Rośliny stanowiące pokarm dla owadów

Czosnek pospolity należy do najstarszych roślin uprawnych. W Azji Centralnej znany był już przed 5000 lat, skąd przez Bliski Wschód dotarł również do Europy. Czosnek pospolity był i jest nadal bardzo popularną rośliną przyprawową i leczniczą. Jak każda roślina uprawna, czosnek również posiada liczne odmiany hodowlane.

Bodziszek wspaniały nie jest gatunkiem botanicznym, ale hybrydą bodziszka wielkopłatkowego (Geranium platypetalum) i bodziszka iberyjskiego (Geranium ibericum). Ze względu na okazały wzrost i duże, intensywnie purpurowoniebieskie kwiaty ta bylina w pełni zasługuje na swoją nazwę. Został po raz pierwszy opisany przez szwedzkiego botanika Nilsa Hylander'a.

Kalin koreańska jest niskim, wolno rosnącym krzewem o kulistym pokroju. Bladoróżowe albo białe kwiaty zebrane są w kuliste, okazałe kwiatostany i wydzielają mocny, przyjemny zapach podobny do narcyzów albo goździków i wanilii. Epitet gatunkowy upamiętnia brytyjskiego botanika Williama Richarda Carles'a.

Rutewka orlikolistna jest byliną rodzimego pochodzenia, spotykaną czasem na śródleśnych łąkach, w wilgotnych zaroślach i lasach mieszanych. Liście są bardzo podobne do orlika - stąd nazwa. Mimo znacznego, ponad metrowego wzrostu rutewka orlikolistna sprawia wrażenie bardzo subtelnej i filigranowej. Szczególną ozdobę kwiatów stanowią bardzo liczne różowe pręciki, tworzące puszyste kulki.

Firletka chalcedońska wyróżnia się w ogrodzie jaskrawymi, szkarłatnoczerwonymi kwiatami zebranymi w kwiatostany na końcu wzniesionych pędów. Zadomowiona w Azji Centralnej i Syberii bylina dotarła w XVI wieku do Europy Środkowej z tureckich ogrodów, co wyjaśnia nazwę gatunkową pochodzącą od starożytnego miasta leżącego w pobliżu dzisiejszego Konstantynopola.

Rosnąca dziko również w Polsce jabłoń leśna samoczynnie utworzyła przed wiekami krzyżówkę z jabłonią niską (Malus pumila), dając początek jabłoni domowej uprawianej obecnie na świecie w tysiącach kultywarów. Wprawdzie małe owoce jabłoni dzikiej są kwaśne i twarde, i nie specjalnie nadają się do spożycia, jednak drzewo jest bardzo dekoracyjne i warto posadzić je w ogrodzie.

Naparstnica zwyczajna jest byliną rodzimego pochodzenia, w lasach na niżu, spotykana rzadziej niż jej purpurowa krewniaczka. Na długim pędzie wyrastającym ze środka rozety liści rozwijają się stopniowo jasnożółte kwiaty w formie naparstka. Roślina doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji, a jej wadą są tylko silnie trujące właściwości liści i nasion.

Suchodrzew mirtolistny jest niskim, szeroko rozłożystym, zimozielonym krzewem z zachodnich regionów Chin. Skórzaste, gęste, ciemnozielone liście przypominają mirt i są główną ozdobą krzewu, liczne, kremowobiałe kwiaty nie są zbyt efektowne. Wadą tego gatunku jest wrażliwość na większe mrozy i konieczność zimowej ochrony.

Czyściec leśny to wysoka bylina, którą można spotkać w wilgotnych lasach mieszanych albo nad brzegami rzek i strumieni. Z wyjątkiem przyjemnie pachnących kwiatów cała roślina wydziela po roztarciu mocny, ale nieprzyjemny zapach. Czerwonofioletowe kwiaty zebrane na szczycie łodygi w nibyokółki, wyglądają na tle zielonych, sercowatych liści równie efektownie, jak rośliny egzotyczne.

Krwiściąg mniejszy wraz ze swoim większym krewniakiem krwiściągiem lekarskim należą do rodzimych ziół, używanych w lecznictwie i w kuchni. Podczas gdy większy brat preferuje wilgotne łąki na terenach zalewowych, krwiściąg mniejszy woli wyraźnie suchsze i bardziej zasadowe stanowiska. Posiada ozdobne liście i kwiaty, a młode liście o smaku ogórka nadają się jako dodatek do zup i sałatek.

Gailardia oścista rośnie w naturze w jasnych lasach sosnowych i zaroślach na zachodzie Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego botanika Maître Gaillard de Charentonneau. Ozdobę stanowią duże koszyczki kwiatów w jaskrawych kolorach, umieszczone na długich łodygach.

Pietruszka zwyczajna należy do roślin, bez których trudno dzisiaj obejść się w kuchni. Do nas dotarła 400 lat temu prawdopodobnie z Europy Południowej. Jest nie tylko popularnym warzywem, ale również cenną rośliną leczniczą. Pietruszkę zwyczajną spotyka się w ogrodach w różnych odmianach hodowlanych.

Języczka Przewalskiego jest okazałą i efektowną byliną pochodzącą z północnych Chin. Epitet gatunkowy upamiętnia Mikołaja Przewalskiego, rosyjskiego geografa i badacza polskiego pochodzenia. Nad dużymi, mocno powcinanymi liśćmi wznoszą się wysmukłe i delikatne kwiatostany, przypominające złote świece.

Obrazki włoskie to śródziemnomorska bylina o bardzo dekoracyjnych liściach i efektownych, jaskrawo zabarwionych na pomarańczowy kolor owocostanach. Od wiosny ozdobę stanowią błyszczące, strzałkowate, z wyraźnym białym rysunkiem liście. Z charakterystycznych dla rodziny obrazkowatych kwiatów rozwijają się oryginalne owocostany - gęsto ułożone jagody na szczycie wysokiej łodygi.

Dzielżan jesienny jest północnoamerykańską byliną, cenioną w naszych ogrodach za długie kwitnienie. Jego kwiaty kojarzą się ze słońcem, stąd nazwa gatunkowa Helenium nawiązująca do imienia greckiego boga słońca. W uprawie spotyka się często odmiany mieszańcowe, różniące się od formy botanicznej odcieniami kolorów i kształtem kwiatów.

Tygrysówka pawia jest meksykańską byliną z podobnymi do cebuli bulwami. Duże, szeroko otwarte, o egzotycznym wyglądzie kwiaty składają się z sześciu listków: trzech szerokich i trzech wąskich i małych, kontrastowo zabarwionych. Nazwa rodzajowa jest czasem myląca, ponieważ wiele gatunków tygrysówki posiada kwiaty raczej cętkowane jak lampart, niż paskowane jak futro tygrysa.

Strączyniec cewiasty należy do znanej rodziny motylkowatych i w swojej ojczyźnie wyrasta na okazałe drzewo. W naszych warunkach może być uprawiany wyłącznie w doniczkach i pojemnikach, które na zimę można przenieść do ciepłego pomieszczenia. Późną wiosną rozwija długie girlandy pachnących, żółtych kwiatów.

Szanta zwyczajna jest śródziemnomorską byliną o zapachu tymianku, która już w średniowieczu była uprawiana i rozprzestrzeniła się po całej Europie. Jako roślina lecznicza była bardzo popularna w ogrodach klasztornych. Niesłusznie zapomnianą szantę zwyczajną warto na nowo wprowadzić do naszych ogrodów, nie tylko jako zioło lecznicze, ale również ze względu na jej subtelną urodę.

Rdest himalajski, rosnący pierwotnie na cienistych łąkach i w lasach Himalajów, cieszy się również u nas rosnącą popularnością. Jest to bylina łatwa w uprawie, odporna na choroby i szkodniki, i kwitnąca przez całe lato aż do późnej jesieni. Czerwone kwiaty rdestu himalajskiego zebrane w wąskie kłosy wnoszą do ogrodu barwny akcent.

Dziewanna wielkokwiatowa rozwija w pierwszym roku rozetę liści, a w drugim imponującej wielkości kwiatostan dochodzący do 2 m wysokości. Duże, żółte kwiaty rozwijają się stopniowo od dołu łodygi do góry, tworząc ozdobę ogrodu od lipca do września. Cała roślina jest pokryta gęstym, żółtawym kutnerem, który chroni przed promieniowaniem słońca i nadmiernym parowaniem wody.

Nachyłek okółkowy jest kłączową byliną z Ameryki Północnej, gdzie rośnie w widnych i suchych lasach. W naszych warunkach jest łatwą w uprawie rośliną rabatową o długim okresie kwitnienia. W pełnym słońcu tworzy zwarte kępy, a jego duże, złote koszyczki kwiatów rozwijają się od czerwca do września.

Kolkwicja chińska, krzew kwiatowy rosnący dziko w środkowych Chinach, swoją nazwą rodzajową upamiętnia niemieckiego botanika Richarda Kolkwitz'a. Ozdobę krzewu stanowią obficie rozwijające się białoróżowe kwiaty, a później szczeciniasto owłosione niełupki. Owoce kolkwicji przypominają małe jeże, co dosłownie oznacza właśnie chińska nazwa wèi shí.