Rośliny o przyjemnym zapachu

Sadziec plamisty jest okazałą byliną kłączową, porastającą bagienne tereny wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Dobrze radzi sobie również na rowach i podmokłych polach. Sięgająca dwóch metrów wysokości łodyga ma zwykle czerwone plamki. Ozdobą sadźca plamistego są purpurowe kwiaty rozwijające się od lipca do września.

Pochodzący z tropikalnych rejonów Ameryki Południowej nanercz zachodni jest drzewem spokrewnionym m.in. z sumakiem, perukowcem i mango. Jest uprawiany na dużą skalę ze względu na swoje owoce. W naszych warunkach może rosnąć wyłącznie w ciepłych pomieszczeniach jako egzotyczna roślina ozdobna.

Len nowozelandzki, wbrew swojej nazwie w wielu językach europejskich, nie ma nic wspólnego z prawdziwym lnem i zgadza się tylko endemiczne miejsce pochodzenia. Europejscy osadnicy na Nowej Zelandii nazwali Phormium tenax lnem, ponieważ włókna przypominały im znajomą roślinę. Bardzo ważny dla Maorysów i mający szerokie zastosowanie len nowozelandzki w naszych warunkach jest tylko efektowną rośliną doniczkową.

Cytron należy do najdawniej uprawianych roślin owocowych, w Indiach jest znany od tysięcy lat. Z Indii do Persji (kraina Media) przywiózł sadzonkę cytronu prawdopodobnie Aleksander Wielki. Jako pierwszy z cytrusów cedrat trafił do Europy, a sprowadzili go żydowscy migranci, którzy po zdobyciu Jerozolimy w 70 r. n.e. osiedlili się w Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. W przeciwieństwie do innych owoców cytrusowych największą wartość ma bardzo gruba skórka cytronu.

Macierzanka zwyczajna tworzy w ogrodzie pachnące dywany kwiatów. Ten rodzimego pochodzenia półkrzew nie tylko stanowi efektowną ozdobę, ale znajduje również zastosowanie jako roślina przyprawowa i lecznicza. Macierzanka zwyczajna jest nieco wyższa od macierzanki piaskowej i ma łodygi wyraźnie czterokanciaste, w odróżnieniu od okrągłych łodyg swojej kuzynki.

Magnolia purpurowa uprawiana od wieków w Azji Wschodniej, trafiła do Europy pod koniec XVIII wieku i szybko zyskała trwającą do dzisiaj popularność. Ze skrzyżowania magnolii purpurowej z magnolią nagą powstała najpiękniejsza chyba magnolia pośrednia i jej liczne odmiany.

Nawłoć pospolita jest byliną rodzimego pochodzenia, rosnącą na miedzach, polanach, suchych łąkach i zaroślach. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy dawne i ludowe. Nawłoć pospolita jest rośliną leczniczą i miododajną. Ze względu na efektowne, żółte, wiechowate kwiatostany jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Kiedy pierwsze ciepłe promienie słońca zwiastują nadejście wiosny, nie tylko narcyzy i tulipany mają w ogrodzie swój czas świetności. Szczególnie efektowne są wtedy szafirki armeńskie, których liczne grona kwiatów tworzą niebieskie dywany. Nadają się doskonale nie tylko na kwiatowe rabaty, ale również do doniczek i pojemników na taras i balkon.

Bodziszek łąkowy jest rosnącą dziko w Polsce byliną, a jego duże, fioletowoniebieskie kwiaty mogą stanowić ozdobę nie tylko naturalnej łąki, ale i ogrodowej rabaty. Z młodych liści, pąków i kwiatów bodziszka można przyrządzać wiosenną sałatkę. W medycynie ludowej był stosowany jako zioło lecznicze.

Różanecznik żółty jest gatunkiem występującym licznie w zachodniej Azji oraz w Ukrainie, chociaż pojedyncze stanowisko znajduje się również w Polsce. Rośnie silnie rozgałęziony i dorasta do 2-3 m wysokości. Kwiaty są intensywnie żółte i pachnące.

Goździk chiński rośnie na Dalekim Wschodzie jako bylina, jednak w naszych warunkach jest uprawiany w ogrodach z rozsady tylko przez jeden sezon. Ozdobę stanowią kwiaty rozwijające się od lipca do października. Liczne odmiany różnią się wielkością kwiatów, ich kolorem, wypełnieniem i wzorem.

Truskawka ‘Honeoye’ została wyhodowana w Stanach Zjednoczonych, w Europie uprawia się ją od ponad 40 lat. Bardzo wczesna odmiana wyróżnia się silnym wzrostem i wzniesionym pokrojem. Owoce są średniej wielkości, stożkowate, intensywnie czerwone i smaczne.

Szałwia czerwonokorzeniowa jest jedną z najstarszych i najcenniejszych roślin leczniczych, używanych w medycynie chińskiej. Surowcem zielarskim są korzenie zabarwione z zewnątrz na kolor czerwonobrunatny, co wyjaśnia epitet gatunkowy. Wzniesione, gęsto ulistnione łodygi, zakończone długim niebieskofioletowym kwiatostanem, mogą stanowić ozdobę ogrodowych rabat.

Lilia tygrysia należy do roślin cebulowych uprawianych w Chinach od wieków, a uroda jej oryginalnych kwiatów jest ponadczasowa. W Azji cebule lilii tygrysiej są używane co celów spożywczych i leczniczych. Ze względu na znaczną wysokość pędów kwiatowych, lilie tygrysie doskonale nadają się na tło dla niższych bylin oraz do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Mięta meksykańska, nazywana kubańskim oregano albo jamajskim tymiankiem, wbrew mylącym nazwom pochodzi z południowej Afryki. Nie jest też tymiankiem, chociaż przypomina go smakiem i bliżej jej do popularnej komarzycy. Epitet gatunkowy amboinicus odnosi się do indonezyjskiej wyspy Ambon, na której roślina została znaleziona i opisana przez portugalskiego przyrodnika João de Loureiro (1717–1791).

Mięta czekoladowa jest odmianą mięty pieprzowej o oryginalnym zapachu czekolady z miętowym nadzieniem. Liście dodane do herbaty, kawy, mięsa, sosu albo deseru stanowią interesujące uzupełnienie smaku. Mięta czekoladowa może być również efektowną rośliną dekoracyjną w ogrodzie.

Oczar pośredni jest hybrydą dwóch wschodnioazjatyckich gatunków Hamamelis mollis (oczar chiński) oraz Hamamelis japonica (oczar japoński). Żółte kwiaty o frędzelkowatych płatkach rozwijają się bardzo wcześnie, przed rozwojem liści. Krzew o zwartym pokroju dorasta do wysokości 3-4 m.

Porzeczka alpejska jest krzewem występującym naturalnie nie tylko w Alpach, ale również w innych regionach Europy. Jest ceniona w ogrodach za swój gęsty, zaokrąglony pokrój, zielonożółte grona kwiatów rozwijające się w maju i czerwone, kuliste owoce. Porzeczka alpejska jest odporna na mróz, suszę i zacienienie.

Dereń rozłogowy jest północnoamerykańskim kuzynem derenia białego, do którego jest bardzo podobny. Rozłogi sugerowane przez epitet gatunkowy są w rzeczywistości płożącymi się i ukorzeniającymi pędami krzewu. W uprawie ogrodowej spotyka się odmiany derenia płożącego różniące się barwą liści i młodych pędów.

Dereń pagodowy jest wschodnioazjatyckim gatunkiem, rzadko spotykanym w naszych ogrodach. Szczególną uwagę zwraca jego piętrowy wzrost, który przypomina wieżę buddyjskiej świątyni - stąd polska nazwa gatunkowa. Ozdobę stanowią liczne baldachy kwiatów, później ciemnoniebieskie owoce oraz jesienne przebarwienie liści.

Jarząb brekinia jest drzewem rodzimego pochodzenia o długiej tradycji, o czym świadczy jego starosłowiańska nazwa gatunkowa i potoczna. Bardzo popularny kiedyś brzęk popadł w zapomnienie i słusznie zaczyna ponownie pojawiać się w ogrodach. Ozdobę stanowią podobne do klonu liście i owoce w formie małych jabłuszek.

Kiścień wawrzynowy to zimozielony, niewysoki krzew rosnący dziko w południowych Apallachach. Grube, ciemnozielone liście przybierają jesienią i zimą odcienie intensywnej czerwieni. Białe, dzwonkowate kwiaty są zebrane w zwisające grona.