Rośliny do ogrodu przydomowego

Kopytnik pospolity jest rodzimego pochodzenia byliną kłączową, spotykaną w wilgotnych i cienistych lasach. Polska nazwa rodzajowa odnosi się do nerkowatego kształtu liści, przypominającego odcisk końskiego kopyta. Znosi nawet silne ocienienia i doskonale nadaje się do okrywania powierzchni ogrodowej pod drzewami.

Gorczyca biała jest zadomowioną u nas od XVII wieku jednoroczną rośliną z Europy Południowej. Dawniej uprawiana jako roślina oleista, obecnie dostarcza nasion do wyrobu przypraw i musztardy. Ze względu na delikatny urok jasnozłotych kwiatów, gorczyca biała może pełnić rolę dekoracji w ogrodzie.

Ogórecznik lekarski jest śródziemnomorską rośliną jednoroczną, uprawianą jako roślina ozdobna, lecznicza i przyprawowa. Polska nazwa rodzajowa nawiązuje do przyjemnego zapachu ogórków, jaki wydziela roślina, zaś botaniczna pochodzi prawdopodobnie od łacińskiego słowa borra = "tkanina z szorstkiej wełny" i wskazuje na owłosione liście i łodygi.

Wilec purpurowy jest jednorocznym pnączem pochodzącym z tropikalnych obszarów Ameryki. Jego ozdobą są efektowne, duże, lejkowate kwiaty przypominające nasz powój polny. Forma botaniczna tego wilca tworzy kwiaty niebieskie do purpurowofioletowych, natomiast odmiany hodowlane mają szerszą paletę barw - mogą być białe, różowe lub czerwone w różnych odcieniach i ze smugami.

Turzyca japońska 'Ice Dance' jest odmianą o dekoracyjnych, zimozielonych liściach o białych, dobrze widocznych brzegach. Tworzy gęste kępy, a ich dodatkową ozdobą są kłosowate kwiatostany osadzone na długich pędach. Doskonale nadaje się do obsadzania miejsc pod drzewami oraz do ogrodów wodnych i bagiennych.

Sumak jadowity był rośliną należącą do rodzaju sumak (Rhus), jednak w świetle najnowszych ustaleń został zaliczony do rodzaju Toxicodendron. Nazwa zwyczajowa na pewno pozostanie w użyciu na długo, niemniej jednak oficjalna botaniczna nazwa brzmi teraz Toxicodendron pubescens. Nazwa rodzajowa pochodzi z języka greckiego i jest połączeniem dwóch słów: Toxikos = „trucizna” i dendron = „drzewo”.

Buk pospolity 'Purpurea Tricolor' jest odmianą o efektownym zabarwieniu liści. W ciągu sezonu zmieniają wielokrotnie kolor od różowego wiosną przez brunatnozielony do żółtego i brązowego jesienią. Po opadnięciu liści ozdobę stanowi gładki, szary pień drzewa. Doskonale nadaj się do tworzenia kompozycji kolorystycznych w dużym ogrodzie.

Klon zwyczajny 'Globosum', zwany klonem kulistym, jest jedną z wielu odmian hodowlanych tego gatunku, która powstała w 1873 roku w Belgii. Wyrasta na niewielkie drzewo o charakterystycznej kulistej koronie o średnicy do 6 metrów. Błyszczące, zielone liście klonu zmieniają swój kolor jesienią na żółty.

Burak pastewny jest nazwą grupy kultywarów podgatunku buraka zwyczajnego. Podział na buraki pastewne i spożywcze nie istniał do XVIII wielu. Dopiero około 1750 roku zaczęto tak nazywać specjalne odmiany o żółtym miąższu pochodzące z Nadrenii, dające się dobrze przechowywać przez zimę. Obecnie burak na nowo znajduje drogę do kuchni i powoli odzyskuje dawne znaczenie.

Pęcherznica kalinolistna 'Diabolo', nazywana też czerwoną pęcherznicą, jest bardzo dekoracyjną odmianą o fascynujących kolorach liści. Są one ciemnoczerwone z metalicznym połyskiem, jesienią czerwonobrązowe, a starsze liście, szczególnie w cieniu, mają kolor zielonobrązowy. Z liśćmi efektownie kontrastują kremowobiałe, półkuliste kwiatostany.

Fasola zwykła jest warzywem strączkowym, które Indianie uprawiali już od tysięcy lat. Doceniana przez konkwistadorów roślina dotarła do Europy w XVI wieku. Liczne odmiany szparagowe fasoli są uprawiane dla nie w pełni dojrzałych strąków, spożywanych w całości.

Dzwonek skupiony jest byliną rodzimego pochodzenia, spotykaną w widnych lasach i zaroślach. Jasnofioletowe dzwonki kwiatów zebrane w kwiatostan na szczycie łodygi, stanowią ozdobę letniego ogrodu. Istnieją odmiany dzwonka skupionego o kwiatach białych albo ciemnofioletowych.

W celu wyhodowania odmian krzewów owocowych odpornych na choroby grzybowe oraz pozbawionych kolców już pod koniec XIX wieku prowadzono krzyżowanie porzeczek z agrestem. Dopiero w 1922 roku w Niemczech udało się wyhodować hybrydę porzeczki czarnej i agrestu - krzew bez kolców, o dużych, czarnych owocach, łączących w sobie smak zarówno porzeczki, jak i agrestu.

Karczoch zwyczajny jest znanym od starożytności warzywem, którego częścią jadalną są części główki kwiatostanów albo ogonki liściowe. Oprócz walorów kulinarnych karczoch posiada również efektowny wygląd liści i kwiatów, i z powodzeniem może pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie. Nazwa rodzajowa upamiętnia atrakcyjną nimfę o imieniu Cynara, która odrzuciła zaloty Zeusa i została przez niego zamieniona w kolczastego karczocha.

Kolczurka klapowana jest jednoroczną rośliną pnącą, która wytwarza bardzo oryginalne i dekoracyjne owoce. Są one pękate. pokryte miękkimi kolcami i można je wykorzystać do rozmaitych ozdób. Ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się w środowisku naturalnym i wypieranie rodzimych gatunków, kolczurka klapowana jest uznana za roślinę inwazyjną, a jej uprawa wymaga zachowania ostrożności.

Brugmansja jest rodzajem botanicznym krzewów z tropikalnych lasów Ameryki Południowej. Są on często mylone z blisko spokrewnionymi roślinami z rodzaju bieluń (Datura), do którego były kiedyś włączane. W uprawie spotyka się przeważnie hybrydy międzygatunkowe i ich odmiany. Niezwykle efektowną ozdobą brugmansji są bardzo duże lejkowate kwiaty, nazywane anielskimi trąbami. Są one skierowane do dołu, podczas gdy kwiaty bielunia (datury) wznoszą się ku górze.

Wielosił błękitny jest kłączową byliną rodzimego pochodzenia o atrakcyjnych, niebieskofioletowych kwiatach i liściach przypominających drabinę. Ma kępiasty pokrój, lubi stanowiska wilgotne, słoneczne i półcieniu. Oprócz formy botanicznej istnieją odmiany o kwiatach białych oraz odmiennie zabarwionych liściach. Nadaje się na podmokłe rabaty.

Pospolita w Polsce wyka ptasia nie tylko posiada subtelną urodę, ale jej kwiaty są też ważnym źródłem pożywienia dla pszczół i motyli. Rośliny rodzimego pochodzenia są w ogrodach znacznie rzadziej spotykane niż rozmaite egzoty. Niesłusznie, ponieważ są piękne, a na dodatek, w przeciwieństwie do obcych gatunków, bez problemu znoszą nasze warunki glebowe i klimatyczne.

Cedr himalajski wyrasta w swojej ojczyźnie na ogromne, malownicze drzewo. W naszych warunkach osiąga znacznie mniejsze rozmiary, a jego uprawa jest możliwa tylko w najcieplejszych regionach Polski.

Przegorzan kulisty jest bardzo dekoracyjną byliną stepowego pochodzenia, przypominająca wyglądem oset. Główną ozdobę stanowią kuliste kwiatostany osadzone na wysokich łodygach. Doskonale nadaje się do barwnych ogrodowych kompozycji z innymi bylinami o podobnych wymaganiach.

Szarłat szorstki jest jednoroczną rośliną, do Europy dotarł na początku XIX wieku i rozprzestrzenił się również na terenie Polski. Wyprostowany pokrój oraz zielone, zebrane w pozorny kłos na szczycie pędu kwiaty, mogą stanowić element ogrodowej kompozycji. Szarłat szorstki może być wykorzystany do celów spożywczych albo na karmę dla zwierząt.

Pochodząca z Andów fuksja magellańska jest wyjątkowo odpornym na chłód, jednym z nielicznych gatunków fuksji zimujących w gruncie w naszym klimacie. W swojej ojczyźnie jest okazałym krzewem, jednak posadzona w ogrodzie zachowuje się jak bylina: jej część nadziemna przemarza i wiosną rozwija się na nowo. Poza formą botaniczną, w uprawie istnieje też kilka kultywarów.