Rośliny cieniolubne

Trzęślica modra, kępkowa trawa o szarozielonych liściach, nie ma wprawdzie wartości użytkowej w rolnictwie, ale za to z powodzeniem pełni funkcję dekoracyjną w ogrodzie. Metrowej długości liście przebarwiają się jesienią na kolor żółtopomarańczowy, a kwiatostany wznoszą się nad kępą trawy brunatnofioletowymi wiechami. Wprowadzają do ogrodu pełen naturalności urok.

Orlica pospolita jest rodzimym gatunkiem paproci, spotykanym często zwłaszcza w widnych lasach sosnowych. Z grubego kłącza wyrastają bardzo duże, niezimujące liście. Trójkątna w zarysie, zwykle trzykrotnie pierzasta blaszka liściowa jest ustawiona mniej więcej poziomo. Roślin jest trująca z wyjątkiem kłączy i bardzo młodych, przetworzonych liści.

Kopytnik pospolity jest rodzimego pochodzenia byliną kłączową, spotykaną w wilgotnych i cienistych lasach. Polska nazwa rodzajowa odnosi się do nerkowatego kształtu liści, przypominającego odcisk końskiego kopyta. Znosi nawet silne ocienienia i doskonale nadaje się do okrywania powierzchni ogrodowej pod drzewami.

Monstera siltepecana jest rzadko spotykanym w uprawie, bardzo dekoracyjnym pnączem o charakterystycznym srebrzystym zabarwieniu młodych liści. Liście monstery przechodzą dwa stadia rozwoju: w młodości są małe i zielone z dużą liczbą srebrzystych plam, w wieku dorosłym liście stają się duże i dziurawe. W warunkach domowych monstera siltepecana nie tworzy kwiatów.

Turzyca japońska 'Ice Dance' jest odmianą o dekoracyjnych, zimozielonych liściach o białych, dobrze widocznych brzegach. Tworzy gęste kępy, a ich dodatkową ozdobą są kłosowate kwiatostany osadzone na długich pędach. Doskonale nadaje się do obsadzania miejsc pod drzewami oraz do ogrodów wodnych i bagiennych.

Pęcherznica kalinolistna 'Diabolo', nazywana też czerwoną pęcherznicą, jest bardzo dekoracyjną odmianą o fascynujących kolorach liści. Są one ciemnoczerwone z metalicznym połyskiem, jesienią czerwonobrązowe, a starsze liście, szczególnie w cieniu, mają kolor zielonobrązowy. Z liśćmi efektownie kontrastują kremowobiałe, półkuliste kwiatostany.

Dzwonek brzoskwiniolistny jest gatunkiem rodzimym, spotykanym w widnych lasach i w zaroślach. Ozdobę stanowią duże, otwarte, dzwonkowate kwiaty w kolorze białym lub niebieskim. Doskonale nadaje się do półzacienionych zakątków ogrodu oraz do kompozycji z różami albo kwiatowymi bylinami.

Kokoryczka wonna należy do bylin rodzimego pochodzenia, która potrafi efektownie ozdobić nie tylko zacienione zakątki ogrodu. Na grubych kłączach rośliny pozostają ślady po obumarłych pędach przypominające odciski pieczęci, dlatego m.in. Szwedzi, Niemcy i Anglicy nazywają kokoryczkę "pieczęcią króla Salomona".

Aromatyczne i słodkie, niewielkie owoce poziomki pospolitej są cenione już od najdawniejszych czasów. Konkurencją dla poziomki stała się przypadkowo powstała w Europie w XVIII wieku hybryda dwóch amerykańskich poziomek, nazywana truskawką. Chociaż truskawka tworzy znacznie większe owoce, to jej starsza krewna wciąż jest chętnie uprawiana w wielu ogrodach.

Kiścień wawrzynowy to zimozielony, niewysoki krzew rosnący dziko w południowych Apallachach. Grube, ciemnozielone liście przybierają jesienią i zimą odcienie intensywnej czerwieni. Białe, dzwonkowate kwiaty są zebrane w zwisające grona.

Tawułka chińska jest byliną z wilgotnych lasów Azji. Ozdobę stanowią pierzaste liście oraz stożkowate, delikatne kwiatostany złożone z drobnych liliowych albo różowych kwiatów. Doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji bylinowych na zacienionych rabatach.

Szczawik trójkątny jest niewysoką byliną z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej, która w naszych warunkach wymaga zimowania w ciepłym pomieszczeniu. Główną ozdobę rośliny stanowią ciemnopurpurowe liście z charakterystycznym, jaśniejszym rysunkiem pośrodku. Dzwonkowate kwiaty mają biały albo różowy kolor i są zebrane w luźne grona.

Niski, wolno rosnący krzew iglasty został odkryty na dalekim wschodzie Rosji dopiero w 1923 roku. Ze względu na pokrewieństwo z rosnącym w Chinach Platycladus orientalis, zwanym biotą, i niewielkie rozmiary nowej rośliny, badający odkryty gatunek botanik Władimir Komarow nazwał go mikrobiotą. Udegejcy, rdzenni mieszkańcy tamtego regionu, nazywają mikrobiotę "kurumkurinda", co znaczy "poduszka na piargu". Mikrobiota jest rośliną jednopienną.

Zanokcica języcznik jest paprocią rodzimego pochodzenia o zimotrwałych liściach. Efektowną ozdobę stanowią ciemnozielone, błyszczące, językowate liście, które wyjątkowo jak na paproć, nie są podzielone. Poza formą botaniczną w uprawie istnieją odmiany zanokcicy o odmiennie ukształtowanych liściach.

Świerk kaukaski ma bardzo krótkie, ciemnozielone igły i cienkie, filigranowe gałązki. Drzewo tworzy smukłą, stożkową koronę. Rośnie bardzo wolno. Dobrze znosi zacienienie. Nadaje się do roli solitera oraz jako element ogrodowej kompozycji.

Golteria rozesłana jest wiecznie zieloną, niską krzewinką o płożącym pokroju. Jej błyszczące, ciemnozielone liście i jaskrawoczerwone owoce, wyglądają szczególnie efektownie w okresie zimy. Zaletą golterii rozesłanej jest również dobry wzrost na stanowisku zarówno słonecznym, jak i ocienionym.

Rosnąca w górskich wąwozach w Japonii tawułka jest jedną z najbardziej popularnych bylin ogrodowych. Ozdobę tawułki japońskiej stanowią pierzaste, ciemnozielone liście oraz wcześnie rozwijające się stożkowate wiechy białych kwiatów. Doskonale nadaje się do miejsc trwale wilgotnych oraz zacienionych. W uprawie można spotkać wiele odmian o kwiatach w odcieniach różu i czerwieni.

Wończa różnolistna jest zimozielonym krzewem o wonnych kwiatach, a jej ojczyzną są centralne i południowe wyspy Japonii oraz Tajwan. Przypomina ostrokrzew kolczasty i była nawet początkowo opisana jako Ilex heterophylla, zanim trafiła do rodzaju Osmanthus. Oba krzewy bez kwiatów można łatwo rozróżnić po układzie liści: naprzeciwległym u osmantusa i naprzemianległym u ostrokrzewu.

Cebulica dwulistna tworzy wiosną błękitne niczym niebo dywany kwiatów, a wczesnym latem wycofuje się do swoich cebulek i znika z widoku. Ta mała bylina doskonale nadaje się do obsadzenia miejsc pod liściastymi drzewami. Piękna niebieska barwa kwiatów kontrastuje z szarą jeszcze powierzchnią ogrodu.

Obrazki włoskie to śródziemnomorska bylina o bardzo dekoracyjnych liściach i efektownych, jaskrawo zabarwionych na pomarańczowy kolor owocostanach. Od wiosny ozdobę stanowią błyszczące, strzałkowate, z wyraźnym białym rysunkiem liście. Z charakterystycznych dla rodziny obrazkowatych kwiatów rozwijają się oryginalne owocostany - gęsto ułożone jagody na szczycie wysokiej łodygi.

Ułudka wiosenna jest niską byliną rozłogową o kwiatach podobnych do niezapominajek, ale większych. Pochodzi z górskich lasów południowej Europy. Doskonale nadaje się do naszych ogrodów jako roślina okrywowa w miejscach półzacienionych albo element bylinowych kompozycji na rabacie.

Kosmatka olbrzymia jest delikatną byliną, zadomowioną w naszych górskich lasach. Długie, połyskujące liście zachowują zieleń również zimą. Doskonale sprawdza się w roli rośliny ozdobnej w ogrodach skalnych i nad oczkami wodnymi.