Ogród śródziemnomorski

Aloes drzewiasty, rosnący dziko w południowej Afryce, jest jednym z najbardziej znanych gatunków tego rodzaju. Oprócz wartości dekoracyjnej liści i kwiatów ma właściwości lecznicze. Jest jedną z najstarszych roślin leczniczych, szczególnie skuteczną w leczeniu oparzeń. Latem aloes drzewiasty może stanowić ozdobę tarasu lub balkonu.

Fenkuł włoski jest wszechstronną rośliną, znajdującą zastosowanie jako warzywo, przyprawa, cenne zioło lecznicze, a także roślina dekoracyjna. Chociaż pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego, może być uprawiany również w naszych ogrodach.

Araukaria chilijska zalicza się do najstarszych żyjących na Ziemi roślin. Jej wysoce osobliwy wygląd sprawia, że drzewo stanowi bardzo ekstrawagancką ozdobę ogrodu. Wydłużone, powyginane starsze gałęzie araukarii przypominają ogon małpy - stąd potoczna nazwa rośliny. Klimat ojczystych dla araukarii chilijskiej Andów nie należy wprawdzie do łagodnych, niemniej jednak w naszych warunkach młode drzewka mogą w gruncie bez osłony przemarzać.

Laurowiśnia wschodnia jest popularnym krzewem na żywopłoty. Zimozielone liście, ciemnozielone i skórzaste, tworzą doskonałe tło dla białych albo kremowych gron pachnących kwiatów. Dobrze znosi przycinanie i suszę. Z laurem, czyli wawrzynem szlachetnym, łączy ją tylko podobieństwo liści.

Wyżlin większy jest w swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie byliną, jednak w naszych warunkach jest uprawiany w ogrodach jako roślina jednoroczna. Nazwa rodzajowa pochodzi z greckiego i znaczy "podobny do nosa". Główną zaletą tej rośliny jest intensywność i długość kwitnienia w szerokiej gamie kolorów.

Judaszowiec kanadyjski jest niewielkim drzewem, jednym z dziesięciu gatunków tego rodzaju. Różowe kwiaty motylkowe pojawiają się w pęczkach nie tylko na pędach, ale również na samym pniu. Nazwa rodzajowa związana jest tradycyjnie z imieniem Judasza, chociaż bardziej prawdopodobna jest wersja z nazwą prowincji Juda (Judea), gdzie występuje judaszowiec południowy.

Dwuigielna sosna bośniacka została odkryta i opisana dopiero pod koniec XIX wieku. Niewielki obszar naturalnego występowania tego gatunku znajduje się na Półwyspie Bałkańskim oraz na południu Włoch. Ma niewielkie wymagania, wolno rośnie i doskonale nadaje się do uprawy w ogrodach.

Pochodzący z krajów Wschodu jaskier azjatycki trafił do Europy z Turcji w XVI wieku. Przez długi czas cieszył się wielką popularnością, podobnie jak tulipan. W XIX wieku nieco zapomniany, dzięki swoim kolorowym kwiatom został na nowo odkryty i dzisiaj jest uprawiany w wielu odmianach, również o pełnych kwiatach.

Lebiodka pospolita wabi swoimi różowofioletowymi kwiatami roje trzmieli, pszczół i motyli. Ta rodzimego pochodzenia, łatwa w uprawie bylina, szczególnie nadaje się do ogrodów skalnych. Używana często nazwa "dziki majeranek" jest myląca, ponieważ uprawiany jest również majeranek ogrodowy, czyli lebiodka majeranek, popularne zioło kuchenne. Obie lebiodki mają duże znaczenie lecznicze i kulinarne.

Eukaliptus Gunna, noszący epitet gatunkowy na cześć australijskiego botanika Ronalda Campbella Gunn'a, jest jednym z najbardziej wytrzymałych eukaliptusów. Może być uprawiany jako drzewo ozdobne również w naszej części świata. W rejonach chłodniejszych sadzi się go do pojemników, aby móc przenieść na zimę w ciepłe miejsce.

Dzwonek dalmatyński jest niską byliną, która doskonale nadaje się do okrywania powierzchni gęstym dywanem liści i fioletowych kwiatów. Nazwa gatunkowa botaniczna upamiętnia austriackiego przyrodnika Franza von Portenschlag-Leydermayer'a, zaś Polska wskazuje na bałkańskie pochodzenie gatunku.

Zanim większość roślin w ogrodzie wybudzi się na dobre z zimowego snu, migdałowiec trójklapowy już rozwija efektowne, małe różyczki swoich kwiatów. Pięknie kwitnący krzew może być też szczepiony na pniu podkładki, wówczas jego wysokość zależy od wysokości szczepienia.

Jednoroczna smagliczka nadmorska jest niską rośliną tworzącą gęste poduszki obsypane drobnymi kwiatkami. Przeważnie białe, a czasami różowe albo fioletowe kwiaty smagliczki, roztaczają delikatny, miodowy zapach. Oprócz formy botanicznej, w ogrodach spotyka się liczne kultywary smagliczki nadmorskiej o różnych kolorach kwiatów.

Chryzantema wielkokwiatowa wnosi wraz ze swoimi kolorowymi kwiatami jeszcze raz barwne akcenty do jesiennego ogrodu. Chodzi tutaj o mieszańca wschodnioazjatyckich gatunków złocieni, którego wyhodowano w Chinach ponad 3000 lat temu. Główną rośliną rodzicielską jest Chrysanthemum indicum, natomiast inne liczne składniki hybrydy pozostają nieznane. Dzięki wielowiekowym wysiłkom ogrodników powstało mnóstwo fantastycznych odmian chryzantemy wielkokwiatowej.

Cis pospolity ‘Fastigiata’ jest odmianą cisa o kolumnowym pokroju. Ze względu na powolny wzrost i niewielkie rozmiary, ten cis kolumnowy doskonale nadaje się do niezbyt dużych ogrodów. Jak wszystkie cisy, ten również jest trujący dla ludzi i zwierząt, a jedyną pozbawioną toksyn częścią, jest czerwona osnówka nasion.

Róża damasceńska zalicza się do bardzo starych gatunków róż, na wyspie Samos była hodowana już ponad 3000 lat temu. Urzekający zapach róż damasceńskich był opisywany w Księdze 1001 Nocy. Do europejskich ogrodów trafiły w XIII wieku przywiezione przez krzyżowców. Pod względem botanicznym róża damasceńska jest prawdopodobnie hybrydą róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej (R. phoenicia).

Rozmaryn lekarski jest aromatycznym, wiecznie zielonym półkrzewem z regionu śródziemnomorskiego. Jako roślina lecznicza i przyprawowa rozmaryn był tam uprawiany już w starożytności. Botaniczna nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego ros = "rosa" i marinus = "morze" i znaczy „rosa morza”, co wskazuje na częste występowanie rośliny na wybrzeżu morskim.

Oliwnik wąskolistny jest malowniczym krzewem, wyrastającym czasem na niewielkie drzewo, który wnosi do ogrodu powiew Południa. W rejon śródziemnomorski został sprowadzony w XVII wieku z centralnej Azji, skąd się szeroko rozprzestrzenił. Doskonale czuje się również w naszych warunkach.

Żagwin ogrodowy nie jest gatunkiem botanicznym, ale zbiorową nazwą mieszańców pochodzących od żagwina zwyczajnego (Aubrieta deltoidea). Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego malarza i botanika Claude Aubriet'a. Jest efektowną byliną, tworzącą w ogrodzie barwne kobierce.

Bukszpan zwyczajny jest zimozielonym, wolno rosnącym krzewem, który od dawna stanowi podstawę niskich, strzyżonych w geometryczne formy żywopłotów. Radzi sobie zarówno w cieniu, jak i na stanowiskach słonecznych. Niepozorne, o przyjemnym zapachu kwiaty bukszpanu zwyczajnego, są chętnie odwiedzane przez pszczoły.

Żywotnik olbrzymi 'Kórnik' jest polską odmianą wyhodowaną w 1964 r. Są to drzewa o szerokostożkowym pokroju i niewielkiej wysokości (5-10 m). Zaletą odmiany 'Kórnik' jest odporność na mróz i suszę.

Jałowiec skalny pochodzi z górskich, zachodnich regionów Ameryki Północnej. Czasem jest mylony z jałowcem wirginijskim (Juniperus virginiana), różniącym się między innymi grubszymi i sztywniejszymi pędami. Wnosi do ogrodu wyraźne, pionowe akcenty. W uprawie, oprócz formy botanicznej, często występuje w licznych odmianach.