Rośliny cieniolubne

Begonia 'Dragon Wing' jest nazwą serii odmian tej popularnej i pięknej rośliny. Liczne gatunki botaniczne begonii różniące się kolorami, formą i wielkością kwiatów wprost zachęcają ogrodników do tworzenia wciąż nowych mieszańców i kultywarów. W ten sposób powstały niedawno "begonie smocze", powstałe prawdopodobnie z krzyżowania begonii stale kwitnącej z mieszańcami begonii bulwiastej.

Na skutek wyjątkowej łatwości rozmnażania się za pomocą kłączy i rozłogów, podagrycznik pospolity jest ulubionym wrogiem ogrodników. Niemniej jednak ta rodzimego pochodzenia bylina posiada również dobre strony — kulinarne i lecznicze. W ocienionych miejscach ogrodu może znaleźć zastosowanie jako bardzo skuteczna roślina okrywowa.

Świerk pospolity jest naszym jedynym świerkiem rodzimego pochodzenia. Jest wrażliwy na wilgotność i czystość powietrza, dlatego źle się czuje w warunkach miejskich. Nazwa rodzajowa Picea pochodzi od łacińskiego "pix" = "smoła, żywica". W sprzyjających warunkach dorasta do ogromnych rozmiarów i jest bardzo długowieczny. W ogrodzie nadaje się również do tworzenia żywopłotów.

Runianka japońska jest zimozieloną krzewinką o skórzastych, połyskliwych liściach i gronach białych, drobnych kwiatów. Jest mrozoodporna, doskonale nadaje się do roli rośliny okrywowej pod drzewami i w innych ocienionych miejscach, podobnie jak bluszcz i barwinek.

Już w połowie kwietnia pojawiają się na tle ciemnej zieleni liści barwinka pospolitego jego piękne niebieskie kwiaty. Zimozielona krzewinka chętnie okrywa ziemię pod drzewami i w innych cienistych miejscach w ogrodzie. Barwinkowy dywan tworzy efektowne tło dla roślin o barwnych liściach.

Wawrzynek wilczełyko jest odpornym na mróz niewielkim krzewem rodzimego pochodzenia. Różowe, efektowne, mocno pachnące kwiaty wawrzynka pojawiają się przed rozwojem liści i często tworzą barwne plamy na tle resztek śniegu. Latem i jesienią ozdobę rośliny stanowią liście i intensywnie czerwone owoce-pestkowce. Cała roślina jest silnie trująca.

Jodła pospolita jest rodzimym gatunkiem zimozielonego drzewa iglastego. W naturalnym środowisku dorasta do 50 m wysokości. W ogrodach jest sadzona jako drzewo ozdobne. Oprócz formy botanicznej istnieją kultywary jodły o niewielkiej wysokości i wąskim pokroju. Doskonale znosi ocienienie.

Trzmielina pospolita jest rodzimym krzewem, co zapewnia jej całkowitą mrozoodporność i łatwość uprawy. Szczególnie dekoracyjne są czterokomorowe, różowokarminowe owoce z nasionami w pomarańczowych osnówkach. Zaletą trzmieliny pospolitej jest jej wzrost zarówno na stanowisku nasłonecznionym, jak i w cieniu pod koronami drzew.

Tojeść rozesłana jest płożącą się byliną o okrągłych liściach i gwiazdkowatych, złotych kwiatach. Nazwa rodzajowa odnosi się do Lysimachosa, starożytnego dowódcy Aleksandra Wielkiego, który według legendy był pierwszym odkrywcą tej rośliny. Epitet gatunkowy pochodzi natomiast od łacińskiego słowa "nummus" = moneta, co wskazuje na podobny do małych monet kształt liści rośliny.

Buk pospolity należy do najpiękniejszych drzew liściastych rodzimego pochodzenia. Ze swoją malowniczą koroną doskonale sprawdza się w roli solitera, a ciemnozielone i błyszczące liście są ozdobą bukowego żywopłotu. Z wiekiem tworzy w ogrodzie coraz bardziej efektowną ozdobę.

Sprowadzone z Ameryki na początku XVII wieku dzikie wino jest cennym pnączem ozdobnym. Efektowny przez cały sezon dywan liści, szczególnie pięknie wygląda jesienią, kiedy przybiera bajeczne barwy czerwieni i purpury. Winobluszcz pięciolistkowy w szybkim tempie potrafi stworzyć szczelną zasłonę ścian, płotów i murów.

Spośród ponad stu gatunków swojego rodzaju, zielistka Sternberga cieszy się największą popularnością. Jest klasykiem rośliny doniczkowej, która wybacza swojemu opiekunowi prawie wszystkie błędy. Znosi nawet stanowiska zacienione, chociaż traci wtedy na efektownym wybarwieniu liści. Epitet gatunkowy rośliny upamiętnia praskiego botanika Kaspara von Sternberg'a.

Parzydło leśne jest bardzo efektowną byliną rodzimego pochodzenia. Duże pierzaste liście i puszyste, wiechowate kwiatostany stanowią szczególną ozdobę ogrodu w miejscach zacienionych. Parzydło leśne jest rośliną dwupienną, przy czym kwiatostany żeńskie są czysto białe, a męskie kremowobiałe.

Subtelne, pełne gracji źdźbła tej odmiany miskanta chińskiego, tworzą prawdziwą atrakcję rabaty. Gęste, zielone kępy dorastają do dwóch metrów wysokości. Niezwykłej urody trawa została wyhodowana przez niemieckiego ogrodnika i hodowcę bylin Karla Foerster'a.

Nazwa gatunkowa tego skrzydłokwiatu upamiętnia niemieckiego botanika Gustava Wallisa. Rzadki gatunek rośliny stał się bardzo popularny w uprawie doniczkowej dzięki wyhodowaniu licznych kultywarów. Różnią się one wysokością wzrostu oraz formą i kolorem liści, niektóre odmiany rozwijają duże i pachnące kwiaty. Atrakcyjny wygląd skrzydłokwiatu Wallisa zapewniają zarówno długo utrzymujące się kwiaty, jak i piękne, ciemnozielone liście.

Ciemiernik biały to wieloletnia, zimozielona roślina z rodziny jaskrowatych. W naturze występuje na skrajach lasów i łąkach w środkowej i południowej Europie. Dorasta do 40 cm wysokości. Jego nazwa łacińska nawiązuje do czarnych korzeni, natomiast polska odnosi się do białych kwiatów. Jego ozdobą są białe, duże kwiaty, które mogą pojawić się już w grudniu, przez co jest używany jako ozdoba bożonarodzeniowych stołów. Ciemiernik biały dobrze rośnie w zacienionych miejscach, w żyznym i przepuszczalnym podłożu.

Laurowiśnia wschodnia jest popularnym krzewem na żywopłoty. Zimozielone liście, ciemnozielone i skórzaste, tworzą doskonałe tło dla białych albo kremowych gron pachnących kwiatów. Dobrze znosi przycinanie i suszę. Z laurem, czyli wawrzynem szlachetnym, łączy ją tylko podobieństwo liści.

Leszczyna pospolita jest rodzimym krzewem, który każdemu kojarzy się ze smacznymi orzechami. Krzew zakwita bardzo wcześnie, rozwijając żółte, pylące kotki męskie i mało widoczne kwiaty żeńskie z czerwonymi znamionami. Istnieją odmiany leszczyny o zwartym pokroju, odpowiednie również do małych ogrodów.

Bluszcz jest zimozielonym pnączem, które przy pomocy korzeni przybyszowych bez trudu wspina się po drzewach i murach, a także ukorzenia pędy na ziemi. Bluszcz zwyczajny i jego odmiany znajdują różnorodne zastosowanie w ogrodzie — tworzą efektowną zasłonę dla fasad i powierzchni ziemi.

Trudno wyobrazić sobie majowy ogród bez śnieżnobiałych kwiatów konwalii. Subtelne, pełne wdzięku dzwoneczki roztaczają słodki aromat wabiący owady i oczarowujący ludzi. Niewielkich rozmiarów bylina doskonale nadaje się do uzupełniania ogrodowych kompozycji. Jako gatunek rodzimy, konwalia majowa jest dobrze przystosowana do naszych warunków i nie wymaga specjalnej opieki.

Północnoamerykańska choina kanadyjska trafiła do Europy na początku XVIII wieku. Chociaż w swojej ojczyźnie tworzy okazałe drzewostany, w naszym leśnictwie nie ma gospodarczego znaczenia. Ze swoją malowniczą koroną i odpornością na przycinanie, doskonale nadaje się jednak do uprawy w ogrodzie.

Fiołek wonny jest nie tylko mało wymagający i łatwy w uprawie, ale należy też do pięknych i uroczych roślin okrywowych w półcienistych zakątkach ogrodu. Od czasów starożytnych do dzisiaj pozostaje cenioną i lubianą rośliną ozdobną i leczniczą. Subtelne, wonne kwiaty fiołka pojawiają się już w marcu.