Rośliny o ciekawym pokroju

Wiciokrzew tatarski jest zadomowionym u nas krzewem pochodzącym z zachodniej Syberii i środkowej Azji. Wiosną wyróżnia się bogactwem białych albo białoróżowych kwiatów, chętnie odwiedzanych przez owady. Dojrzewające latem niewielkie, czerwone jagody stanowią pożywienie dla ptaków.

Oliwka europejska jest zimozielonym drzewem, które dla cennych owoców zaczęto uprawiać już kilka tysięcy lat temu. Drzewo oliwne jest symbolem słonecznego Południa; uprawiane w doniczce wnosi na taras śródziemnomorski nastrój. Oliwka nie jest niestety odporna na mróz i w naszych warunkach trzeba jej zapewnić zimowanie w ciepłym pomieszczeniu.

Aukuba japońska jest zimozielonym krzewem o dekoracyjnych, żółto nakrapianych skórzastych liściach. Rozwijające się wiosną kwiaty nie są wprawdzie zbyt efektowne, ale rozwijają się z nich latem czerwone pestkowce będące ozdobą rośliny. Aukuba japońska jest rośliną dwupienną, owoce tworzą tylko egzemplarze żeńskie.

Łubin wąskolistny jest jednoroczną rośliną śródziemnomorskiego pochodzenia. Jak wszystkie rośliny z rodziny bobowatych poprawia żyzność gleby, wiążąc azot atmosferyczny. Długie grona motylkowych kwiatów w kolorze niebieskim albo fioletowym mogą być ozdobą ogrodowych rabat.

Zatrwian wrębny rośnie na piaszczystym i skalistym wybrzeżu śródziemnomorskim jako bylina; u nas występuje w uprawie w ogrodach jako roślina jednoroczna. Kolorowe kwiaty zatrwianu na szeroko oskrzydlonych pędach wnoszą oryginalny wkład w kompozycje letnich rabat. Doskonale nadaje się do tworzenia suchych bukietów.

Imperata cylindryczna jest średniej wielkości trawą rozłogową, a odmiana 'Red Baron' odznacza się szczególnie atrakcyjną barwą liści. Nazwa rodzajowa upamiętnia nazwisko renesansowego przyrodnika Ferrante Imperato. Czerwony kolor wierzchołków młodych liści przechodzi z czasem na połowę zielonych dotychczas blaszek, aby jesienią zmienić całe liście w purpurowe. W Japonii od wieków stanowi tradycyjne towarzystwo dla bonsai.

W maju i czerwcu wygląda rogownica kutnerowata niczym biała chmura w ogrodzie. Pokryta srebrzystymi włoskami roślina wygląda atrakcyjnie również poza sezonem kwitnienia. Tworzy szerokie i gęste poduszkowate kępy.

Juka gwatemalska jest w swoim naturalnym środowisku dużym drzewem o wysokości kilkunastu metrów. W naszych warunkach może być uprawiana tylko w doniczkach i osiąga znacznie mniejsze wymiary. Pióropusze liści na pniu juki przypominają palmę, z którą jednak nie ma nic wspólnego.

Powojnik pnący jest wieloletnim pnączem o silnym wzroście, uprawianym w ogrodach, a także dziczejącym i osiedlającym się w dolinach rzek i w liściastych lasach. Jest szczególnie przydatny do pokrywania zielenią dużych ścian, pergoli, płotów i tworzenia zasłon dla mało atrakcyjnych obiektów w ogrodzie.

Lewkonia letnia rośnie w swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie jako bylina, jednak w naszych warunkach nie zimuje i jest kwiatem jednorocznym. Kwitnie od czerwca do późnej jesieni, rozwijając długie kwiatostany o przyjemnym zapachu. Nazwa lewkonia pochodzi od greckiego słowa leukoion = "biały fiołek", natomiast botaniczna nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego botanika Pietro Andrea Mattioli.

Kalina sztywnolistna jest pochodzącym z Chin zimozielonym krzewem o dobrej odporności na mróz i szkodniki. W maju rozwijają się płaskie baldachogrona kremowobiałych kwiatów, z których tworzą się potem jajowate pestkowce. Purpurowe owoce dojrzewając zmieniają barwę na czarną i stanowią atrakcyjny pokarm dla ptaków.

Hyzop lekarski jest aromatycznym półkrzewem o znanych i cenionych od wieków właściwościach leczniczych i przyprawowych. Obco brzmiąca nazwa pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza "święte ziele". Hyzop był szczególnie ważną rośliną w średniowiecznych ogrodach wiejskich i klasztornych.

Wilczomlecz sosnka jest rodzimego pochodzenia byliną o zielonożółtych, pachnących przyjemnie kwiatach. Miniaturowe kwiatki są opatrzone podsadkami w takim samym kolorze i zebrane w wierzchotkę. Wyprostowane młode pędy wilczomlecza z bardzo wąskimi liśćmi przypominają gałązkę iglastego drzewa.

Akebia pięciolistkowa jest dalekowschodnim pnączem, wieloletnim i szybko rosnącym. W cieplejszych regionach może być zimozielona. Doskonale nadaje się do obsadzania altan ogrodowych, pergol i rozmaitych podpór. Jadalne owoce akebii w naszych warunkach raczej nie dojrzeją.

Kora brzozy papierowej stanowi w ogrodzie dużą atrakcję - trudni o bardziej białe akcenty. Pochodzi z Ameryki Północnej, wyrasta na okazałe drzewo i jest odporna na mróz. Kora drzewa jest kredowobiała albo różowawa, dla Indian była kiedyś namiastką papieru.

Szachownica kostkowata to spotykana czasem również w Polsce piękna przedstawicielka rodziny liliowatych. Duży, dzwonkowaty kwiat tego gatunku ma wzór przypominający pola na szachownicy. Linneusz, który opisał roślinę, miał widocznie inne skojarzenia, jako że meleagris znaczy "perliczka".

Fasolnik chiński jest egzotycznym warzywem strączkowym o kilkumetrowych pędach i bardzo długich strąkach. Jest uprawiany dla niedojrzałych strąków, podobnie jak popularna fasola szparagowa. Owoce fasolnika chińskiego są pozbawione włókien i bardzo smaczne. Za pewną wadę można uznać wysokie oczekiwania rośliny w stosunku do temperatury oraz nasłonecznienia.

Bogate w witaminy i cenione od tysiącleci w azjatyckiej medycynie owoce kolcowoju chińskiego zyskały sławę jako superfood. Handlowa nazwa "jagody goji" pochodzi od chińskiego "gouqi". Krzew jest odporny na mróz i z powodzeniem może być uprawiany w naszych ogrodach również w celach dekoracyjnych.

Rzodkiew czarna, podobnie jak biała i rzodkiewka, jest odmianą rzodkwi zwyczajnej. W porównaniu ze swoimi kuzynkami smakuje bardziej ostro i aromatycznie. Ze względu na wysoką zwartość witamin i innych cennych składników, jest przydatna nie tylko w kuchni, ale też w medycynie. Chociaż korzeń ma czarną skórkę, to miąższ rzodkwi pozostaje biały.

W naturalnym środowisku Muehlenbeckia complexa jest krzewem o długich, cienkich pędach, porastającym wydmy oraz tereny przybrzeżne. Obco brzmiąca nazwa rodzajowa upamiętnia alzackiego botanika Gustava Mühlenbeck'a, dlatego jej spolszczenie jest uzasadnione. Ze względu na niewielką odporność na mróz, roślina może być u nas uprawiana tylko w doniczkach lub pojemnikach.

Kalocefalus Browna, zwany czasem srebrzykiem, jest endemiczną rośliną Australii. W naszych warunkach jest uprawiany jako roślina doniczkowa. Swoją popularność zawdzięcza subtelnym, cienkim gałązkom pokrytym srebrzystym kutnerem. Ozdobę stanowią też koszyczki jasnożółtych kwiatów na końcach pędów. Epitet gatunkowy upamiętnia szkockiego botanika Roberta Browna.

Kamasja jadalna jest bardzo dekoracyjną, chociaż rzadko spotykaną w naszych ogrodach byliną. Jej cebule były ważnym pokarmem Indian zamieszkujących północno-zachodnie obszary Ameryki Północnej. Nazwa gatunkowa quamash pochodzi z języka narodu Nez Perce i oznacza właśnie "jadalną cebulę".