Rośliny wrażliwe na mróz

Gorczyca polna jest przykładem uprawnej rośliny, która zastąpiona innymi gatunkami o lepszych właściwościach, jest teraz uznawana przez rolników za chwast. Odkładając na bok uprzedzenia, warto zauważyć w gorczycy polnej subtelną urodę złotych kwiatów oraz przydatność w kuchni pąków kwiatowych i liści.

Trzykrotka pasiasta 'Nanouk' jest odmianą o oryginalnie wybarwionych liściach na górnej stronie i intensywnie fioletowych pod spodem. Trzykrotka wytwarza długie pędy i w ciepłym klimacie jest sadzona jako roślina okrywowa. W naszych warunkach, w postaci różnych odmian, jest popularną i lubianą rośliną doniczkową.

Na naturalnych stanowiskach w tropikalnej Afryce rącznik pospolity dorasta do 13 m wysokości i jest niewielkim drzewem albo krzewem. W naszych warunkach jest uprawiany jako efektowna roślina jednoroczna. Nasiona Ricinus communis przypominają kleszcza pospolitego Ixodes ricinus, stąd zbieżność nazw, nie wiadomo tylko, czy kleszcza nazwano tak ze względu na podobieństwo z nasionami rośliny, czy odwrotnie.

Kosmos pierzasty jest jednoroczną rośliną z subtropikalnych obszarów Meksyku. Jego filigranowe kwiaty w spokojnych odcieniach należą do najpiękniejszych kwiatów letnich w ogrodzie. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa kosmos = „harmonijnie uporządkowany wszechświat” lub kosmo = "ozdoba, ornament".

Kapusta sitowata znana potocznie jako musztardowiec, chińska musztarda albo kapusta sarepska jest rośliną jednoroczną ze znanej rodziny kapustowatych. Liście mogą być wykorzystywane jako warzywo, nasiona jako przyprawa, a cała roślina z żółtymi kwiatami ma również walory dekoracyjne. Do Polski przybyła dopiero w XIX wieku.

Ze swoimi dużymi kwiatami w różnych odcieniach żółci, pomarańczu i czerwieni, nasturcja większa wnosi do każdego ogrodu bardzo wyraziste akcenty. Powstała jako hybryda na zachodzie Ameryki Południowej. Od XVII wieku jest uprawiana w Europie. Chociaż w swojej ojczyźnie rośnie jako bylina, u nas jest rośliną jednoroczną.

Wawrzyn szlachetny jest znanym i cenionym od starożytności zimozielonym krzewem o aromatycznych liściach. Jako roślina śródziemnomorska, wrażliwa na mróz, w naszych warunkach może być uprawiany tylko w doniczkach. Na polską nazwę rośliny miała niewątpliwie wpływ czeska etymologia ludowa, która łaciński laur przekształciła w lavr i potem w lavřín, a stąd już tylko krok do polskiego wawrzynu.

W przypadku egzotycznych roślin ozdobnych tworzenie potocznych nazw polskich nie nadąża czasem za ich popularnością, czego przykładem może być efektowna odmiana pnącza Scindapsus treubii 'Moonlight'. Ciemnozielone liście rośliny mają srebrzysty połysk, który przypomina księżycową poświatę - stad nazwa odmiany.

Bakopa drobnolistna jest byliną stosowaną od wieków w tradycyjnej medycynie indyjskiej, jako środek na poprawę pamięci i koncentracji oraz jako roślina ozdobna. W naszych warunkach bakopa drobnolistna nie jest zimoodporna i musi spędzić chłodne miesiące w jasnym i bardzo ciepłym pomieszczeniu. Przez cały rok musi mieć zapewnione wilgotne podłoże.

Protea królewska jest afrykańskim krzewem, którego wielkie, gwiazdowate kwiatostany wyróżniają się niebanalną urodą. Ich zmienność od szyszkowatego kształtu pąków do miseczek rozwiniętych kwiatostanów uzasadnia nazwę rodzajową, nadaną na cześć Proteusza, morskiego bóstwa zdolnego do zmiany postaci. Charakterystyczne, srebrzyste uwłosienie liści, rośliny tłumaczy polską nazwę.

Cytryna zwyczajna pochodzi pierwotnie z Chin, gdzie cieszy się wielowiekową tradycją uprawy i jest jednym z najstarszych drzew owocowych. Powstała prawdopodobnie ze skrzyżowania dwóch gatunków rodzaju cytrus i w stanie dzikim nigdzie nie występuje. Do Europy trafiła w średniowieczu. W naszych warunkach może kwitnąć i owocować w doniczce.

Glorioza wspaniała jest egzotycznym pnączem o wyjątkowo dekoracyjnych kwiatach. Duże, efektowne kwiaty mają pofalowane płatki, które przypominają szkarłatne płomienie, żółte na dole. Jako roślina tropikalna glorioza uwielbia ciepło i wilgoć.

Granat właściwy jest krzewem albo niewielkim drzewem uprawianym na Bliskim Wschodzie w celach kulinarnych i leczniczych już od tysięcy lat. Nazwa rodzajowa wywodzi się z łacińskiego puniceus = "punicki (fenicki)", co sugeruje miejsce pochodzenia, a gatunkowa od granum = "ziarna, nasiona" i odnosi się do wielkiej liczby nasion w owocach. W naszych warunkach granat nadaje się tylko do uprawy doniczkowej.

Zwartnica, błędnie kojarzona z południowoafrykańskim amarylisem, jest niezwykle efektowną rośliną doniczkową. Na szczycie pustego w środku pędu kwiatowego pojawia się dwa do czterech dużych, lejkowatych kwiatów. Uprawiana jest hybryda, której odmiany mogą mieć rozmaite kolory, wielkość i formę.

Pelargonia afrykańska, podobnie jak wiele jej kuzynek, posiada dekoracyjne kwiaty i liście. Spośród innych pelargonii wyróżnia się właściwościami leczniczymi. Mieszkańcy Afryki Południowej od wieków stosują tę roślinę w medycynie ludowej na liczne choroby i dolegliwości.

To egzotyczne pnącze oprócz efektownych kwiatów odznacza się oryginalnymi liśćmi w formie serca. Zielone serca hoi doskonale nadają się na walentynkowy prezent zamiast róży. Nazwa gatunkowa rośliny upamiętnia irlandzkiego botanika Arthura Kerr'a.

Koleus Blumego jest tropikalną byliną, która w odróżnieniu od większości roślin zawdzięcza swoją niesłabnącą od lat popularność nie efektownym kwiatom, ale niezwykle kolorowym liściom. Uprawiany jako roślina ozdobna jest zwykle kultywarem, a nie czystym gatunkiem botanicznym. Szybko rośnie, jest odporny na szkodniki i wybacza swojemu opiekunowi wiele błędów.

Pochodząca z wyspy Norfolk araukaria wyniosła jest blisko spokrewniona z południowoamerykańską araukarią chilijską. W swojej ojczyźnie wyrasta na ogromne drzewo, jednak w naszych warunkach może rosnąć tylko w mieszkaniu, ponieważ nie jest odporna na chłód. Araukaria wyniosła rośnie powoli i jest jedną z nielicznych iglastych roślin doniczkowych.

Starzec Rowleya jest sukulentem o bardzo oryginalnych liściach. Epitet gatunkowy upamiętnia brytyjskiego znawcę sukulentów Gordona Rowleya. Gromadzące wodę liście mają kształt ziaren grochu i są rozmieszczone gęsto na cienkim pędzie niczym sznur zielonych pereł.

Starzec popielny jest zimozielonym półkrzewem z rejonu Morza Śródziemnego. W naszych warunkach jest uprawiany najczęściej jako roślina ozdobna jednoroczna. Możliwe jest jednak przechowanie starca popielnego w chłodnym i jasnym pomieszczeniu, aby wiosną mógł nadal się rozwijać zgodnie ze swoją naturą.

Aspidistra wyniosła, ze względu na małe wymagania i dużą żywotność nazywana żelaznym liściem, jest spokrewniona naszą konwalią majową, ale pochodzi aż z Dalekiego Wschodu. Szybko zyskała popularność w całej Europie i cieszy się opinią niezniszczalnej rośliny doniczkowej. Jej ozdobą są wyrastające z kłącza duże liście na długich ogonkach.

Fryzea lśniąca jest jedną z najczęściej spotykanych w uprawie doniczkowej roślin z rodziny bromeliowatych, tej samej, do których należy popularny ananas. Nazwa rodzajowa upamiętnia holenderskiego botanika Willema Hendrika de Vriese. Po kwitnieniu roślina ginie, jednak wcześniej tworzy nowe odrosty, które po około dwóch latach znowu zakwitną.