Ogród wiejski

Lilia bulwkowata jest europejską byliną cebulową, występującą w Polsce rzadko w górach na stanowiskach naturalnych, oraz na niżu w formie zdziczałej. Nazwę zawdzięcza bulwkowatym rozmnóżkom, które jesienią odpadają od rośliny i zimują w ziemi. Ozdobę lilii stanowią duże, pomarańczowe kwiaty na wierzchołku łodygi.

Skrzyp błotny jest rodzimym gatunkiem występującym często na mokrych łąkach i w olszynach. Kłosy zarodnionośne, których nie należy mylić z kwiatami innych roślin, pojawiają się w czerwcu i lipcu. Skrzyp błotny nadaje się doskonale na bagniste rabaty albo błotniste brzegi ogrodowych akwenów.

Kuklik szkarłatny jest górską byliną kłączową z liśćmi podobnymi do liści truskawek. W długim okresie kwitnienia rozwija jaskrawe, pomarańczowoczerwone kwiaty na smukłych pędach. Doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, ale może też pełnić rolę rośliny okrywowej, ponieważ tworzy gęstą warstwę pędów i liści.

Chaber górski jest byliną rozłogową, która z łąk, lasów i zarośli w górach Europy trafia do ogrodów już w XVI wieku. Tworzy kępy z efektownymi, dosyć dużymi koszyczkami kwiatowymi w kolorze fioletowoniebieskim z czerwonopurpurowym centrum. Istnieją odmiany ogrodowe różniące się kolorem kwiatów lub liści.

Mozga kanaryjska jest jednoroczną trawą pochodzenia śródziemnomorskiego, która dotarła do nas pod koniec XIX wieku, przypomina wieloletnią mozgę trzcinowatą. Ozdobę kanarkowej trawy stanowią zebrane w jajowate kłosy kwiaty. Ozdobna trawa efektownie rozluźnia kolorowe rabaty i nadaje strukturę ogrodowi zimą.

Guzikowiec zachodni jest rzadko spotykanym w naszych ogrodach krzewem, szczególnie dekoracyjnym w okresie kwitnienia. Nazwę zawdzięcza kulistym, niewielkim kwiatostanom, złożonym z kremowobiałych, pachnących kwiatów. Może rosnąć na terenach podmokłych i bagiennych.

Rzodkiew świrzepa należy do bogatej w gatunki rodziny kapustowatych (krzyżowych), a przybyła do naszej części Europy prawdopodobnie już w neolicie. Rośnie jako roślina jednoroczna na ugorach, przydrożach i w zbożach, na glebach kwaśnych, ubogich, często piaszczystych i suchych. Chociaż w uprawach rolnych nie jest mile widziana, to jednak do ogrodu może wnieść element świeżości dzikiego gatunku.

Dzwonek Poszarskiego jest endemicznym gatunkiem występującym w bałkańskiej krainie Dalmacji. Po raz pierwszy został opisany na Początku XX wieku i nazwany na cześć niemieckiego botanika Gustava Adolfa Poscharsky'ego. Ozdobę stanowią gwiazdkowate, fioletowoniebieskie kwiaty.

Wyka kosmata, której nazwa ma związek z jej miękko owłosionymi łodygami, jest w rolnictwie cenną rośliną pastewną, a do ogrodu może wnosić element naturalnej przyrody. Ozdobę stanowią pierzastozłożone, delikatne liście oraz groniaste kwiatostany niebieskofioletowych, motylkowych kwiatów.

Wyka siewna pochodząca pierwotnie z obszarów śródziemnomorskich i Azji Zachodniej jest zadomowiona w Europie od wieków i często uprawiana jako roślina paszowa. W ogrodach jest rzadziej spotykana niż na polach uprawnych, jednak jej delikatne, pierzaste liście oraz motylkowe, czerwonofioletowe kwiaty stanowią malownicze urozmaicenie na tle innych roślin.

Rezeda wonna jest jednoroczną rośliną z rejonu śródziemnomorskiego. Posiada niezbyt okazałe, żółtozielone kwiaty, które jednak roztaczają w ogrodzie bardzo przyjemny i intensywny zapach. Kwitnie długo, rozwijając stopniowo długie, kłosowate kwiatostany.

Ziemniak 'Denar' jest bardzo wczesną odmianą o jasnożółtej barwie i owalnookrągłych bulwach z płytkimi oczkami. Wykazuje bardzo dobre plonowanie i dużą trwałość. Ziemniak 'Denar' doskonale nadaje się do uprawy w gospodarstwach ekologicznych.

Czosnaczek pospolity jest dwuletnią rośliną rodzimego pochodzenia, która w dawnych wiekach była ważną rośliną użytkową dostępną już wiosną i zastępującą drogie przyprawy. Wraz z coraz większym dostępem do egzotycznych roślin, swojski czosnaczek popadał w zapomnienie. Dzisiaj jest odkrywany na nowo, a w ogrodzie może pełnić również rolę dekoracyjną.

Spotykana coraz częściej na naszych tarasach i balkonach diaskia jest zwykle jakąś odmianą hybrydy międzygatunkowej, ponieważ formy hodowlane są bardziej dekoracyjne od form botanicznych. Nazwa rodzajowa Diascia składa się z dwóch greckich wyrazów di = "dwa" i askos ="worek", co odnosi się do specyficznej budowy kwiatów z nektarnikami w dwóch ostrogach.

Soczewica jadalna, która prawdopodobnie pochodzi od dzikiej Lens orientalis, jest jedną z najdawniej uprawianych przez człowieka roślin. Nasiona soczewicy mają wysoką wartość odżywczą, a roślina jest łatwa w uprawie. Pierzastozłożone liście oraz drobne, niebieskie kwiaty mogą stanowić naturalną ozdobę ogrodowej rabaty.

Akant miękki jest byliną z rejonu śródziemnomorskiego, której bardzo dekoracyjne, głęboko wcinane liście już w starożytności zwracały uwagę swoim pięknem - ich motyw wykorzystano w kolumnie korynckiej. Oryginalną ozdobę stanowią białe kwiaty z purpuroworóżowymi przykwiatkami zebrane w długie, kłosowate kwiatostany, a potem torebki nasion.

Powojnik tangucki jest pochodzącym z zachodnich Chin zimotrwałym pnączem ozdobnym. Jego złotego koloru zwieszone, dzwonkowate kwiaty oraz dekoracyjne owocostany stanowią atrakcję każdego ogrodu. Kwitnie w czerwcu i lipcu, a czasem powtarza kwitnienie we wrześniu.

Hakone długolistna 'All Gold' jest rzadko spotykaną trawą ozdobną, o kępiastym wzroście i cytrynowożółtych, kaskadowo ułożonych liściach. Drobne, ażurowe, wiechowate kwiatostany, rozwijają się późno jesienią, tworząc nad liśćmi delikatną mgiełkę. Rośnie dość wolno, nie jest inwazyjna.

Już Rzymianie wykorzystywali janowiec barwierski do farbowania lnu i wełny, a żółty barwnik, odporny na światło, pozyskiwali z liści, gałązek i kwiatów rośliny. W zależności od użycia w procesie barwienia ałunu, siarczanu żelaza albo miedzi, wełna stawała się cytrynowożółta, ciemnobrązowa albo oliwkowozielona. W ogrodzie jest uprawiany jako roślina ozdobna.

Jodla syberyjska, zajmująca rozległe obszary północnej Rosji, jest gatunkiem współtworzącym tajgę. Chociaż w swojej ojczyźnie dobrze znosi silne mrozy, w naszych warunkach szkodzą jej często spóźnione przymrozki, ponieważ pączki rozwijają się zbyt szybko. Ozdobę stanowią długie, niekłujące igły oraz dekoracyjne, sterczące szyszki.

Przetacznik leśny jest rodzimego pochodzenia byliną spotykaną często w suchych lasach i na pastwiskach. Epitet gatunkowy officinalis wskazuje na stosowanie rośliny do celów leczniczych w medycynie ludowej. W ogrodzie ozdobę stanowią fioletowoniebieskie, gęste grona kwiatów.

Przetacznik długolistny to kępiasta bylina z krótkim kłączem, spotykana w zaroślach, w okolicach rzek i na wilgotnych łąkach. Ozdobę rośliny stanowią kłosokształtne, długie grona jasnoniebieskich kwiatów. Doskonale nadaje się na miejsca nadwodne albo jako składnik łąk kwietnych.