Ogród naturalny

Przegorzan pospolity jest stepową byliną odpowiednią na rabaty suche i nasłonecznione. Ozdobę rośliny stanowią niebieskie kwiaty zebrane w kuliste koszyczki na sztywnych, wysokich pędach. Doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi letnimi bylinami.

Popularne i uprawiane od wieków warzywa są zwykle wybranymi odmianami gatunków albo mieszańców, i mało przypominają swoich dziko rosnących przodków. Rzadko uprawiany u nas burak liściowy, również wywodzący się od buraka zwyczajnego, jest nie tylko smacznym i bogatym w witaminy warzywem, ale również dekoracyjną rośliną rabatową.

Brzoskwinia 'Harnaś' jest polską odmianą o bardzo smacznych, średniej wielkości owocach. Owoce są kuliste, omszone, z pomarańczową skórką z czerwonym rumieńcem. 'Harnaś' jest odmianą deserową, przeznaczoną głównie do bezpośredniego spożycia.

Szczawik czterolistny jest cebulową byliną o liściach przypominających koniczynę, z którą jednak nie jest spokrewniony. Ma zbyt słabą odporność na mróz, aby przezimować w gruncie, a z kolei w uprawie doniczkowej problemem może być zimowy niedobór światła. Najlepiej rozwija się na rabacie lub w pojemnikach z zimowym okresem spoczynku.

Szczawik trójkątny jest niewysoką byliną z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej, która w naszych warunkach wymaga zimowania w ciepłym pomieszczeniu. Główną ozdobę rośliny stanowią ciemnopurpurowe liście z charakterystycznym, jaśniejszym rysunkiem pośrodku. Dzwonkowate kwiaty mają biały albo różowy kolor i są zebrane w luźne grona.

Niski, wolno rosnący krzew iglasty został odkryty na dalekim wschodzie Rosji dopiero w 1923 roku. Ze względu na pokrewieństwo z rosnącym w Chinach Platycladus orientalis, zwanym biotą, i niewielkie rozmiary nowej rośliny, badający odkryty gatunek botanik Władimir Komarow nazwał go mikrobiotą. Udegejcy, rdzenni mieszkańcy tamtego regionu, nazywają mikrobiotę "kurumkurinda", co znaczy "poduszka na piargu". Mikrobiota jest rośliną jednopienną.

W odróżnieniu od dziko rosnącej marchwi zwyczajnej, która nie tworzy silnie zgrubiałych, jadalnych korzeni i jest rośliną jednoroczną, odmiany podgatunku marchwi uprawnej cenione są właśnie za okazałe i smaczne korzenie. Poszczególne odmiany marchwi uprawnej różnią się kształtem, wielkością i barwą korzeni - mogą być pomarańczowe, białe, żółte lub fioletowe do prawie czarnych.

Dzwonek ogrodowy jest dwuletnią rośliną z południa Europy. W pierwszym roku wytwarza rozetę liści, a w drugim pęd kwiatowy. Ozdobę stanowią duże, charakterystyczne dzwonkowate kwiaty. Roślina doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi bylinami ogrodowymi.

Olsza szara jest rodzimym gatunkiem, który w korzystnych warunkach wyrasta na okazałe drzewo, często jednak przybiera krzaczasty pokrój. W odróżnieniu od olchy czarnej ma liście ostro zakończone i dwa tygodnie wcześniej rozwija kwiaty. W starszym wieku jej gładka kora staje się popielatoszara - stąd epitet gatunkowy "incana".

Cedr libański jest gatunkiem pochodzącym z gór Azji Mniejszej, który po wielu wiekach rabunkowej wycinki pozostał w swojej ojczyźnie tylko na reliktowych stanowiskach. W cieplejszych regionach Europy cedr libański jest sadzony jako drzewo parkowe i ogrodowe. Odznacza się długowiecznością i powolnym wzrostem.

Chmiel zwyczajny jest bujnie rosnącym, bylinowym pnączem, którego owocostany są wykorzystywane w warzeniu piwa. Może również z powodzeniem pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie, ponieważ wiosną, w ciągu kilku tygodni, potrafi stworzyć gęstą, zieloną zasłonę. Chmiel zwyczajny jest rośliną dwupienną - na roślinach męskich rozwijają się wiechy zielonkawych kwiatów, a na żeńskich ozdobne, szyszkowate kwiatostany.

Szpinak nowozelandzki jest wprawdzie podobny do naszego szpinaku, nie jest jednak z nim spokrewniony i występuje, jak nazwa wskazuje, w Nowej Zelandii, a także Australii i Japonii. Do Europy trafił pod koniec XVIII wieku. Wadą tego wciąż mało znanego, chociaż wartościowego warzywa jest niedostosowanie do naszego klimatu; szybko rośnie tylko w wysokich temperaturach.

Brzoza brodawkowata 'Youngii' jest odmianą o malowniczej, parasolowatej koronie, wyhodowaną w Anglii około 1870 roku. Nazwa upamiętnia lekarza Thomasa Young'a. Nadaje się szczególnie do sadzenia w niewielkich ogrodach, nad sadzawkami i w pobliżu tarasów.

Nawłoć pospolita jest byliną rodzimego pochodzenia, rosnącą na miedzach, polanach, suchych łąkach i zaroślach. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy dawne i ludowe. Nawłoć pospolita jest rośliną leczniczą i miododajną. Ze względu na efektowne, żółte, wiechowate kwiatostany jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Aktinidia ostrolistna jest pnączem z Dalekiego Wschodu. Zarówno ten gatunek, jak i kilka innych z rodzaju aktinidia, znane są szeroko ze względu na smaczne owoce o nazwie kiwi. Uprawiane na dużą skalę w Nowej Zelandii, trafiły w 1959 roku do handlu pod nazwą "kiwifruit", która przyjęła się na całym świecie. Owoce aktinidii ostrolistnej, ze względu na niewielkie rozmiary, są nazywane "mini kiwi".

Pochodząca z Chin pięknotka Bodiniera posiada oryginalną ozdobę w postaci niezliczonej liczby kulistych owoców czerwonofioletowej barwy. Zebrane w grona pozostają długo po opadnięciu liści. Epitet gatunkowy upamiętnia francuskiego botanika Émile-Marie Bodinier'a, który w XIX wieku badał roślinność Chin.

Świerk kaukaski ma bardzo krótkie, ciemnozielone igły i cienkie, filigranowe gałązki. Drzewo tworzy smukłą, stożkową koronę. Rośnie bardzo wolno. Dobrze znosi zacienienie. Nadaje się do roli solitera oraz jako element ogrodowej kompozycji.

Trzykrotka wirginijska jest byliną rabatową o bardzo długim okresie kwitnienia, pochodzącą ze wschodnich obszarów USA. W odróżnieniu od wielu swoich krewniaczek ta trzykrotka może się pochwalić pięknymi i wyrazistymi kwiatami o trójpromienistej symetrii, zwykle w kolorze niebieskim.

Ślaz dziki jest rośliną zadomowioną u nas od dawna i znaną ze swoich właściwości leczniczych. Dzięki atrakcyjnym kwiatom i długiemu okresowi kwitnienia ślaz jest uprawiany jako roślina ozdobna już od XVI wieku. Wyselekcjonowano wiele odmian hodowlanych o różnych kolorach i formach kwiatów.

Trzcinnik krótkowłosy jest bardzo dekoracyjną trawą kępkową z Dalekiego Wschodu. Ozdobę stanowią łukowate fontanny liści, a potem wysokie, puszyste kwiatostany. Na początku są purpurowoczerwonawe, a w miarę przekwitania srebrzystoszare, efektownie wyglądają również zimą.

Odmiana borówki wysokiej 'Bluejay' już od ponad pół wieku cieszy się wielką popularnością ze względu na smaczne i aromatyczne owoce oraz dużą plenność i odporność na mróz. Po zbiorze owoców pod koniec lata borówka 'Bluejay' zmienia zieleń liści na kolor ciemnoczerwony. Przebarwione pięknie krzewy stanowią efektowną ozdobę jesiennego ogrodu.

Aktinidia pstrolistna jest egzotycznym pnączem, bliską krewniaczką aktinidii smakowitej (Actinidia deliciosa), której owoce zrobiły furorę jako kiwi. Oprócz jadalnych i smacznych, chociaż niewielkich owoców, ozdobę tej rośliny stanowią przebarwiające się wiosną liście. Najbardziej efektownie wyglądają zielono-biało-różowe liście dobrze oświetlonych egzemplarzy męskich (roślina dwupienna).