całą zimę.

Pachnotka zwyczajna jest aromatyczną rośliną jednoroczną uprawianą na Dalekim Wschodzie jako roślina oleista, przyprawowa i lecznicza. Ze względu na dekoracyjne liście nadaje się doskonale na rabaty, obwódki i ogrodowe kompozycje. Kwitnie późno, kwiaty o wyglądzie typowym dla rodziny jasnotowatych są raczej mało efektowne.

Mydlnica bazyliowata ma swoją ojczyznę w europejskich górach między Hiszpanią i wschodnim obszarem śródziemnomorskim. Jako roślina dekoracyjna w ogrodzie została wymieniona przez szwajcarskiego botanika Conrada Gessnera już w 1561 roku. Obecnie istnieje wiele odmian tej mydlnicy stosowanych do obsadzania ogrodów skalnych i murków.

Śnieguliczka biała jest północnoamerykańskim krzewem, sprowadzonym do Europy pod koniec XVIII wieku jak roślina ozdobna. Popularność śnieguliczki wynika z atrakcyjnego wyglądu krzewu, białych owoców utrzymujących się długo na pędach oraz małych wymagań i odporności na mróz.

Pospolity w przeszłości w uprawach zbóż kąkol polny budził postrach jako roślina powodująca liczne zatrucia. Wraz ze stosowaniem herbicydów oraz bardziej wydajnych metod oczyszczania ziarna, kąkol polny w środowisku naturalnym prawie zupełnie wyginął. Zła sława wśród dawnych rolników w niczym nie umniejsza urody tej rośliny i subtelnego piękna jej dużych, fioletoworóżowych kwiatów na ogrodowych rabatach.

Ostrogowiec czerwony jest śródziemnomorską byliną, rosnącą w naturze na terenach skalistych. Nazwę zawdzięcza charakterystycznej budowie kwiatu z rurkowatą ostrogą u nasady. Różowoczerwone kwiaty są zebrane w wiechy i rozwijają się przez całe lato.

Kraspedia kulista jest uprawiana w naszych warunkach jako jednoroczna roślina kwiatowa. Jej ozdobę stanowią kuliste, jasnożółte koszyczki kwiatowe umieszczone na końcu długiej łodygi kwiatostanowej. przypominające pałeczki do bębna. Kwiaty kraspedii kulistej wabią do ogrodu pszczoły i inne owady.

Angelonia wąskolistna jest tropikalną byliną, którą w naszych warunkach uprawia się zwykle z rozsady jako roślinę jednoroczną, jednak zimowanie w odpowiednich warunkach jest możliwe. Ozdobę stanowią rozwijające się latem grona kwiatów białych, różowych albo fioletowych. Mało znana u nas angelonia nie doczekała się jeszcze polskiej nazwy.

Bożykwiat Meada rośnie w naturze na preriowych obszarach wschodniej części Ameryki Północnej. Tajemnicza nazwa rośliny ma związek z dawną nazwą rodzajową Dodecatheon, złożonej z greckich słów dodéka = "dwanaście" i théos = "bóg". Podobno Pliniusz Starszy nazwał tak kwiat na część 12 najważniejszych greckich bogiń i bogów. Wprawdzie Pliniuszowi chodziło zapewne o inny gatunek, jako że tego amerykańskiego nie mógł widzieć, jednak Linneusz użył takiej właśnie nazwy.

Nerina ogrodowa (Nerine bowdenii) jest południowoafrykańską byliną cebulową, gatunkiem o największej wytrzymałości na niskie temperatury, chociaż i tak nie może u nas zimować w gruncie. Nazwa rodzajowa roślin pochodzi od nereid, nimf morskich niezwykłej urody, córek boga Nereusa i okeanidy Doris. Filigranowe kwiaty neriny rozwijają się od września do listopada, kiedy większość roślin ogrodowych kończy już kwitnienie.

Tarczownica tarczowata jest mokradłową byliną północnoamerykańską. Botaniczna nazwa rodzajowa upamiętnia niemieckiego botanika Karla Darmer'a, a polska nawiązuje do kształtu liści. Ozdobę rośliny stanowią duże, tarczowate liście odziomkowe, przebarwiające się jesienią na żółto i czerwono oraz rozwijające się wiosną jasnoróżowe baldachogrona kwiatów.

Zawilec grecki, nazywany często bałkańskim, należy do najbardziej znanych przedstawicieli swojego rodzaju. W naszych lasach wprawdzie nie rośnie, ale za to występuje na górskich zboczach i obrzeżach lasów w Europie Południowej. Można go spotkać również w jasnych dąbrowach. W uprawie ogrodowej występuje w licznych odmianach.

Żonkile to wieloletnie rośliny cebulowe kwitnące wczesną wiosną. Ich duże, żółte i słodko pachnące kwiaty zachwycają już w marcu. Stanowią świetny dodatek do ogrodów wiejskich oraz leśnych. Sprawdzą się również podczas uprawy w pojemnikach. Mogą być uprawiane zarówno pojedynczo, jak i w grupowych nasadzeniach, a nawet tworząc dywan kwiatowy. Nie mają wysokich wymagań — potrzebują przepuszczalnej, lekko wilgotnej gleby oraz dostępu do słońca.