Rośliny do ogrodu przydomowego

Buk pospolity 'Purple Fountain' jest bardzo malowniczą, holenderską odmianą o płaczącym pokroju, przewieszonym wierzchołku i ciemnoczerwonych liściach, które jesienią przebarwiają się na żółto. Oryginalna, zwieszająca się korona drzewa sprawia, że wygląda ono dekoracyjnie również w okresie bezlistnym. Doskonale nadaje się do mniejszych ogrodów.

Krwawnik kichawiec jest rodzimą byliną spotykaną na wilgotnych łąkach, zaroślach i brzegach wód. Ozdobę stanowią białe kwiaty zebrane w baldachogrona, rozwijające się od lipca do września. Krwawnik kichawiec uprawiany obecnie przede wszystkim jako roślina dekoracyjna, od XVI wieku był stosowany w medycynie, a suszone liście do wyrobu "tabaki" - nazwa gatunkowa pochodzi od greckiego słowa ptairo = "kichać".

Pochodzący z Kaukazu krwawnik wiązówkowaty rozwija łodygi do 120 cm wysokości i w ten sposób przewyższa wielu swoich krewniaków. Tworzy okazałe kępy, które w okresie kwitnienia tworzą płaskie, zwarte, zbite baldachogrona złotożółtych koszyczków kwiatowych. Kwiatostany żółtego krwawnika nadają się na kwiaty cięte i suche bukiety.

Wilczomlecz ogrodowy jest rośliną jednoroczną, od wieków zadomowioną w naszym kraju, jednym z najbardziej trujących gatunków wilczomleczy. Na polach uprawnych nie jest mile widziany, jednak w ogrodzie może z powodzeniem pełnić rolę dekoracyjną. Na szczególną uwagę zasługuje filigranowa budowa rośliny oraz subtelny urok zielonożółtych, delikatnych kwiatów zebranych w wierzchotki.

Pięciornik kurze ziele jest rodzimą kłączową byliną, którą spotkać można zarówno w lasach, jak i na pastwiskach i torfowiskach. Żółte kwiaty kurzego ziela, w odróżnieniu od innych gatunków swojego rodzaju, mają tylko cztery płatki, a nie pięć. Niska bylina o trójlistkowych zwykle liściach, pokładających się łodygach i złotych kwiatach może być efektowną ozdobą ogrodu.

Mylony czasem z klonem japońskim klon Shirasawy pochodzi z wysp japońskich, a nazwą gatunkową upamiętnia botanika Yasuyoshi Shirasawa. Ozdobę drzewa stanowią liście soczyście zielone wiosną, żółknące latem i zmieniające jesienią barwę na pomarańczową do karminowoczerwonej, a także drobne kwiaty z czerwonawym kielich i żółtawymi płatkami oraz dojrzewające czerwone skrzydlaki.

Głóg ‘Paul’s Scarlet’ jest odmianą hodowlaną rodzimego głogu dwuszyjkowego. Główną jego ozdobę stanowią pełne, ciemnoczerwonoróżowe, szkarłatne kwiaty. Nazwa odmiany jest nieco zagadkowa: "scarlet" odnosi się do koloru kwiatów, natomiast tajemniczy Paul jest prawdopodobnie imieniem elfa, ponieważ według irlandzkich legend, wróżki i elfy kryją się często w tym głogu.

Janowiec ciernisty jest miotlastym, gęstym półkrzewem o wzniesionych pędach. Ciernie wyrastają na starszych pędach, podczas gdy tegoroczne nie są ociernione. Oprócz trawiastej zieleni liści, ozdobę janowca stanowią szczytowe grona żółtych, motylkowatych kwiatów.

Wiciokrzew pospolity jest krzewem rodzimego pochodzenia, spotykanym w lasach i zaroślach. Chociaż wielkością kwiatów ustępuje innym gatunkom wiciokrzewu, to jednak stanowi w ogrodzie nie tylko dekorację, ale również źródło pożywienia dla owadów i ptaków. Kuliste, ciemnoczerwone jagody, są chętnie zjadane przez ptaki, ale trujące dla ludzi.

Wiciokrzew przewiercień, nazywany kozilistkiem, jest pnączem sprowadzonym do Polski w XVIII wieku z południowo-wschodniej Europy. Uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna dziczeje czasem i samodzielnie rozprzestrzenia się w środowisku leśnym i pośród krzewów. Polską nazwę gatunkową tłumaczy wygląd zrośniętych górnych liści jakby przewierconych giętkim pędem.

Dyptam jesionolistny jest byliną bardzo rzadko występującą w Polsce w środowisku naturalnym, ale za to często uprawianą w ogrodach jako roślina ozdobna. Potoczną nazwę "krzewu gorejącego" albo "krzewu Mojżesza" zawdzięcza dużej ilości wydzielanych olejków eterycznych, które w upalny dzień można łatwo zapalić, powodując krótkotrwały, błękitny płomień.

Pochodzący prawdopodobnie z Azji Środkowej i południowo-zachodnich Chin szczawik rożkowaty trafił do Polski pod koniec XIX wieku. Ze względu na dużą łatwość samorzutnego rozprzestrzeniania się, w ogrodach bywa często uważany za gatunek niepożądany. Podobnie jak inne gatunki szczawika, może pełnić rolę niskiej rośliny okrywowej o trójlistkowych, bordowo nabiegłych listkach i delikatnych kwiatkach w żółtym kolorze.

Dławisz amerykański to północnoamerykańskie pnącze, które osiąga duże rozmiary i czasem jest w stanie zadusić rośliny stanowiące dla niego podporę - stąd nazwa rodzajowa. Szczególną ozdobę dławisza stanowią owoce - okrągłe jagody, czerwone i błyszczące w żółtych łuszczynach, zebrane są w gęste grona. Długo pozostają na roślinie i sprawiają, że jest atrakcyjna nawet po opadnięciu liści.

Kapusta głowiasta jest jedną z odmian kapusty warzywnej, podobnie jak kalafior, brokuł i wiele innych. Skrócony pęd rośliny razem z liśćmi tworzy głowę, która w zależności od formy może mieć różne wielkości, kolor i długość okresu wegetacji. Odmiany bardzo wczesne nadają się do zbioru po 50-55 dniach od wysadzenia rozsady, a późne wymagają aż 140-160 dni.

Lantana pospolita jest pochodzącym z amerykańskich tropików półkrzewem ozdobnym dorastającym do 3 m wysokości. W naszych warunkach ta egzotyczna roślina jest narażona na przemarzanie i musi mieć zapewnione zimowanie w ciepłym pomieszczeniu. Niezwykłą cechą lantany jest zmiana koloru kwiatów w trakcie kwitnienia od żółtego przez pomarańczowy do czerwonego, przez co tworzy się na jednym krzewie różnobarwny spektakl.

Tiarella sercolistna jest północnoamerykańską byliną spokrewnioną z popularną u nas żurawką. Ozdobę stanowią jasnozielone, czerwieniejące jesienią liście oraz puszyste, stożkowate, białe kwiatostany. Doskonale nadaje się do ocienionych zakątków ogrodu i do sadzenia pod koronami drzew.

Iksja ogrodowa jest mieszańcem południowoafrykańskich gatunków tej bulwiastej byliny, wydzielającej kleisty sok. Od greckiego słowa ixios, oznaczającego klej używany kiedyś do pułapek na ptaki, wywodzi się właśnie nazwa rodzajowa rośliny. Ozdobę stanowią gwiazdkowate kwiaty na cienkich szypułkach w różnych kolorach w zależności od odmiany.

Len zwyczajny jest jedną z najdawniej uprawianych roślin, znanym już w neolicie. Jest również dzisiaj ceniony za włókna wytrzymujące konkurencję z bawełną i tworzywami sztucznymi, a także za właściwości lecznicze i dekoracyjne. Epitet gatunkowy usitatissimum znaczy po łacinie tyle, co "bardzo użyteczny" i odnosi się do różnorodności zastosowania rośliny.

Kalibrachoa ogrodowa jest hybrydą międzygatunkową i bliską krewną między innymi petunii i brunfelsii. Ze względu na tropikalne pochodzenie, kalibrachoa jest w naszych warunkach uprawiana z rozsady jako roślina jednoroczna. Ozdobę stanowią liczne kwiaty oraz długi okres kwitnienia, aż do pierwszych przymrozków.

Pochodzący z górskich terenów zachodniej Turcji śnieżnik lśniący jest cebulową byliną, a jego nazwa rodzajowa wywodzi się od greckich słów chion = "śnieg" i doxa = "duma, sława". Bladoliliowe, gwiaździste kwiaty śnieżnika rozwijają się bardzo wcześnie, razem z krokusami.

Tawulec wcinany, włączony ostatnio do rodzaju neilia, jest płożącym się krzewem pochodzącym z gór Korei i Japonii. Długie pędy ścielą się po powierzchni, przez co tawulec doskonale nadaje się jako roślina okrywowa do obsadzania skarp i zboczy zamiast trawnika. Dodatkową ozdobę, oprócz liści, stanowią groniaste kwiatostany kremowobiałych kwiatów.

Roszpunka warzywna należy do rodziny kozłkowatych i nie jest spokrewniona z żadnym innym warzywem, również z sałatą. Jest znanym od wieków warzywem liściowym, popularnym zwłaszcza w krajach śródziemnomorskich. Wykazuje dużą odporność na choroby i szkodniki.