Ogród skalny

Przylaszczka pospolita jest rodzimą byliną o zimozielonych liściach. Od marca do maja rozwija błękitne niczym niebo niewielkie kwiatki. Nowe liście pojawiają się z pewnym opóźnieniem, podczas gdy ubiegłoroczne w tym czasie więdną. Obok formy botanicznej uprawiane są w ogrodach kultywary o kwiatach białych, różowych i purpurowych, pojedynczych i pełnych.

Rozchodnikowiec okazały przez ponad sto lat był zaliczany do rodzaju botanicznego Sedum (rozchodnik). Według najnowszych badań zakwalifikowano go do nowego, liczącego ponad 30 gatunków, rodzaju Hylotelephium. Jest to sukulent liściowy, ale zimujące w ziemi korzenie i kłącza, z których każdej wiosny się odradza, są odporne na mróz. Ozdobę stanowią zarówno późno rozwijające się kwiaty, jak i liście.

Ognik szkarłatny jest zimozielonym, szybko rosnącym krzewem, który do naszej części Europy został sprowadzony już w XVII wieku z Europy Południowej albo Azji Mniejszej. Szczególną ozdobę ognika stanowią jaskrawo wybarwione owocostany przypominające jarzębinę, długo pozostające na roślinie.

Perukowiec podolski, krzew spokrewniony z sumakiem octowcem, stanowi dużą atrakcję ogrodu przez cały rok, a szczególnie jesienią. Wielką ozdobą są najpierw duże liście, a potem wielkie, wiechowate kwiatostany i owocostany przypominające rokokowe peruki. Jesienią liście przebarwiają się efektownie w jaskrawe kolory żółci, pomarańczu i czerwieni.

Pochodząca z Afryki Południowej nemezja liczy ponad 60 gatunków, przy czym w naszych ogrodach spotyka się najczęściej nemezję powabną, a zwłaszcza jej hybrydy i kultywary. Roślina odznacza się bajecznie kolorowymi kwiatami, które rozwijają się niezmordowanie od wiosny do końca lata.

Przetacznik kłosowy jest rośliną rodzimego pochodzenia, stąd jego pełna mrozoodporność i łatwość uprawy w ogrodzie. Tworzy kępy łodyg z zielonymi liśćmi, na których rozwijają się długie, niebieskie kłosy kwiatowe. Oprócz formy botanicznej istnieją liczne kultywary o kwiatach lawendowych, różowych albo szkarłatnych.

Już w połowie kwietnia pojawiają się na tle ciemnej zieleni liści barwinka pospolitego jego piękne niebieskie kwiaty. Zimozielona krzewinka chętnie okrywa ziemię pod drzewami i w innych cienistych miejscach w ogrodzie. Barwinkowy dywan tworzy efektowne tło dla roślin o barwnych liściach.

Nawłoć kanadyjska trafiła do Francji około 1644 roku. Przez długi czas pozostawała podziwianym rarytasem w ogrodach arystokratów. Do wiejskich ogrodów znalazła drogę dopiero w połowie XIX wieku, skąd szybko uciekła i stała się gatunkiem inwazyjnym. Rozrasta się w szybkim tempie i tworzy konkurencję dla rodzimych gatunków. Złotożółte wiechy kwiatów stanowią w ogrodzie ozdobę oraz źródło pokarmu dla owadów.

Jałowiec płożący jest północnoamerykańskim krzewem o pędach ścielących się nisko po ziemi. Doskonale nadaje się do roli rośliny okrywowej, tworząc zwarty dywan. Dobrze rośnie na glebach suchych i ubogich.

Pachnące kwiaty lawendy francuskiej są zebrane w beczułkowate kłosy z czupryną jaśniejszych listków na szczycie, które pełnią rolę powabni dla owadów. Ze względu na małą mrozoodporność (strefa 9a) ten gatunek lawendy może być u nas uprawiany tylko w pojemnikach albo na rabatach sezonowo.

Pachnące kwiatostany goździka brodatego stanowią ozdobę europejskich ogrodów już od kilku wieków. Roślina jest ceniona za urocze kwiaty oraz łatwość uprawy. Kwiaty goździka brodatego nadają się również do celów kulinarnych.

Zimozielony, ciepłolubny półkrzew szałwii lekarskiej z obszarów Morza Śródziemnego rozprzestrzenił się po prawie całej Europie. W naszym regionie, ze względu na warunkową zimoodporność, wymaga na zimę odpowiedniej ochrony. Wszystkie części rośliny wydzielają mocny aromat. Szałwia lekarska jest rośliną ozdobną, ale też leczniczą i przyprawową.

Bylica piołun jest ziołem leczniczym znanym od starożytności. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy ludowe i regionalne w językach zarówno słowiańskich, jak i germańskich. Nazwa rodzajowa nawiązuje do Artemidy, bogini przyrody i łowów.

Rdest ptasi jest rodzimym gatunkiem, który doskonale przystosował się do lokalnych warunków i bez trudu wygrywa konkurencję z roślinami obcego pochodzenia. Chociaż z rabat kwiatowych i trawników bywa usuwany, to jednak warto docenić subtelną urodę rdestu ptasiego oraz jego właściwości lecznicze.

Macierzanka piaskowa jest bardzo niską krzewinką rodzimego pochodzenia. W naturze spotyka się ją w widnych lasach sosnowych i na wrzosowiskach. Jest nie tylko efektowną rośliną okrywową, ale też aromatycznym ziołem i przyprawą.

Borówka brusznica jest zimozieloną krzewinką rodzimego pochodzenia, dobrze przystosowaną do naszych warunków. Jej ciemnozielone, skórzaste liście i małe dzwonki różowawych kwiatów stanowią w ogrodzie subtelną ozdobę. Dojrzewające jesienią czerwone jagody nadają się do zbioru i przerobu.

Popularna odmiana świerka białego, jest bardziej znana od formy botanicznej. Jest wolno rosnącym, niewysokim krzewem o regularnym, gęstym pokroju w formie stożka. Nadaje się do sadzenia zarówno w ogrodzie, jak i w doniczkach i pojemnikach ustawianych na tarasie. Na Boże Narodzenie może być oryginalną choinką.

Dwuigielna sosna bośniacka została odkryta i opisana dopiero pod koniec XIX wieku. Niewielki obszar naturalnego występowania tego gatunku znajduje się na Półwyspie Bałkańskim oraz na południu Włoch. Ma niewielkie wymagania, wolno rośnie i doskonale nadaje się do uprawy w ogrodach.

Muhlenbekia niska jest krzewem o płożącym pokroju, który potrafi stworzyć na ziemi gęsty, zimozielony dywan. Nazwa rodzajowa rośliny upamiętnia alzackiego botanika Gustava Mühlenbeck'a. Dodatkową ozdobę stanowią żółtawozielone, gwiazdkowate kwiaty, pojawiające się w maju i czerwcu.

Spokrewniona z goździkami słonecznica wąskolistna jest rodzimym przedstawicielem swojego rodzaju botanicznego. Liczne, płożące się pędy byliny tworzą luźną darń. Białe albo różowe kwiaty stanowią ozdobę ogrodu przez całe lato.

Rosnące dziko na amerykańskiej prerii proso rózgowate, w naszych ogrodach jest okazałą trawą dekoracyjną. Od złotej żółci do miedzianej czerwieni — ciepłe jesienne barwy prosa ułatwiają pożegnanie z latem. Oprócz formy botanicznej istnieje wiele kultywarów różniących się wysokością wzrostu oraz barwą liści.

Lebiodka pospolita wabi swoimi różowofioletowymi kwiatami roje trzmieli, pszczół i motyli. Ta rodzimego pochodzenia, łatwa w uprawie bylina, szczególnie nadaje się do ogrodów skalnych. Używana często nazwa "dziki majeranek" jest myląca, ponieważ uprawiany jest również majeranek ogrodowy, czyli lebiodka majeranek, popularne zioło kuchenne. Obie lebiodki mają duże znaczenie lecznicze i kulinarne.