Kwiaty ozdobne

Śmiałek darniowy jest trawą ozdobną tworzącą gęste kępy efektownych liści i kwiatostanów. Długie wiechy są najpierw zielone, później żółtawe, długo stanowią ozdobę ogrodu. Botaniczna nazwa rodzajowa trawy upamiętnia francuskiego botanika Louis-Auguste Deschamps.

Rodzaj botaniczny Osteospermum, nazywany stokrotką afrykańską, obejmuje około 45 gatunków. W uprawie ogrodowej spotyka się głównie rozmaite hybrydy trudnego do ustalenia pochodzenia oraz kultywary. Czasem zdarzają się formy botaniczne Osteospermum ecklonis, Osteospermum jucundum albo Osteospermum fruticosum. W naszych warunkach stokrotka afrykańska traktowana jest jako roślina jednoroczna, mimo że w swojej ojczyźnie bywa również byliną i półkrzewem.

Jednoroczna smagliczka nadmorska jest niską rośliną tworzącą gęste poduszki obsypane drobnymi kwiatkami. Przeważnie białe, a czasami różowe albo fioletowe kwiaty smagliczki, roztaczają delikatny, miodowy zapach. Oprócz formy botanicznej, w ogrodach spotyka się liczne kultywary smagliczki nadmorskiej o różnych kolorach kwiatów.

Serduszka okazałe to romantyczna, piękna i nieco ekstrawagancka bylina ozdobna. Wcześnie rozwija swoje oryginalne kwiaty w ocienionych zakątkach ogrodu. Roślina jest bardzo trwała i w jednym miejscu może rosnąć nawet kilkadziesiąt lat.

Grubosz drzewiasty zalicza się do pełnych wdzięku sukulentów, które są wyjątkowo łatwe w uprawie. Charakterystyczny gruby i niski pień z rozłożystą koroną nadają mu wygląd drzewka bonsai. Srebrzystoniebieskie i matowe liście odróżniają go od kuzyna, grubosza jajowatego, który ma liście zielone i błyszczące.

Liliowiec ogrodowy jest zbiorową nazwą dla grupy odmian mieszańcowych. Powstał w wyniku złożonego procesu krzyżowania różnych gatunków: liliowca żółtego, rdzawego, cytrynowego, mniejszego, Midendorfa, Dumortiera, i Thumberga. Pierwszą hybrydę liliowca stworzył w 1893 r. brytyjski hodowca George Yeld. Chociaż uroda pojedynczego kwiatu szybko przemija (co trafnie określa nazwa rośliny "dzienna lilia"), to na szczęście bylina wytwarza ich tyle, że wystarcza na długie tygodnie kwitnienia.

Chryzantema wielkokwiatowa wnosi wraz ze swoimi kolorowymi kwiatami jeszcze raz barwne akcenty do jesiennego ogrodu. Chodzi tutaj o mieszańca wschodnioazjatyckich gatunków złocieni, którego wyhodowano w Chinach ponad 3000 lat temu. Główną rośliną rodzicielską jest Chrysanthemum indicum, natomiast inne liczne składniki hybrydy pozostają nieznane. Dzięki wielowiekowym wysiłkom ogrodników powstało mnóstwo fantastycznych odmian chryzantemy wielkokwiatowej.

Szczawik zajęczy jest przyjemną rośliną okrywową, która nawet w zacienionych zakątkach ogrodu potrafi zaprezentować swoje subtelne kwiatki. Jest rodzimym gatunkiem i często można go spotkać w cienistych lasach liściastych, iglastych i mieszanych. Liście szczawiku zajęczego są jadalne i można je wykorzystać do zup, sosów i sałatek.

Nazwa żarnowca miotlastego, zarówno polska, jak i łacińska, odnosi się do zwisających pędów, z których kiedyś wyrabiano miotły. Ten będący w powszechnym użyciu sprzęt domowego użytku przeszedł wprawdzie do historii, ale za to żarnowiec miotlasty awansował do roli krzewu ozdobnego.

Ostróżka wyniosła jest byliną o bardzo efektownych kwiatostanach i dekoracyjnych liściach. Występująca dziko również w południowych regionach Polski, jest uprawiana już od końca XVI wieku. Ten gatunek ostróżki stanowi podstawę wielu mieszańców spotykanych w ogrodach pod nazwą ostróżki ogrodowej.

Pochodząca z Ameryki bylina o silnie pachnących kwiatach ma botaniczną nazwę Asclepias syriaca, chociaż z Syrią nie ma nic wspólnego. Trojeść amerykańska wzięta była początkowo za bliskowschodnią toinę, do której jest podobna. Linneusz odniósł ją do właściwego rodzaju, ale stary epitet gatunkowy "syriaca" pozostawił.

Hortensja kosmata nie tworzy wprawdzie ogromnych kwiatowych kul i stożków na wzór swoich krewniaczek — hortensji ogrodowych i bukietowych, ale jej dwubarwne kwiatostany na tle ciemnej zieleni liści są niezwykle efektowne. Nazwa gatunkowa nawiązuje do liści pokrytych gęsto miękkimi włoskami. Kwiaty płonne ustawione na obwodzie, pełniące funkcję przywabiania owadów, mają kolor biały, natomiast kwiaty tworzące nasiona są niebieskofioletowe.

Róża wielokwiatowa została sprowadzona do Europy z Dalekiego Wschodu pod koniec XVIII wieku i szybko stała się cennym gatunkiem o wielu odmianach. Miała wielkie znaczenie w tworzeniu nowych odmian i całej grupy róż wielokwiatowych albo rabatowych. Małe, pachnące kwiaty rozwijają się obficie na ubiegłorocznych pędach. Doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Róża damasceńska zalicza się do bardzo starych gatunków róż, na wyspie Samos była hodowana już ponad 3000 lat temu. Urzekający zapach róż damasceńskich był opisywany w Księdze 1001 Nocy. Do europejskich ogrodów trafiły w XIII wieku przywiezione przez krzyżowców. Pod względem botanicznym róża damasceńska jest prawdopodobnie hybrydą róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej (R. phoenicia).

Fiołek trójbarwny jest rośliną często spotykaną na łąkach i ugorach. Znany w ogromnej liczbie odmian bratek ogrodowy jest hybrydą właśnie fiołka trójbarwnego i dwóch innych gatunków. Mimo niewielkich rozmiarów, jego subtelne, wyraziste kwiatki mogą stanowić ozdobę trawnika, rabaty albo tarasu lub balkonu. Fiołek trójbarwny znany jest też od wieków z właściwości leczniczych.

Impatiens walleriana jest byliną ze wschodniej, tropikalnej Afryki, gdzie rośnie w cienistych i wilgotnych miejscach. Nazwa gatunkowa nadana na cześć misjonarza Horacego Waller'a jest często dosyć nieszczęśliwie tłumaczona jako "niecierpek walleriana". Roślina jest traktowana w naszych warunkach przeważnie jako jednoroczna, chociaż może być też przezimowana w pomieszczeniu.

Rozwar wielkokwiatowy ze swoimi dużymi, niebieskimi dzwonkami kwiatów stanowi efektowną ozdobę ogrodu skalnego albo rabaty z bylinami. Ciekawe wyglądają też pąki kwiatowe, duże i rozdęte, zwykle szaroniebieskie, przypominające małe baloniki.

Tykwa pospolita jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, a do tego wszechstronnie utalentowaną. Miąższ młodych owoców jest jadalny, zdrewniała skorupa służy do wyrobu naczyń, instrumentów muzycznych oraz fajek, a liście, nasiona i owoce są w medycynie ludowej lekarstwem. W ogrodzie może być też jednoroczną rośliną okrywową i dekoracyjną.

Mydlnica lekarska jest znana od wieków jako roślina lecznicza, ale wielką popularność i nazwę zawdzięcza właściwościom piorącym. Odwary z korzeni mydlnicy były kiedyś powszechnie stosowane do prania szczególnie delikatnych tkanin i koronek. Ze względu na swoje kwiaty, mydlnica lekarska jest również rośliną ozdobną w ogrodzie.

Rozmaryn lekarski jest aromatycznym, wiecznie zielonym półkrzewem z regionu śródziemnomorskiego. Jako roślina lecznicza i przyprawowa rozmaryn był tam uprawiany już w starożytności. Botaniczna nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego ros = "rosa" i marinus = "morze" i znaczy „rosa morza”, co wskazuje na częste występowanie rośliny na wybrzeżu morskim.

Ważną zaletą dąbrówki rozłogowej jest jej rodzime pochodzenie. Chociaż wyhodowano liczne odmiany o różnych kolorach liści i kwiatów, to niezmienna pozostaje odporność na mróz i łatwość uprawy tej rośliny. Jako roślina leśna, radzi sobie nawet na stanowiskach ocienionych.

Tawułka Arendsa, której nazwa upamiętnia niemieckiego ogrodnika Georga Arendsa, jest grupą hybryd kilku gatunków tej rośliny. Wyhodowano również liczne kultywary różniące się kolorem kwiatów, wysokością wzrostu i okresem kwitnienia. Niektóre odmiany nadają się do ozdoby tarasu i balkonu.